عوارض عمل انحراف چشم

هر جراحی طبیعتا با خطرات و عوارضی همراه است. شایع‌ترین عوارض جراحی استرابیسم یا انحراف چشم، ناپایداری چشم و دوبینی است. تحقیقات حاکی از آن است که بیشتر مشکلات دوبینی ناشی از جراحی استرابیسم معمولا موقت هستند اما با این وجود ممکن است گاهی دائمی و همیشگی باشند.

بلافاصله بعد از جراحی انحراف چشم

چشم‌های بیمار بعد از عمل انحراف چشم قرمز و تا حدودی با درد توام خواهند بود. ممکن است خونریزی خفیفی در ناحیه جراحی مشاهده شود. خونریزی معمولا به‌ سمت داخل یا خارج گوشه چشم جریان دارد. این عارضه همانند کبودی خفیف پوست کاملا طبیعی است.

عروق خونی پاره‌شده در چشم و همچنین سرخی چشم معمولا ظرف 2 تا 3 هفته درمان و برطرف می‌شوند. گاهی بیمار احساس می‌کند که چیزی در چشم اوست اما این حس نیز با گذشت زمان از بین خواهد رفت. بیمار معمولا ظرف چند روز می‌تواند به فعالیت‌های عادی خود ادامه دهد.

گاهی ‌اوقات بعد از جراحی انحراف چشم مشکل دوبینی پیش می‌آید. این مشکل معمولا با برطرف شدن تورم چشم و عادت کردن بیمار به موقعیت جدید عضلات چشم اصلاح می‌شود.

در طی چند روز اول بعد از جراحی، توازن چشم‌ها نشانه خوب نتیجه نهایی جراحی است. اما گاهی‌اوقات 4 تا 6 هفته بعد ازعمل انحراف چشم ممکن است نتایج دائمی مشاهده نشود. در کودکان کمتر از 10 سال، به‌ منظور حفظ بهتر توازن چشم‌ها شاید نیاز به 2 تا 3 مرحله جراحی استرابیسم باشد. در برخی موارد استفاده از عینک و یا لنزهای مخصوص در عینک می‌تواند به تنظیم دید دوچشمی کمک کند.

عوارض جانبی

بیش اصلاحی یا کم اصلاحی

ناتوانی خفیف و یا کامل در بهبود وضعیت و همچنین عوارض ناشی از جراحی انحراف چشم از جمله علائم مرتبط با دوبینی از رایج‌ترین خطرات عمل انحراف چشم است.

بیماران باید این واقعیت تاسف انگیز را بپذیرند که حتی جراحی‌های برنامه ریزی شده و بسیار دقیق نیز ممکن است نتوانند انحراف (ناهماهنگی چشم‌) را به‌طور کامل درمان و یا چرخش چشم‌ها را کاملا طبیعی کنند.

درکل، هرچه جراحی انحراف چشم و شرایط مرتبط با آن پیچیده‌تر باشد کنترل کامل انحراف چشم و تاثیرات ناشی از جراحی چشم سخت‌تر خواهد بود. از آن‌جایی که سیستم بینایی کاملا پیچیده است و قسمت اعظم مغز را تشکیل می‌دهد، بنابراین نباید انتظار داشت که قرار گرفتن ماهیچه‌های بیرونی چشم در وضعیت جدید بتواند تمام مشکلات مرتبط با جراحی استرابیسم را برطرف کند. به‌طور ذاتی برخی بیماران بیش اصلاح و برخی کم اصلاح هستند.

علاوه‌ بر این، عمل انحراف چشم ممکن است بعد از گذشت زمان بنا به‌ دلایلی دوباره تکرار شود. نتیجه ناموفق جراحی اغلب منجر می‌شود بیمار تحت جراحی‌های مجدد قرار بگیرد. گاهی تمام جراحی‌های تکرار شده ناموفق و بدون نتیجه هستند. در برخی موارد، بیمار بعد از 2 یا 3 بار جراحی هنوز دارای مشکلاتی چون عدم هماهنگی قابل ‌توجه بین دو چشم، بینایی ضعیف دو چشم همراه با مشکلات درک عمیق و یا همه موارد می‌باشد.

جراحی‌های تکرار شده

اخیرا تحقیقات علمی زیادی در خصوص عوارض ناشی از تکرار جراحی در کودکان کم‌سن و سال انجام شده ‌است. مطالعات اخیر حاکی از آن است که تکرار جراحی هایی که تحت بیهوشی صورت می‌گیرند (مانند جراحی استرابیسم) خطر ناهنجاری هایی چون اختلال کم‌توجهی (ADHD) و ناتوانی در یادگیری را افزایش می‌دهند.

مشکلات اسکار و زخم- کیست‌های بزرگ و جراحی بیشتر

حتی اگر هیچ‌یک از عوارض احتمالی که تاکنون توضیح دادیم بعد از جراحی انحراف چشم رخ ندهد، عوارض ناشی از برش‌هایی که جراح داخل چشم بیمار ایجاد می‌کند را نباید نادیده گرفت. کیست ملتحمه یکی از این مواردی است که معمولا در روزهای اول جراحی و حتی گاهی سال‌ها بعد از جراحی خود را نشان می دهد.

کیست‌های بزرگ که گاهی حتی بزرگ‌تر از چشم هستند معمولا در محل اتصال مجدد عضله چشم در جراحی انحراف چشم بوجود می‌آیند. چنین کیست‌هایی اغلب از طریق استروئید و یا عمل جراحی‌ مکرر درمان می‌شوند.

بخیه‌ها نیز از دیگر مواردی هستند که گاهی ممکن است مشکل‌ساز شوند. امکان وقوع چنین مشکلی حتی در صورتی که بیمار به مواد بخیه حساسیت نداشته باشد نیز غیرممکن نیست. وجود علائمی چون، قرمزی و احساس درد در اطراف عضله جراحی‌شده به‌مدت 11 هفته بعد از جراحی کاملا طبیعی است.

تضعیف یا گم شدن عضله چشم

در عمل انحراف چشم، عضلات چشم جدا شده، برش می‌خورند و دوباره به‌هم وصل می‌شوند. گاهی در طول جراحی عضلات به‌ طرز صحیح به‌هم وصل نمی‌شوند. این امر موجب تضعیف و گم شدن عضله چشم می‌شود. گاهی حتی در جراحی دوم که به‌ منظور رفع مشکل انجام می‌شود، جراح قادر به پیداکردن عضله چشم نمی‌شود. این اصطلاح به گم‌شدن عضله چشم معروف است. این عارضه گاهی در طول جراحی انحراف چشم و گاهی بعد از جراحی زمانی‌که چشم  منحرف شده و یا به ‌طرز صحیح در کاسه چشم نمی‌چرخد، تشخیص داده می‌شود. در چنین مواقعی برخی کودکان دچار عدم تعادل شده و یا نمی‌توانند جهت را تشخیص دهند و برخی بزرگسالان ممکن است مبتلا به دوبینی شوند.

عفونت، التهاب و نیاز به جراحی مجدد برای رفع مشکلات

سلولیت چشمی، عفونت حاد بافت‌های احاطه کننده چشم، از جمله: پلک، ابرو و گونه از دیگر عوارضی است که ممکن است بعد از جراحی انحراف چشم در بیمار مشاهده شوند. باکتری‌های استافیلوکوک، استرپتوکوک و پنوموکوک معمولا موجب بروز چنین عفونت‌هایی می‌شوند. نیمی از عفونت از طریق مصرف داروی آنتی‌بیوتیک و نیمی دیگر با بستری شدن در بیمارستان  قابل درمان است.

گاهی علت عفونت از طریق ام ‌آر ‌آی قابل تشخیص است. در صورتی که عفونت ناشی از بخیه آلوده جراحی باشد، درچنین حالتی از طریق جراحی مجدد مشکل درمان می‌شود. سلولیت چشمی ممکن است منجر به کوری چشم شود.

نابینایی و آسیب وارده به بخش‌های چشم

ممکن است درطی جراحی استرابیسم از روش‌های مختلفی به چشم آسیب وارد شود. بخشی از چشم به‌نام کپسول تنون (فاشیای کره‌ی چشم) ممکن است در طول جراحی سوراخ شده و موجب التهاب و شرایط نامطلوبی به ‌نام چسبندگی چربی شود.

یکی دیگر از عوارض احتمالی جراحی انحراف چشم، آسیب یا سوراخ شدن صلبیه یا سفیدی چشم است. این امر از طرفی ممکن است موجب  آسیب شبکیه (غشایی که اطلاعات بصری را به مغز ارسال می‌کند) و از دست رفتن بینایی بیمار شود. شبکیه چشم در صورت آسیب، باید در طی یک جراحی مجزا درمان شود.

یکی دیگر از عوارض جانبی عمل انحراف چشم عارضه ایسکمی بخش قدامی چشم است. ایسکمی به معنای کم رسیدن خون به ناحیه‌ای از بدن می‌باشد. هنگامی که جریان خون در چشم در طی جراحی متوقف می‌شود عارضه ایسکمی بوجود می‌آید. ایسکمی شرایط حاد و خطرناکی است که گاهی ممکن است منجر به نکروز یا مرگ بافت قسمت جلوی چشم و یا حتی کوری شود.

مرگ

ضربه ناشی از جراحی انحراف چشم به عضلات چشم موجب رفلکس قلبی شده و با پایین آمدن ضرب قلب گاهی منجر به ایست قلبی می شود. اما خطر مرگ ناشی از عمل انحراف چشم ممکن است با کمک روش‌های مدرن جراحی و بیهوشی قابل کنترل بوده و کاهش یابد.

میزان موفقیت

طبق تحقیقات به‌عمل آمده، نتیجه حاصل از 1 بارجراحی انحراف چشم در 80% از بزرگسالان  با توجه به ماهیت خاص مشکل، معمولا با رضایت و موفقیت همراه بوده است. جراحی انحراف چشم در بزرگسالان با خطرات کمتری توام بوده و اغلب عوارض جانبی جدی و خطرناکی بیمار را تهدید نمی‌کند. مشکل انحراف چشم 45% از کودکان 8 ساله، معمولا بعد از جراحی استرابیسم درمان می‌شود.