آستیگماتیسم : از تشخیص تا درمان آن !

بیماری‌های چشمی، مشکلاتی هستند که باید به آن‌ها توجه کرد، زیرا بر کیفیت زندگی تاثیر زیادی می‌گذارند. یکی از بیماری‌های رایج چشمی، آستیگماتیسم است که در این مقاله، به صورت کامل به توضیح آن خواهیم پرداخت. برای آشنایی با علل، علائم، تشخیص و درمان آن تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.

آستیگماتیسم چیست؟

آستیگماتیسم، اصطلاحی است که برای بیان شکل غیرطبیعی سطح چشم که به آن قرنیه گفته می‌شود، به کار می‌رود. انحنای غیرطبیعی قرنیه به این معنی است که زمانی که نور وارد چشم می‌شود، تماما بر شبکیه متمرکز نمی‌شود؛ که باعث ایجاد تصویری غیرشفاف می‌شود. قرنیه‌ای که این بیماری را ندارد، شکل کاملا گردی دارد؛ درست مثل سطح یک توپ. در صورت وجود آن، سطح چشم بیشتر شبیه به توپ راگبی می‌شود؛ نور را  به دو قسمت از ناحیه خلف چشم متمرکز می‌کند؛ و این تار شدن می‌شود. علاوه بر آن، این بیماری می‌تواند به علت شکل غیر طبیعی عدسی، که پشت قرنیه و درون چشم واقع شده است، ایجاد شود.

آیا می دانید : فرق ضعیفی چشم با آستیگماتیسم چیست ؟

انواع آستیگماتیسم

آستیگماتیسم،می تواند با توجه به نقایص انکساری موجود، دسته بندی شود.

• آستیگماتیسم نزدیک بین: زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم همراه با نزدیک بینی باشد و دو منحنی در جلوی شبکیه متمرکز شوند.
• آستیگماتیسم دوربین: زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم همراه با دور بینی باشد و دو منحنی در پشت شبکیه متمرکز شوند.
• آستیگماتیسم مختلط: زمانی اتفاق می افتد که یکی از منحنی دور بین و دیگری نزدیک بین باشد.

آستیگماتیسم با بینایی شما چه می‌کند؟

بخش‌های چشم مانند یک تیم با هم کار می‌کنند تا نوری را که در مسیری به مغز وارد چشم می‌شود، عبور می‌دهند. نور از قرنیه، عبور می‌کند و قرنیه آن را از طریق عدسی به سیگنالی متمرکز می‌کند که به شبکیه چشم می‌زند. شبکیه، این نور را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که عصب بینایی به مغز ارسال می‌کند. سپس مغز از این سیگنال‌ها برای ایجاد تصاویری که می‌بینید استفاده می‌کند. 

اگر آستیگمات دارید، نوری که وارد چشم می‌شود بیشتر از آنچه باید خم می‌شود. در این شرایط نور نمی‌تواند به درستی روی شبکیه چشم متمرکز شود. این شرایط، به این معنی است که فقط بخش‌هایی از یک شی که به آن نگاه می‌کنید در فوکوس هستند. معمولا فوکوس ناهموار باعث می‌شود اشیا تار یا موج دار به نظر برسند. این بیماری، می‌تواند دید را در هر فاصله‌ای از نزدیک و دورتر تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است دچار خستگی چشم شوید، مثل اینکه چشمان دائماً برای دیدن خیلی سخت کار می‌کنند.

تشخیص 

بسیاری از کودکانی که با آستیگماتیسم متولد می‌شوند، تا هنگامی که چشم‌هایشان مورد آزمایش قرار نگیرد، متوجه این قضیه نمی‌شوند. در صورتی که در کودکی، این بیماری تشخیص داده نشود، در خواندن و تمرکز کردن در مدرسه دچار مشکل خواهد شد؛ از این جهت انجام تست های ساده بسیار مهم است.

• تست حدت بینایی: شامل خواندن کلمات روی یک جدول می شود. کلمات در هر خط مرتبا کوچک تر می شوند.
• صفحه مدرج آستیگماتیک: جدولی است که مجموعه ای از خطوط را که یک نیم دایره را درست می کنند، نشان می دهد. افرادی که دید خوبی دارند، این خطوط را به وضوح می بینند؛ در حالی که افرادی که آستیگماتیسم دارند، بعضی خطوط را شفاف تر از بقیه خطوط می بینند.
• کراتومتر یا افتالمومتر: این ابزار میزان بازتاب نور از سطح قرنیه را اندازه گیری می کند. این ابزار، شعاع انحنای قرنیه را اندازه گیری می کند و می تواند درجه انحنای غیرطبیعی را تعیین کند.
• توپوگرافی قرنیه ای: این روش اطلاعات بیشتری درباره شکل و انحنای قرنیع به ما می دهد.
• معاینه لامپ شکاف : یک لامپ شکاف و میکروسکوپ ویژه با نور روشن است که متخصص به چشم بیمار می‌تاباند. پزشکان، روشنایی و ضخامت پرتو نور را برای دیدن لایه‌ها و قسمت‌های مختلف چشم تنظیم می‌کنند.

بهترین زمان برای آزمایش آستیگماتیسم در کودکان

پزشکان، تست‌های چشمی را برای کودکان در این زمان‌ها توصیه می کنند:

• ۶ ماهگی
• ۳ سالگی
• قبل از کلاس اول
• هر دو سال یکبار پس از آن
• برای کودکان با ریسک بالا، آزمون چشمی بصورت سالانه توصیه می شود.

نکته: بزرگسالان باید هر دو سال تست یکبار، تست‌های چشمی را انجام دهند. در صورت داشتن بیماری‌های مزمن مثل دیابت دفعات این کار باید بیشتر شود.

راه های درمان آستیگماتیسم 

اگر آستیگماتیسم خفیف باشد، معمولا پزشک ها درمانی را توصیه نمی کنند. در غیر این صورت، لنز‌های اصلاحی، اقدام معمول برای این وضعیت هستند و ممکن است برخی افراد از جراحی لیزر استفاده کنند.

لنزهای اصلاحی برای آستیگماتیسم

لنزهای اصلاحی، نوری‌هایی که می‌آیند را به گونه ای می شکنند، که ایراد ایجاد شده توسط انکسار ناقص، اصلاح می‌شود. بدین صورت، تصاویر به خوبی روی شبکیه نمایش داده می شوند. این لنزها، به شکل عینک یا لنزهای تماسی هستند. لنزهایی که برای درمان به آن‌ها نیاز است عبارتند از:

• قدرت کروی، برای اصلاح نزدیک یا دوربینی
• قدرت استوانه ای لنز، برای اصلاح آستیگماتیسم
• تعیین محور که وضعیت قرارگیری اصلاح استوانه‌ای را مشخص می‌کند

نکته: عینک ممکن است برای کودکان زیر ۱۲ سال مناسب‌تر باشد. هر کسی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کند باید از بهداشتی بودن آن خوب مطمئن شود تا ریسک عفونت چشم را کاهش دهد.

درمان آستیگماتیسم با لنز طبی را مطالعه کنید

اورتوکراتولوژی یا درمان انکساری قرنیه

شامل استفاده از لنزهای سفت و سخت تماسی با اندازه خاصی می‌شوند. برای مثال در شب‌ها برای شب‌ها برای شکل دهی به قرنیه استفاده می‌شوند. این کار باعث بهبود دائمی دید نمی‌شود، اما فرد ممکن است متوجه شود که پس از استفاده از این لنز‌ها، طی روز می‌تواند بهتر ببیند.

جراحی لیزر 

جراحی لیزر گزینه‌ای برای درمان آستیگماتیسم است؛ اما خطراتی را درپی دارد. بعضی افرادی که آستیگماتیسم دارند، می توانند با جراحی لیزر چشم درمان شوند. انواع مختلف عمل لیزر چشم عبارتند از:

• لیزیک
• PRK
• لازک

لیزیک 

رایج‌ترین روش حاضر، لیزیک است که به معنی تغییر شکل درجای قرنیه با لیزر (LASIK) به حساب می‌آید. پزشک با استفاده از ابزاری به نام کراتوم، برشی نازک، گرد و لولایی شکل در قرنیه ایجاد می کند. این روش، نسبت به سایر روش ها درد کمتری ایجاد می‌کند و دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد.

عکس برداری کراتکتومی (PRK)

در عکس برداری کراکتومی (PRK)، بعضی از لایه‌های خارجی محافظت کننده قرنیه برداشته می‌شوند. لیزر اکسیمر در این روش با از بین بردن بافت، شکل قرنیه را تغییر می دهد. زمانی که قرنیه بهبود پیدا کرد، معمولا انحناهای کروی و یکنواخت‌تری پیدا می‌کند. این اتفاق می تواند سبب درد متوسط تا شدید شود.

لازک

در لازک، یک لایه نازک از قرنیه توسط جراح برداشته می‌شود تا در شکل قرنیه تغییر ایجاد شود؛ سپس بافت قرنیه جایگزین می‌شود. در مقایسه با PRK، لایه بسیار نازک‌تری از چشم تحت تاثیر قرار می‌گیرد که سبب کاهش آسیب رسانی به چشم می‌شود. این جراحی، گاهی اوقات در فردی که قرنیه نازکی دارد و نمی‌تواند لیزیک کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ گرچه معمولا از لیزیک دردناک تر است.

تفاوت لازک ، لیزیک و PRK را مطالعه کنید !

موارد منع جراحی

جراحی لیزر چشم برای برخی افراد و در بعضی شراطی مناسب نیست، این شرایط عبارتند از:

• برای سنین زیر 18 سال
• در صورتی که بینایی فرد ثابت نشده باشد
• ابتلا به بیماری دیابت
• در زمان بارداری و شیردهی
• فرد مشکلات ایمنی مثل آرتریت روماتوئید، لوپوس یا HIV داشته باشد
• بیمار سایر مشکلات بینایی مانند آب مروارید یا گلوکوم، که ابتدا نیاز به درمان آن‌ها است، داشته باشد.
• مصرف داروهای خاصی مانند آکوتان یا پردنیزون

کلام پایانی

در این مقاله، به صورت کامل مشکل چشمی Astigmatism را مورد بررسی قرار دادیم. دلایلی که موجب بروز این بیماری می‌شوند را ذکر کردیم و بررسی کردیم که این بیماری، چه علائمی ایجاد می‌کند. همچنین، تاثیر آن بر بینای فرد را نیز مورد بررسی قرار دادیم. راه‌های تشخیص و درمان آن، مانند جراحی و موارد منع جراحی را نیز بررسی کردیم.