ناخنک چشم یک ضایعه مثلثی است که از سفیدی چشم (ملتحمه) روی سیاهی چشم ( قرنیه) کشیده می شود. این ضایعه ناشی از رشد خوش خیم بافت پیوندی و رگ های ملتحمه است. ناخنک معمولاً ابتدا به صورت یک سفیدی روی ملتحمه ایجاد می شود که به تدریج به سمت قرنیه رشد می کند. به علت وجود رگ های زیاد معمولاً رنگ ناخنک صورتی یا قرمز است. ناخنک گاهی ملتهب می شود و باعث سوزش و خارش و اشک ریزش می شود. گاهی اوقات ناخنک رشد زیادی می کند و تا وسط قرنیه می رسد و جلوی دید را می گیرد؛ به علاوه حتی ناخنک های کوچکتر هم می توانند با تغییر شکل قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم شوند و دید افراد را تار کنند.
علل ایجاد ناخنک چشم
اگر چه ناخنک در بین موج سواران و کسانی که زیاد به سواحل می‌روند رواج زیادی دارد، اما این افراد تنها کسانی نیستند که ممکن است به ناخنک مبتلا شوند. برخی از علل شایع ناخنک عبارتند از:
• به مدت طولانی در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار گرفتن: خطر ابتلا به ناخنک در افرادی که به خاطر کار یا تفریح زمان زیادی را در خارج از منزل سپری می‌کنند، به شدت افزایش پیدا می‌کند. این مساله در افرادی که در مناطقی با آب و هوای گرم زندگی می‌کنند بیشتر رخ می‌دهد.
• ابتلا به خشکی چشم در گذشته: کسانی که دچار خشکی چشم هستند یا سابقه خشکی چشم دارند، بیشتر در معرض ابتلا به ناخنک قرار دارند.
• قرار گرفتن در معرض عوامل محرک: گرد و غبار، شن و باد همگی می‌توانند موجب ایجاد ناخنک شده و با تشدید علائم وضعیت آن را بدتر کنند.
• سابقه خانوادگی: بعضی محققان معتقدند که افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به ناخنک را دارند بیشتر احتمال دارد به ناخنک مبتلا شوند.
ناخنک چگونه تشخیص داده میشود؟
در صورتی که متوجه بروز هر یک از نشانه‌های ناخنک در چشم خود شدید – به خصوص در ناحیه تخم چشم – لازم است به یک چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک با معاینه چشم و پرسیدن برخی سوالات قادر به تشخیص وضعیت شما خواهند بود- از جمله این سولات این که : ” آیا وقت زیادی را خارج از منزل صرف می‌کنید؟ آیا سابقه خانوادگی ابتلا به ناخنک دارید؟ ” چشم پزشک احتمالا چشم را با میکروسکوپ مخصوصی به نام لامپ اسلیت نیز بررسی خواهد کرد.
اگرچه ناخنک چشم خوش خیم و قابل درمان است، اما پزشک حتما باید در هنگام تشخیص، احتمال دیگر مشکلات جدی چشم مانند ترومای تخم چشم و یا کارسینوم ( سرطان) سلول سنگفرشی، را نیز بررسی کند.
چشم پزشک می‌تواند ناخنک را با معاینه چشم به کمک لامپ اسلیت تشخیص دهد. پزشک به کمک نور و بزرگنمایی این لامپ می‌تواند چشم را به خوبی مشاهده کند. ممکن است پزشک لازم ببیند آزمایش‌های دیگری نیز انجام شوند، در این صورت این آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
• آزمون حدت بینایی. در این آزمون بیمار باید یک سری حروف و علائم را از روی یک نمودار بخواند.
• توپوگرافی قرنیه. این آزمایش در واقع یک نقشه برداری پزشکی است که برای اندازه‌گیری تغییرات انحنای قرنیه استفاده میشود.
• عکس گرفتن از چشم. در این ازمایش برای دنبال کردن سیر رشد ناخنک تصاویری از چشم تهیه میشود.
ناخنک چشم چگونه درمان میشود؟
اگر ناخنک کوچک باشد و ظاهر ناخوشایندی نداشته باشد و باعث قرمزی و سوزش چشم ها نشود نیاز به درمان خاصی ندارد.
اگر ناخنک ملتهب شود و سوزش و قرمزی چشم ایجاد کند مصرف قطره های اشک مصنوعی به صورت مکرر ممکن است باعث تسکین علائم شود. در مواردی که ناخنک التهاب شدیدی دارد می توان با نظر چشم پزشک یک دوره درمان با قطره های استروئیدی یا سایر قطره های ضد التهاب انجام داد.
در مورد ناخنک های بزرگتر که از لحاظ ظاهری و زیبایی اهمیت دارند و یا با ایجاد آستیگماتیسم باعث تاری دید شده اند می توان با جراحی ناخنک را برداشت البته اگر ناخنک به صورت ساده برداشته شود احتمال عود آن زیاد است و به خصوص در افراد جوان و افرادی که ناخنک ملتهب دارند در نیمی از مواد عود دیده می شود. در این افراد بهتر است علاوه بر برداشتن ناخنک از روش های تکمیلی مثل پیوند ملتحمه یا استفاده از داروهای خاص (مثلا میتومایسین) در حین جراحی استفاده شود.
در ناخنک های خیلی بزرگ که وسط قرنیه را هم درگیر کرده اند ممکن است لازم باشد علاوه اقدامات فوق از پیوند قرنیه لایه ای برای اصلاح شکل قرنیه استفاده شود.
لازم به ذکر است که برخی از تومورهای چشمی ممکن است در ابتدا با ناخنک اشتباه شوند. پس در مواردی که ناخنک رشد خیلی سریعی دارد و یا مکرراً عود می کند حتماً باید با چشم پزشک مشورت کنیم.
چگونه می‌توان از ابتلا به ناخنک جلوگیری کرد؟
اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV) در ایجاد ناخنک مؤثر است بنابراین توصیه می شود افرادی که در مناطق آفتابی زندگی می کنند و مدت زیادی در معرض تابش آفتاب هستند از کلاه لبه دار و عینک آفتابی استفاده کنند. همچنین باد شدید و گرد و خاک ممکن است با تحریک چشم در ایجاد ناخنک مؤثر باشد.
در افرادی که ناخنک دارند معمولاً ورود آب به چشم ها (در موقع شستن دست و صورت یا حمام کردن) باعث تحریک چشم و ایجاد سوزش و قرمز شدن چشم ها می شود. بنابراین این افراد باید دقت کنند که حتی الامکان آب وارد چشمشان نشود.
