عفونت چشم؛ علل، علائم و درمان

عفونت چشم زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های مضر (باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها) به هر بخشی از کره چشم یا ناحیه اطراف آن حمله کنند. این ناحیه شامل سطح شفاف جلوی چشم (قرنیه) و غشاء نازک و مرطوب پوشاننده‌ی بیرون چشم و داخل پلک‌ها (ملتحمه) می‌باشد. عفونت‌های چشم می‌توانند بر یک یا دو چشم اثر بگذارند و در افراد با سنین مختلف رخ دهند. علائم آن شامل سوزش، قرمزی، ترشح از چشم و کاهش دید می‌باشد. درمان این وضعیت بطور معمول بستگی به علت آن دارد.

علائم عفونت چشم

• قرمزی چشم‌ها
• چشم درد
• ترشح از چشم
• ترشحات زرد، سبز، خونی یا آبکی از چشم
• خشکی چشم
• حساسیت به نور (نور هراسی)
• چشم‌های متورم
• تورم اطراف چشم‌ها
• خارش
• تاری دید یا کاهش بینایی
• تب بدون هیچ دلیل دیگری

دلایل و انواع

نمونه‌هایی از عفونت‌های ویروسی، قارچی و باکتریایی چشم عبارتند از:

التهاب ملتحمه یا قرمزی چشم

التهاب ملتحمه که قرمزی چشم نیز نامیده می‌شود یک عفونت چشمی شایع و به شدت واگیردار است که اغلب در میان کودکان در مهدکودک‌ها، کلاس‌های مدرسه و محیط‌های مشابه انتقال پیدا می‌کند. معلمین و کارمندان مهدکودک‌ها نیز هنگامی که در تماس با کودکان خردسال هستند بیشتر در خطر التهاب ملتحمه می‌باشند.

انواع شایع التهاب ملتحمه عفونی چشم اغلب دارای منشأ باکتریایی یا ویروسی هستند. نوزادان نیز می‌توانند در حین زایمان و در صورتی که مادر دارای بیماری مقاربتی باشد، مبتلا به التهاب ملتحمه شوند.

سایر عفونت‌های ویروسی چشم (التهاب قرنیه ویروسی) 

علاوه بر عفونت شایع التهاب ملتحمه، سایر عفونت‌های ویروسی چشم شامل تبخال چشمی می‌باشند که در اثر قرارگیری در معرض ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود.

التهاب قرنیه قارچی

عفونت قارچی چشم مرتبط با قارچ فوزاریوم است که اغلب بصورت ماده آلی یافت می‌شود. این قارچ و قارچ‌های دیگر به روش‌های مختلف به چشم حمله می‌کنند، برای مثال از طریق صدمه به چشم با شاخه یک درخت.

التهاب قرنیه آکانتامبا

اشخاصی که از لنز استفاده می‌کنند بیشتر در خطر انگل‌هایی هستند که به چشم حمله کرده و باعث عفونت جدی تهدید کننده‌ی بینایی به نام التهاب قرنیه آکانتامبا می‌شوند. به همین دلیل است که این افراد باید نکات ایمنی خاصی مانند پرهیز از شنا کردن با لنز را رعایت کنند.

اگر در حین شنا کردن یا استراحت در وان آب داغ از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، بلافاصله بعد از آن لنز خود را از چشم بردارید و ضد عفونی نمایید. بطور کلی خطر ابتلا به عفونت‌های چشمی قارچی و باکتریایی در میان استفاده کنندگان از لنزهای تماسی بیشتر است و نیاز به مراقبت مناسب از لنزها می‌باشد. توصیه می‌شود که به تاریخ‌های درج شده روی محصولات تمیز کننده و ضد عفونی کننده‌ی لنزها توجه کنید تا خطر عفونت چشم به حداقل برسد.

تراخم

یک عفونت چشم به نام تراخم که مرتبط با کلامیدیا تراکوماتیس است در برخی نواحی محروم به شدت شایع است و دلیل اصلی کوری می‌باشد. مگس‌ها می‌توانند عفونت را در محیط‌های غیر بهداشتی انتقال دهند و در این شرایط عفونت مجدد یک مشکل شایع است.

تراخم بطور معمول داخل پلک را آلوده کرده و باعث شروع زخم می‌گردد. این زخم موجب به داخل برگشتن پلک شده و مژه‌ها با ساییدن قرنیه باعث نابودی بافت آن می‌شوند که منجر به کوری دائم خواهد شد. بهداشت مناسب و در دسترس بودن درمان‌هایی مانند آنتی بیوتیک‌های خوراکی برای کنترل تراخم ضروری هستند.

آندوفتالمیت

هنگامی که عفونت چشم به داخل چشم نفود می‌کند، مانند آندوفتالمیت باکتریایی در صورت عدم درمان فوری که اغلب شامل استفاده از آنتی بیوتیک‌های قوی است، می‌تواند منجر به کوری شود. این نوع عفونت می‌تواند در اثر یک آسیب به چشم یا یکی از عوارض نادر جراحی چشم مانند جراحی آب مروارید، رخ دهد. هر زمانی که کره چشم بطور شدید آسیب ببیند، ۴ تا ۸ درصد خطر ابتلا به آندوفتالمیت وجود دارد.

کپک‌هایی که به داخل چشم نفوذ می‌کنند نیز می‌توانند باعث آندوفتالمیت شوند، هرچند این امر نادر است و بیشتر موارد آن در نواحی گرمسیری گزارش شده است.

عوارض

عفونت می‌تواند بر بخش‌های داخلی پلک‌های بالا و پایین اثر بگذارد و باعث گل مژه یا برآمدگی پلک شود. هنگامی که عفونت به غده‌های اشکی چشم حمله می‌کند، بیماری‌های التهابی مانند داﮐﺮﯾﻮﺳﯿﺴﺘﯿﺖ و یووئیت می‌توانند ایجاد شوند. عفونت همچنین می‌تواند منجر به التهاب و انسداد مجرای اشکی چشم شده و باعث داکريوسيستيت گردد.

عفونت ممکن است یک دلیل زمینه‌ای زخم قرنیه باشد که شبیه به آبسه چشم است. زخم قرنیه در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به کاهش شدید بینایی شود. عفونت‌های جدی‌تر چشم می‌توانند به نواحی عمیق‌تر نفوذ کرده و با رسیدن به بخش‌های داخلی چشم، بیماری‌های تهدید کننده‌ی بینایی مانند آندوفتالمیت ایجاد کنند. در اثر سلولیت اوربیت، عفونت موجود در داخل و اطراف بافت نرم پلک‌ها یک وضعیت اضطراری را نشان می‌دهد، زیرا این عفونت در صورت عدم درمان می‌تواند پخش شود.

درمان عفونت چشم

بسیاری از عفونت‌های ویروسی شایع چشم خود به خود برطرف می‌شوند. اما برای اطمینان از درمان سریع عفونت چشم ممکن است نیاز به داروهای نسخه‌ای داشته باشید. در بیشتر موارد، درمان عفونت چشم شامل استفاده از کمپرس‌های سرد یا گرم، قطره چشم، کرم یا آنتی بیوتیک می‌باشد. در صورتی که عفونت چشم ناشی از ویروس باشد، ممکن است نیاز به درمان موضعی آنتی ویروسی باشد.

برخی از انواع التهاب ملتحمه بسیار مسری بوده و نیاز به مراقبت فوری توسط یک چشم پزشک دارند. بطور معمول، درمان شامل دور ماندن از محیط کاری یا مدرسه، استفاده از محلول‌ها یا پماد‌های تجویزی ضد عفونی کننده جهت تسکین علائم خواهد بود.

پیشگیری از عفونت چشم

با شستن دست‌ها پیش از لمس کردن چشم‌ها یا پلک‌های خود از عفونت‌های چشمی جلوگیری کنید.

• اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، باید نکات ایمنی را برای بهداشت مناسب رعایت نمایید، برای مثال شستن دست‌ها پیش از تماس با لنز
• اگر در نزدیکی فرد مبتلا به قرمزی چشم هستید، تا قبل از شستن دست‌ها از تماس با چشم‌های خود اجتناب کنید. احتمال ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی چشم را می‌توان با استفاده از اسپری‌ها و تمیز کننده‌های ضد عفونتی کننده در نواحی عمومی مانند مهدکودک و کلاس‌های مدرسه، به حداقل رساند.
• اگر یکی از اعضای خانواده دچار قرمزی چشم یا عفونت چشمی تایید شده است، رختخواب و حوله‌های وی را تمیز نگه دارید و از استفاده مشترک از وسایل وی خودداری کنید. فرد مبتلا باید بطور مکرر دست‌های خود را بشوید.
• باید بدانید که خوابیدن با وجود لنز بر روی چشم‌ها، حتی اگر از لنزهای جدید تماسی سیلیکون هیدروژلی که برای استفاده در طول شب تایید شده‌اند، استفاده می‌کنید، خطر ابتلا به عفونت چشم بطور چشمگیری افزایش می‌یابد.