کراتوکونوس (قوز قرنیه) چیست؟

خانه » دسته‌بندی نشده » کراتوکونوس (قوز قرنیه) چیست؟

کراتوکونوس یا قوز قرینه چیست؟

به افزايش پيشرونده انحناي قرنيه كه منجر به مخروطي شكل شدن آن مي‌شود، كراتوكونوس (قوز قرنيه) گفته مي‌شود. در اين بيماري، قرنيه در بخش مركزي نازك شده و در نهايت منجر به نزديك بيني و آستيگماتيسم شديد مي‌شود. اين اختلال معمولا دو طرفه بوده، در دوره نوجواني آغاز مي‌شود و تا دهه سوم و چهارم زندگي پيشرفت مي‌كند. ميزان شيوع كراتوكونوس در جمعيت عادي 1 در هر 2 هزار نفر است.

علل کراتوکونوس کدامند؟

عملكرد غيرطبيعي آنزيم‌هاي نگهدارنده قرنيه (ليزوزيم و مهار كننده‌هاي پروتئوليتيك) همراه با اختلال در ساختار فيبرهاي كلاژن ممكن است در ايجاد اين بيماري نقش داشته باشند. كراتوكونوس با عواملي از قبيل قرار گرفتن بيش از حد در معرض نور خورشيد، لنزهاي تماسي نامتناسب با چشم و حساسيت طولاني مدت و مزمن چشم كه منجر به ماليدن چشم براي مدت طولاني شود نيز ارتباط دارد.

آيا كراتوكونوس ارثي است؟

بيشتر موارد كراتوكونوس (قوز قرنيه) موردي (غيرفاميلي) بوده اما گاهي به صورت ارثي (اتوزومال غالب) نيز منتقل مي‌شود. در 10 درصد موارد ساير افراد خانواده مبتلا هستند. بروز قوز قرنيه در بيماران مبتلا به سندرم داون نسبت به جمعيت عادي شايع‌تر است.

علايم كراتوكونوس چيست و چگونه تشخيص داده مي‌شود؟

نشانه زودرس كراتوكونوس، تاري ديد است كه با عينك قابل اصلاح نيست. نزديك بيني و آستيگماتيسم نيز ممكن است با اين بيماري همراه باشند. مشكلات ايجاد شده شامل تاري ديد بوده و حساسيت به نور نيز ممكن است مشاهده شود. بيماران مبتلا به كراتوكونوس اغلب در هر بار معاينه چشم پزشكي نياز به تغيير در شماره عينك خود دارند.
تشخيص كراتوكونوس ممكن است مشكل باشد؛ چرا كه پيشرفت اين بيماري معمولا بسيار آهسته است؛ اگرچه در برخي موارد پيشرفت سريعي دارد. كراتوكونوس با يك معاينه دقيق چشم و توپوگرافي قرنيه تشخيص داده مي‌شود.

درمان كراتوكونوس (قوز قرنيه)

هيچ دارويي براي بهبود يا جلوگيري از ايجاد كراتوكونوس وجود ندارد. در فرم خفيف بيماري، استفاده از عينك يا لنز تماسي نرم در درمان كمك كننده است، اما در صورتي كه بيماري پيشرفت كند و قرنيه نازك شده و شكل آن تغيير يابد، عينك يا لنز تماسي نرم بينايي را اصلاح نخواهند كرد. در موارد افزايش نامنظمي قرنيه و اصلاح آستيگماتيسم نامنظم ممكن است نياز به لنز تماسي سخت باشد. در اين صورت لنزهاي تماسي سخت نفوذپذير به گاز جهت بهبود ديد مناسب هستند.
در صورتي كه در يك بيمار جوان، پيشرفت تدريجي آستيگماتيسم مشاهده شود، بررسي دقيق‌تر لازم است. در مراحل پيشرفته استفاده از لنز تماسي ممكن است مشكلات بيمار را افزايش دهد.
توجه داشته باشيد كه كراتوكونوس حتي موارد پيشرفته آن باعث كوري نمي‌شود و عمل پيوند قرنيه در كراتوكونوس موفق‌ترين نوع عمل پيوند قرنيه است. اما پس از عمل پيوند، فرد بايد براي هميشه تحت نظر بوده و مراقب باشد تا ضربه به چشم وي وارد نشود. عدم استفاده از لنز و يا تاخير در انجام پيوند، عارضه‌اي را براي بيمار ايجاد نمي‌كند و تنها مشكل، عدم ديد مناسب بيمار است. در موارد بسيار شديد كراتوكونوس كه قرنيه بسيار نازك شده است، بايد هر چه زودتر براي انجام پيوند قرنيه اقدام شود.

درمان قوز قرنیه و روش های درمان

حال به روش های مختلف درمان قوز قرنیه با کراتوکونوس می پردازیم. برای درمان قوز قرنیه ۵ روش وجود دارد روش اول استفاده از عینک است که بدلیل اینکه بیماری ماهیت پیشرونده دارد در نتیجه نمره عینک تجویز شده تغییر خواهد کرد. بعد از روش اول با پیشرفت بیماری و افزایش نزدیک بینی و آستیگماتیسم نامنظم مرحله ای فرا می رسد که دیگر با عینک نمی توان دید را اصلاح کرد و برای اصلاح دید باید از لنزهای تماسی سخت (Hard Contact Lens) استفاده کرد. روش سوم برای درمان قوز قرنیه، استفاده از حلقه های داخل قرنیه می باشد که این نوع از درمان در بعضی از قوزهای خفیف تا متوسط که کنتاکت لنز را نمی توانند تحمل کنند، کاربرد دارد. این حلقه ها با کاهش میزان آستیگماتیسم نامنظم به بهبود بینایی کمک می کنند. اما باید دانست که میزان موفقیت در حلقه های داخل قرنیه بسیار متغیر و از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود و در صورت عدم موفقیت درمانی، نهایتا بیمار نیاز به پیوند قرنیه خواهد داشت. نتایج عمل در بیماران کراتوکونوس (قوز قرنیه) متفاوت است. در این بیماران قرار دادن رینگ به طور متوسط باعث بهبود دو خط دید در نیمی از بیماران می گردد اگر چه ممکن است بعضی بیماران بهبودی چشمگیرتری داشته باشند. در واقع در بیماران قوز قرنیه این عمل باعث می شود بیماری که قبل از عمل با عینک دید خوبی نداشته است پس از قرار دادن رینگ به دلیل کاهش نامنظمی های قرنیه با عینک جدید دید بهتری نسبت به قبل از عمل داشته باشد. در هر بیمار نیز قابل انجام نیست . یکی از درمان های جدید که در چند سال اخیر مطرح شده پیوند متقاطع بین رشته های کلاژن قرنیه (Collagen Cross-Linking یا CXL) با استفاده از اشعه ماورابنفش و داروی ریبوفلاوین است. در این روش پس از برداشتن لایه سلول های سطحی (اپیتلیوم) قرنیه، به مدت سی دقیقه (هر ۳ دقیقه یک بار) قطره ریبوفلاوین۱/. درصد در چشم ریخته میشود و سپس طی مدت سی دقیقه بعدی در چالیکه هر ۵ دقیقه یک بار قطره مذکور در چشم چکانده می شود، اشعه اولتراویوله (ماوراء بنفش) به قرنیه تابانده می شود . این کار باعث افزایش پیوندهای متقاطع بین رشته های کلاژن قرنیه (مطابق شکل زیر) و در نتیجه افزایش استحکام قرنیه میشود.در بررسی های سه تا پنج ساله دیده شده که پیشرفت بیماری تقریبا در ۱۰۰% موارد متوقف شده ودر نیمی از موارد قرنیه اندکی مسطح تر شده ویا بیماری کمی (حدود ۲٫۸۷ دیوپتر) بهبود یافته است. و بینائی اصلاح شده ۱٫۴ خط بهتر شده است. این روش باعث می شود پیوند قرنیه نیاز نباشد و یا به تاخیر بیفتد.
در این روش که در حال حاضر جدیدترین روش درمان قوز قرنیه است، بر خلاف سایر روش های درمانی؛ در اکثر موارد نه تنها از پیشرفت بیماری جلوگیری می شود؛بلکه بینایی فرد با و بدون عینک بهبود یافته و میزان آستیگماتیسم، کاهش قابل ملاحظه ای خواهد داشت. بهترین داوطلبان این روش عبارتند از: بیمارانی که به تازگی برای آنها تشخیص کراتوکونوس داده شده ، افراد جوان و میانسالی که بیماری آنها پیشرونده است و همچنین کسانیکه لنز تماسی روی چشمشان خوب فیت نمی شود. تاکنون تعداد قابل توجهی از بیماران توسط اینجانب در کلنیک چشم پزشکی ونک و بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی نگاه تحت این عمل موفقیت آمیز جالب و جدید قرار گرفته اند. جدید ترین روش درمانی قوز قرنیه و نزدیک بینی کرافلکسkeraflex است که مکانیزمی شبیه تاثیر رینگ دارد که در اروپا در دست تحقیق است. در این روش نیازی به برش یا برداشت بافت از قرنیه نیست و با استفاده از یک پالس میکرو ویو با انرژی کم که کمتر از یک ثانیه طول می کشد، قرنیه تغییر شکل داده می شود. با استفاده از شیلد دی-الکتریک ساطع کننده میکر-ویو که در تماس با سطح قرنیه قرار میگیرد، انرژی به قرنیه تابانده می شود. از طریق جفتگری خازنی (capacitive coupling) درجه حرارت منطقه انتخاب شده ای از بستر (استرومای) قرنیه تا ۶۵ درجه سلسیوس بالا رفته و باعث چروک لایه های کلاژن به شکل دونات در ناحیه ۱۵۰ میکرونی سطح بستر قرنیه می شود.با استفاده ار روش خاصی لایه های سطحی تر قرنیه خنک شده و از اثر حرارتی میکرو-ویو مصون می مانند. تغییر شکل ایجاد شده با کرافلکس باعت مسطح شدن سطح قرنیه (بدون کاهش بیومکانیک قرنیه) و در نتیجه بهبود قوز قرنیه و اصلاح نزدیک بینی می شود. برای افزایش ثبات قرنیه با کرافلکس در این منطقه نیز کراس لینکینگ انجام می شود.نتایج اولیه تشویق کننده بوده و امید می رود که بتوان درصد قابل توجهی از بیماران را که ممکن است نیاز به پیوند قرنیه پیدا کنند، با این روش درمان شوند. در این روش همچنین علاوه بر بهتر شدن بینایی، تحمل لنز تماسی راحت تر شده و با عینک بینایی بهتر می شود.
زمانی که هیچ یک از این موارد جوابگو نباشد باید پیوند قرنیه انجام داد. این بیماری باعث کوری نمی شود و لازم به ذکر است عمل پیوند قرنیه بی خطر و موفقیت آمیز است.