زمانی که در مورد بوتاکس صحبت می‌شود، ذهن مردم به سمت تزریق‌های زیبایی می‌رود اما این روش درمانی معروف برای درمان بیماری‌های جدی‌تر نیز به کار برده می‌شود. متخصصین چشم از بوتاکس برای تزریق در اطراف چمش و درمان بسیاری از بیماری‌هایی که ممکن است باعث اختلال بینایی شوند استفاده می‌کنند.
برخی از این بیماری‌ها عبارتند از: انحراف چشم، بلفارواسپاسم، میگرن، افتادگی پلک چشم‌ها و زیاد بودن اشک یا خشکی چشم. تزریق بوتاکس ممکن است عوارض جانبی و خطرات احتمالی نیز داشته باشد که باید در مورد آنها اطلاع داشته باشید. تزریق بوتاکس برای درمان علائم برخی بیماری‌ها در بیشتر قسمت‌های بدن بی‌خطر است. همچنین بوتاکس برای درمان چین و چروک دور چشم نیز به کار برده می‌شود.
آیا بوتاکس برای اهداف غیر زیبایی نیز استفاده می‌شود؟
زمانی که با بیشتر افراد بزرگسال در مورد بوتاکس صحبت می‌کنید احتمالاً اولین فرض آنها این است که شما در مورد یک فرایند زیبایی صحبت می‌کنید که به طور موقت عضلات آنها را فلج کرده و چین و چروک‌های روی پوست آنها را از بین می‌برد.
به هر حال، بوتاکس برای بیماری‌های مختلفی مانند درمان تعریق زیاد (هایپرهیدروز)، میگرن مزمن و اسپاسم‌های گردن نیز به کار برده می‌شود. تزریق بوتاکس به طور موقتی عضلات را از حرکت کردن بازداشته و ترشح برخی مواد شیمایی را در انتهای عصب مسدود می‌کند. با این کار عضلات اطراف ناحیه تحت درمان شل شده و درد و ناراحتی ناشی از اسپاسم تسکین می‌یابد. اثر درمانی بوتاکس به دلیل وجود سم بوتالینیوم در آن است که ممکن است باعث مسمومیت غذایی می‌شود. درمان با بوتاکس کاری بسیار دقیق و بی‌خطر است.
هر تزریق حدود 10 دقیقه طول می‌کشد و درمان غالباً سرپایی است و نیازی به بستری شدن بیمار نیست. تزریق، مضر و آسیب‌زا نیست ولی در یک تا دو روز بعد اثر تأخیری نباید داشته باشد. تزریق بوتاکس همچنین برای درمان برخی بیماری‌های چشم که مشکل طبی محسوب می‌شوند و در بینایی افراد اختلال ایجاد می‌کنند – غیر از رفع چین و چروک‌های اطراف چشم – نیز به کار برده می‌شود.
عمل‌های مرتبط با بینایی در اطراف چشم‌ها با استفاده از بوتاکس
هر چشم، شش عضله دارد که دو عضله آن وظیفه حرکت تخم چشم از یک طرف به سمت طرف دیگر را دارد. بسیاری از افراد ممکن است در میان سالی یا پس از آن برای کاهش چین و چروک‌های اطراف چشم‌ها، ابروها و پیشانی از بوتاکس استفاده می‌کنند اما با تزریق بوتاکس در چشم یا اطراف آن می‌توان بسیاری از مشکلات طبی را نیز برطرف نمود. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
تنبلی چشم (استرابیزموس)
این بیماری اساساً مربوط به عدم تعادل قدرت در عضلاتی است که باعث تمرکز چشم‌ها یا حرکت آنها با هم می‌شوند. آسیب‌دیدگی عصب‌های اطراف مردمک چشم یا اختلال در تفسیر سیگنال‌های بصری به دلیل آسیب‌دیدگی عصب‌هایی که از چشم به سمت مغز می‌روند نیز ممکن است باعث تنبلی چشم شود.
تنبلی چشم غالباً در کودکان دیده می‌شود و برای درمان آن معمولاً روی چشمی که غالب است، پچ قرار داده می‌شود تا هم عضلات هماهنگ‌کننده و هم سیگنال‌های عصبی ارسالی به مغز در چشم تنبل تقویت شوند. استفاده از عینک و انجام برخی عمل‌های جراحی ممکن است به اصلاح تنبلی چشم کمک کنند اما غالباً نیازی به انجام آنها نیست زیرا آموزش‌های ساده در دوران کودکی مؤثر واقع می‌شوند. علائم ابتلا به تنبلی چشم (اگر قابل مشاهده نباشند) عبارتند از:
- اختلال در بینایی به خصوص در یک چشم
- دوبینی
- درک عمقی کمتر
- فشار چشم
درمان
افراد بزرگسالی که به طور ناگهانی دچار تنبلی چشم می‌شوند احتمالاً به یک بیماری زمینه‌ای مبتلا شده‌اند که باید تحت درمان قرار گیرد. تنبلی چشم به خودی خود کاملاً درمان‌پذیر است. تزریق بوتاکس معمولاً یکی از آخرین روش‌هایی است که برای مدیریت بیماری به کار برده می‌شود. تمرینات چشمی همراه با لنزهای اصلاح‌کننده (از طریق عینک یا استفاده از لنزها) مهم‌ترین و اصلی‌ترین روش‌های درمانی هستند.
انقباض پلک‌ها (پلک زدن غیرارادی)
گاهی اوقات، عضلات اطراف چشم در نزدیکی پلک‌ها به طور غیرارادی حرکات تند دارند. به این حالت، مایوکیمیا گفته می‌شود و شامل پلک پایین، پلک بالا یا هر دو پلک می‌شود. این حرکات و انقباضات در بسیاری از افراد خفیف هستند و در قالب یک حرکت جزئی انجام می‌شوند. بیشتر افراد در یک دوره زمانی دچار این عارضه می‌شوند؛ به هر حال، برای برخی افراد، این مشکل ممکن است مزمن شده و باعث بسته شدن کامل پلک‌ها شده و بر بینایی فرد اختلال ایجاد کند.
این حالت به طور مکرر و متناوب انجام شده و قطع می‌شود و به مدت چند روز تا چند ماه ادامه یافته و سپس برطرف می‌شود. غیر قابل پیش‌بینی بودن این عارضه باعث می‌شود که زندگی بیمار مختل شود. زمانی که این عارضه تشدید می‌شود، تزریق بوتاکس می‌تواند این انقباضات را از بین ببرد. در موارد نادر، بلفارواسپاسم ممکن است علامت اولیه ابتلا به اختلال حرکتی مزمن باشد به خصوص زمانی که اسپاسم‌های عضلانی بزرگ‌تر بوده و با حرکات دیگر همراه می‌شوند.
استرس، خستگی، فشار چشم یا پلک، تحریک چشم، عوارض جانبی برخی داروها یا مصرف تفریحی برخی مواد مانند تنباکو ممکن است با شدت این عارضه ارتباط داشته باشد. به علاوه، بلفارواسپسام ممکن است به دلایل زیر تشدید شود:
- بلفاریتیس (التهاب پلک چشم)
- چشم صورتی
- خشکی چشم
- حساسیت به نور
درمان
اگر بلفارواسپاسم با قرمزی، تورم، ترشح چرکی، افتادگی پلک بالا، انقباضات مکرری که بیش از دو هفته ادامه یابد، بسته شدن کامل یک یا هر دو چسم که قابل کنترل نیست و گسترش این انقباضات به قسمت‌های دیگر صورت همراه باشد باید به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های مختلف درمانی مانند تغییر سبک زندگی، خواب بهتر، مصرف قطره‌های بدون نیاز به نسخه پزشک و استفاده از کمپرس گرم روی چشم‌ها می‌توانند مؤثر واقع شوند. اگر بلفارواسپاسم پس از درمان علت زمینه‌ای اصلی آن ادامه یافت می‌توانید از روش تزریق بوتاکس برای درمان آن استفاده کنید.
میگرن
افراد مبتلا به سر درد میگرنی مزمن نسبت به نور حساسیت دارند، نور فلش می‌بینند و دچار درد چشم می‌شوند. اگر بیمار بیش از 15 روز در ماه به سر درد میگرنی دچار شود، تزریق بوتاکس می‌تواند به تسکین علائم او کمک کند.
افتادگی پلک‌ها
در موارد شدید، افتادگی پلک چشم به دلیل قطع عضلات یا تاندون‌ها اتفاق افتاده و دامنه بینایی بیمار را کاهش می‌دهد.
خشکی چشم یا اشک زیاد در چشم
اگر رطوبت و آب‌رسانی به چشم به دلیل زیاد بودن یا مسدود بودن جریان اشک مختل شود، تزریق بوتاکس می‌تواند به مدیریت این بیماری کمک کند. درمان ممکن است منطقه را گسترش دهد بنابراین ممکن است محل انسداد تغییر کرده یا اشک در اطراف آن حرکت کند. زیاد شدن اشک و تزریق بوتاکس می‌تواند مجرای اشک را تنظیم نماید و بنابراین آب زیادی نمی‌خواهند.
درمان چین و چروک دور چشم با بوتاکس
بوتاکس، چین و چروک‌ها را در قسمت‌های زیر در صورت به طور موقتی از بین می‌برند:
• بین ابروها
• در پیشانی
• در گوشه‌های چشم
• اطراف دهان
روش انجام بوتاکس برای رفع چین و چروک دور چشم
بوتاکس در مطب پزشک تزریق می‌شود. پزشک نخست از یک بیحس کننده در ناحیه تزریق استفاده می‌کند. با این کار ناراحتی و درد کاهش می‌یابد. سپس مقدار کمی بوتاکس تزریق می‌شود. شاید یکی از مهم‌ترین مزایای تزریق بوتاکس، عدم نیاز به بستری شدن پس از تزریق است. از آن جا که این فرایند، عمل جراحی نیست شما می‌توانید بلافاصله به فعالیت‌های روزمره خود بپردازید.
مراقبت‌های لازم برای کاهش عوارض بوتاکس
لیست عوارض جانبی که در این مقاله توضیح داده شده است یک لیست طولانی است اما این که یک نفر همه این عوارض جانبی را تجربه کند بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد. رعایت شش نکته‌ای که در زیر توضیح داده شده است به کاهش یا جلوگیری از تشدید عوارض جانبی ناشی از تزریق بوتاکس کمک می‌کند:
• مطمئن شوید که تزریق بوتاکس توسط یک پزشک بسیار مجرب و در قالب یک فرایند طبی انجام می‌شود. مثلاً یک آرایشگر، فرد مناسبی برای تزریق بوتاکس نیست زیرا اگر اتفاق ناگواری افتاد، وی تجهیزات مراقبت‌های فوری را نداشته و اطلاعات پزشک کافی نیز ندارد. گزارش شده برخی افراد فاقد صلاحیت که تزریق را انجام می‌دهند آن را با محلول سالین مخلوط می‌کنند و محلول تقلبی اصلاً حاوی بوتاکس نیست.
• قبل از تزریق، به پزشک خود در مورد بیماری‌هایی که دارید اطلاع دهید.
• داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌های گیاهی یا مکمل‌هایی دیگری که مصرف می‌کنید را به پزشک اطلاع دهید زیرا برخی ترکیبات این مکمل‌ها با بوتاکس تداخل دارویی داشته و باعث بروز عوارض جانبی‌خطرناک می‌شوند. این به خصوص زمانی که شما آنتی بیوتیک یا شل کننده عضلات تزریق کرده باشید یا آلرژی داشته باشید و داروهای سرماخوردگی یا خواب‌آور مصرف کرده باشید نیاز به توجه مضاعف دارد.
• دستورالعمل‌های پزشک در مورد مراقبت‌های قبل و پس از تزریق را به دقت رعایت کنید.
• هر گونه عوارض جانبی به خصوص آنهایی که شما را آزار داده و از بین نمی‌روند را به پزشک اطلاع دهید.
ریسک‌ها و عوارض جانبی جزئی ناشی از تزریق بوتاکس در اطراف چشم‌ها
بوتاکس از سال 1980 تا کنون برای درمان تنبلی چشم به کار برده می‌شود و در دهه‌های گذشته برای درمان بیماری‌های مختلف به کاربرده شده است. در حالی که تزریق بوتاکس، بی‌خطر است اما باید برخی نکات را در ذهن داشته باشید. اول این که تزریق بوتاکس ممکن است باعث تغییر زندگی شما شود اما برای بیماری‌های مزمن، یک راه حل دائمی محسوب نمی‌شود.
باید علل زمینه‌ای که باعث ابتلا به انقباض پلک‌ها، تنبلی چشم، میگرن یا بیماری‌های دیگر در چشم یا اطراف چشم شده‌اند باید تحت درمان قرار گیرند. بوتاکس معمولاً باعث کاهش علائم می‌شود اما نمی‌تواند به طور دائمی ناراحتی را برطرف نماید. شما احتمالاً باید برای تزریق دوباره بوتاکس هر چند ماه یک بار به پزشک مراجعه کنید. اگر شما به بیماری مبتلا باشید باید دوز مورد نیاز بر اساس شرایط شما تنظیم شود تا از تداخل با تزریق بوتاکس جلوگیری شده یا آن را کاهش دهد.
اگر شما در گذشته در صورت خود عمل جراحی یا عمل چشم انجام داده‌اید ممکن است تزریق بوتاکس باعث بروز برخی عوارض جانبی شود بنابراین باید حتماً این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید. درنهایت این احتمال وجود دارد که شما نسبت به تزریق بوتاکس حساسیت داشته باشید بنابراین اگر شما هر علامت شدیدی مشاهده کردید باید با پزشک تماس بگیرید. برخی علائم خطرناک عبارتند از:
• تنگی نفس
• اختلال رد بلع
• مشکلات بینایی
• مشکل در نگه داشتن سر
• مشکل در حرکت دادن سر چند روز تا چند هفته پس از تزریق
• بروز راش یا کهیر
• درد در قفسه سینه
• ضربان قلب نامنظم
• غش کردن
• تشنج
پس از درمان ممکن است برخی عوارض جانبی نظیر درد یا تورم در ناحیه تزریق، بیحسی، اسپاسم ها یا انقباضات عضلانی اتفاق بیفتد اما این عوارض پس از چند ساعت تا چند روز از بین می‌روند.
