تنبلی چشم یا آمبلیوپی +علائم و درمان

عملکرد هماهنگ مغز و چشم برای فرآیند بینایی ضروری است. پرتوهای نور وارد چشم شده و به پیام‌های الکتریکی تبدیل می‌شوند و سپس از طریق عصب بینایی به مغز فرستاده می‌شوند. تنبلی چشم یا آمبلیوپی، به حالتی گفته می‌شود که بینایی یکی از چشم‌ها به دلیل عدم عملکرد هماهنگ مغز و چشم با یکدیگر کاهش پیدا می‌کند. در این حالت چشم به نظر طبیعی می‌آید اما به طور طبیعی کار نمی‌کند چرا که مغز، چشم مقابل را ترجیح می‌دهد و تصویر را از آن چشم دریافت می‌کند.

تنبلی چشم چیست؟

تنبلی چشم یک بیماری شایع دید در دوران کودکی است، که به آمبلیوپی نیز شناخته می‌شود. تنبلی چشم نتیجه توسعه بصری غیر طبیعی در شیرخوارگی و اوایل کودکی است. این بیماری معمولا می‌تواند به راحتی درمان شود، اما اگر بدون درمان رها گردد می‌تواند باعث از دست دادن بینایی کودک به طور خفیف یا شدید شود. رایج ترین روش برای درمان کودک مبتلا به آمبلیوپی، مجبور کردن مغز برای شروع پردازش اطلاعات از چشم ضعیف‌تر است.

برای کسب آگاهی بیشتر در زمینه تنبلی چشم و شیوه درمان آن و یا رزرو نوبت در کلینیک چشم پزشکی دکتر یادگاری می‌توانید با شماره‌ 02188196544  تماس حاصل فرمایید

شیوع تنبلی چشم

تنبلی چشم شایع‌ترین اختلال بینایی در کودکی است. تقریباً 2 تا 3 کودک از هر 100کودک به این اختلال دچار می‌شوند. اگر تنبلی چشم به خوبی در دوران کودکی درمان نشود، در بزرگسالی باقی خواهد ماند. این بیماری شایع ترین اختلال بینایی تک چشمی در دوران کودکی و میانسالی است.

علت تنبلی چشم

هر شرایطی که شکل گیری طبیعی روند بینایی یا استفاده از چشم‌ها را تحت تاثیر قرار دهد، می‌تواند باعث تنبلی چشم شود. تنبلی چشم می‌تواند به دلیل انحراف چشم به داخل (ایزوتراپی یا لوچی) و یا انحراف چشم به خارج (اگزوتروپی) به وجود آید. در برخی موارد، تنبلی چشم هنگامی ایجاد می‌شود که یکی از چشم‌ها نسبت به چشم دیگر بیشتر نزدیک بین، دوربین یا آستیگماتیسم است. اگر تطابق یکی از چشم‌ها دچار مشکل شود چشم آسیب دیده خاموش شده و دچار تنبلی می‌شود. چشم‌ها ممکن است طبیعی به نظر برسند، ولی یکی از چشم‌ها، بینایی ضعیف‌تری دارد. این حالت سخت‌ترین نوع تنبلی چشم از جهت تشخیص است، زیرا هنگامی که هر دو چشم کودک باز هستند، بینایی طبیعی به نظر می‌رسد اگر هر دو چشم بینایی شدیدا تاری داشته ممکن است تنبلی در هر دو چشم رخ دهد. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که میزان بالایی از نزدیک بینی، دور بینی یا آستیگماتیسم وجود داشته باشد.

تنبلی چشم انکساری (یا نامتقارن) چیست؟

عیب انکساری زمانی روی می‌دهد که نور به شکل مناسب در چشم متمرکز نشود و شخص دچار تاری دید شود. زمانی که یک کودک، تنبلی چشم انکساری یا نامتقارن دارد به این معناست که شدت عیوب انکساری در هر یک از چشم‌های وی متفاوت است. انکسار به معنی تمرکز نور بر روی شبکیه برای تشکیل تصویر بینایی است. در این حالت، مغز از چشمی که دید بهتری دارد استفاده می‌کند و بینایی چشم ضعیف‌تر را در واقع خاموش می کند. در ابتدا، عینک می‌تواند با تصحیح عیب انکساری در هر دو چشم باعث عملکرد یکسان هر دو چشم شود سپس ادامه درمان به اصلاح بینایی و درک عمق کمک می‌کند.

تنبلی ناشی از انحراف چشم (استرابیسم)

تنبلی چشم در بسیاری از موارد همراه با انحراف چشم (در یک راستا نبودن مسیر چشم ها) روی می‌دهد. چشم منحرف شده، برای اجتناب از دو بینی، تار می‌شود و کودک فقط از چشم بهترش استفاده می‌کند. در نتیجه بینایی چشم منحرف شده تکامل نمی‌یابد.

تیره شدن بافت‌های طبیعی روشن چشم

برخی از بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید (تیره شدن عدسی که در حالت طبیعی روشن است) ممکن است منجر به تنبلی چشم شوند. هر عاملی که مانع از تشکیل تصویر واضع کانونی بر روی شبکیه شود، منجر به تنبلی چشم در یک کودک می‌شود. اگر چشم پزشک آب مروارید را در چشم شناسایی کند، ممکن است برای جلوگیری از شروع تنبلی چشم، نیاز به جراحی باشد.

علائم تنبلی چشم

بعضی از علائم تنبلی چشم که باید در یک کودک به دنبال آن بود عبارتند از:

• بینایی ضعیف در یک چشم و یا ضعف کلی بینایی
• دو بینی کج کردن سر یا بستن یکی از چشم ها برای دیدن
• ضعف درک عمق (سخت شدن قضاوت فاصله نسبی بین اشیا)
• انحراف به سمت داخل یا خارج در چشم
• سر درد

اگر والدین این علائم را در کودکشان ملاحظه کنند، معاینه کودک توسط یک چشم پزشک بسیار ضروری است. درمان یا اصلاح تنبلی چشم باید در زودترین زمان ممکن آغاز شود تا سیستم بینایی کودک بتواند به درستی تکامل یابد. تمامی کودکان، بدون توجه به اینکه در خطر تنبلی چشم هستند یا نه، باید به صورت منظم، تحت معاینه چشم قرار گیرند. تشخیص و درمان به موقع تنبلی چشم، باعث تغییر حقیقی در زندگی آینده این کودکان خواهد شد.

علاوه بر معاینات کودک سالم که باید برای همه کودکان و به محض تولد و بین سن 6 تا 12 ماهگی انجام شود، غربالگری بینایی باید توسط متخصص کودکان یا پزشک مراقبت‌های اولیه در کودکان در سنین پیش دبستانی در 3 تا 4 سالگی، انجام شود.

تشخیص تنبلی چشم

تنبلی چشم با مشاهده تفاوت بینایی بین دو چشم یا بینایی ضعیف در هر دو چشم تشخیص داده می‌شود. از آنجایی که سنجش بینایی در کودکان خردسال دشوار است، چشم پزشک دقت بینایی در کودکان خردسال دشوار است. چشم پزشک دقت بینایی را با نگاه کردن به چگونگی دنبال کردن اشیا توسط یک چشم کودک در هنگام بسته بودن چشم دیگرش ، تخمین می‌زند.

با استفاده از تعدادی آزمون که با مشاهده واکنش کودک در هنگام بسته بودن یک چشم انجام می‌شوند، چشم پزشک می‌تواند تنبلی چشم را تشخیص دهد. اگر یکی از چشم‌ها دچار مشکل باشد و چشم سالم بسته شود، کودک ممکن است تلاش کند که از اطراف چشم بند نگاه کند، آنرا کنار بکشد و یا گریه کند.

بینایی ضعیف در یک چشم همیشه به این معنا نیست که یک کودک مبتلا به تنبلی چشم است. این حالت اغلب می‌تواند با تجویز عینک برای کودک بهبود یابد.

همچنین چشم پزشک شما، داخل چشم را با دقت معاینه می‌کند تا ببیند که بیماری دیگری باعث تحت تاثیر قرار گرفتن بینایی شده است یا نه. این بیماری‌ها عبارتند از آب مروارید، التهاب (تورم)، تومورها و سایر مشکلات داخل چشمی.

درمان تنبلی چشم

اگر مشکل از نوع عیوب انکساری چشم باشد، ابتدا برای اصلاح خطای تطابق، عینک تجویز می‌شود. اگر عینک به تنهایی بینایی کودک را بهبود نبخشد، درمان بعدی بستن چشم است (معمولا به مدت چند هفته تا چند ماه). پوشاندن چشم سالم کودک با یک چشم بند، آنها را مجبور می‌کند که از چشم ضعیفشان استفاده کنند. روش دیگر این است که بینایی چشم سالم تار شود. اینکار به وسیله قطره چشمی مخصوص و یا نوعی از عینک انجام می‌شود. در این حالت در برابر چشم سالم، یک عدسی تار قرار داده می‌شود.

حتی بعد از اینکه بینایی چشم ضعیف بازگشت، بسیار مهم است که بستن چشم در تنبلی چشم تا چند سال به صورت گاه گاه انجام شود تا بهبودی حفظ شود. چشم ضعیف‌تر باید تقویت شود تا بتواند به صورت طبیعی ببیند. تجویز عینک یا انجام جراحی می‌تواند علت تنبلی چشم را اصلاح کند، ولی باید خود تنبلی چشم را نیز درمان کرد.

چرا بايد تنبلی چشم درمان شود؟

اگر تنبلی چشم درمان نشود منجر به مشكلات متعددی می‌شود:

• ممكن است در چشم، آسيب‌های بينايی جدی و دائمی گسترش پيدا كند.
• ممكن است درك عمق (ديد سه بعدی) از دست برود. زيرا برای اين كار ديد خوب در هر دو چشم مورد نياز است.
• در صورت بيمار شدن يا آسيب چشم سالم، بينايی در بقيه عمر ضعيف خواهد بود.

افرادی كه فقط در يك چشم بينايی خوبی دارند، ممكن است در انجام دادن مشاغلی كه قادر به انجام آن هستند، دچار محدوديت شوند. چشم پزشك می‌تواند نحوه درمان را به بيمار آموزش دهد و  به شما و كودكتان در انجام موفق اين درمان كمك كند.

درمان موفق به موارد زير بستگی دارد:

• تنبلی چشم چه قدر شديد است.
• درمان كودك در چه سنی شروع شده است.

بهبود تنبلی چشم

اگر مشكل سريع تشخيص داده شده و درمان شود، بينايی می‌تواند در اكثر كودكان بهبود يابد. تنبلی چشم در اثر انحراف چشم يا عيوب انكساری نابرابر ممكن است در طول 9 سال اول زندگی با موفقيت درمان شود و اكثرا در آينده مجددا روی نمی‌دهد اگر تنبلی چشم تا پس از اوايل كودكی تشخيص داده نشود، ممكن است درمان موفق نباشد. مطالعات در اين زمينه بسيار كم است و به خوبی مشخص نيست كه درمان چقدر در بزرگسالان جواب می‌دهد. سيستم بينايی در 6 تا 9 سال اول زندگی تكامل می‌يابد. ارتباط ضعيف بين چشم و مغز در طی اين دوران شكل می‌گيرد. محققين در حال بررسی اين موضوع هستند كه آيا درمان برای بزرگسالان نيز نتيجه بخش است يا خير.

سخن آخر

تنبلی چشم یا آمبلیوپی AMBLYOPIA یکی شایع‌ترین اختلال بینایی در کودکان است که در نتیجه توسعه بصری غیر طبیعی در شیرخوارگی و اوایل کودکی ایجاد می شود.

کلینیک چشم دکتر یادگاری ارائه کننده تمام خدمات مربوط به چشم شامل لیفت شقیقه، فمتولیزیک ،پتوز، بلفاروپلاستی، انحراف چشم، ضعیفی چشم و غیره می باشد. کلینیک ما با داشتن دکتری زبده و با مهارت و همچنین تیم متخصص و قوی یکی از کلینیک های مطرح در کشور است که شما می توانید با یکبار مراجعه و مشاهده مراجعین محترم و رضایت آنها از خدمات مجموعه ما، اطمینان حاصل کنید.
برای مشاوره رایگان یا گرفتن نوبت در درمان و زیبایی چشم کافیست با شماره ۰۹۱۲۰۶۱۷۹۷۳ با ما ارتباط برقرار کنید.