در دنیای پزشکی و تکنولوژی، جراحی لیزیک (LASIK) به معنای نور امیدی برای میلیونها نفر است که آرزوی دیدی شفاف بدون وابستگی به عینک یا لنزهای تماسی را دارند. لیزیک، روشی پیشرفته و دقیق در اصلاح عیوب انکساری چشم است، که به بیماران این فرصت را میدهد تا چشمانداز جدیدی از جهان پیرامون خود داشته باشند. در این مقاله، نگاهی میاندازیم به مکانیزم عملکرد لیزیک، مزایا، منعها و توصیههای عملی قبل و بعد از جراحی، برای آشنایی با این موارد تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.
لیزیک چیست؟
جراحی لیزیک، یک عمل جراحی بینایی به روش اصلاح انکساری است که با استفاده از لیزر خاصی به نام اکسایمر انجام میشود. در طول این فرآیند، جراح یک فلپ بسیار نازک در سطح قرنیه ایجاد میکند و سپس با استفاده از لیزر، بافت زیرین قرنیه را در یک الگوی مشخص برای تصحیح شکل آن برش میدهد. پس از برش دقیق و اصلاح قرنیه، فلپ به محل اولیهاش بازگردانده میشود تا در طی دوره نقاهت طبیعی بهبود یابد. این جراحی معمولا زیر بیحسی موضعی انجام میشود، و بیمار میتواند انتظار بهبود سریع بینایی را داشته باشد.
تفاوت لازک و لیزیک را بدانید !
فواید لیزیک
جراحی لیزیک مزایای متعددی دارد، که عبارتند از:
- اصلاح عیوب بینایی مانند: نزدیکبینی (میوپیا)، دوربینی (هایپروپیا) و آستیگماتیسم
- کاهش وابستگی به عینک و لنزهای تماسی
- راحتی در انجام فعالیتهای ورزشی و تفریحی، امکان انجام شغلها و حرفههایی که استفاده از عینک در آنها محدودیت ایجاد میکند
- مزایای برای افراد خاص مانند: ورزشکاران، به ویژه در رشتههایی که استفاده از عینک و لنز محدودیت ایجاد میکند و مشاغل نظامی یا امنیتی که نیاز به دید شفاف بدون کمکهای بینایی دارند
- جراحی سریع با دوره نقاهت کوتاه
- پیگیری و نگهداری کمتر نسبت به لنزهای تماسی
- تاثیرات بهبودی بینایی که میتواند سالها دوام داشته باشد
- کمک به ثبات بینایی و کاهش نیاز به تغییرات مکرر عدسی عینک یا لنز
بهترین سن برای عمل لیزیک را مطالعه کنید !
عوارض لیزیک
علیرغم مزایای متعدد جراحی لیزیک، ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد که عبارتاند از:
- احساس خشکی در چشمها که معمولاً موقتی است اما ممکن است برای مدتی طولانی باقی بماند.
- درد خفیف، سوزش یا احساس وجود جسم خارجی در چشمها که معمولاً پس از چند روز از بین میرود.
- دیدن هاله یا تابش نور اطراف منبع روشن در شب
- حساسیت به نور
- مشکل در دید در شرایط نور کم
- تغییرات در دید رنگ یا تاری دید
- تغییرات در بینایی که به ویژه در اولین چند ماه پس از جراحی معمول است
- در برخی موارد نادر، نتایج جراحی ممکن است برگشتپذیر باشد که دوباره نیاز به اصلاح دید را ایجاد کند
عوارض نادر و جدیتر شامل:
- بیرون زدگی چشم و نازک شدن قرنیه (اکتازی قرنیه)
- عفونتهای چشمی که میتوانند منجر به از دست دادن بینایی شوند
- مشکلات مربوط به فلپ قرنیه مانند جابجایی، بریدگی یا عفونت فلپ
از عوارض لیزیک بیشتر آگاه شوید !
اقدامات قبل از جراحی لیزیک
قبل از انجام جراحی لیزیک، چندین اقدام مهم و ضروری وجود دارد که باید توسط بیمار و جراح چشم انجام شود:
- ارزیابی دقیق سلامت عمومی و بینایی توسط چشمپزشک
- بیماران باید قبل از جراحی برای مدتی (معمولاً حداقل یک تا سه هفته) استفاده از لنزهای تماسی را قطع کنند تا شکل قرنیه به حالت طبیعی بازگردد.
- انجام آزمایشهای پیشرفته چشمی مانند توپوگرافی قرنیه برای مشاهده نقشه الگوهای قرنیه و پاکیمتری برای اندازهگیری ضخامت قرنیه
- پزشک ممکن است توصیه کند بیمار مصرف برخی داروهای خاص را که میتوانند بر روی جراحی تاثیر بگذارند، مدتی قبل از جراحی متوقف کند.
- بحث در مورد انتظارات واقعبینانه از جراحی و درک ریسکها و مزایا توسط بیمار
- تنظیم برنامه زمانبندی برای جراحی و دوره نقاهت
- تدارک مسکن یا آرامبخش در صورت نیاز
- فراهم کردن همراهی برای بازگشت به منزل پس از عمل جراحی، در صورتی که تحت تاثیر داروهای آرامبخش باشید
- آمادهسازی شب پیش از جراحی: خودداری از آرایش و استفاده از کرمهای صورت و اطراف چشم و اطمینان از آنکه شب پیش از جراحی استراحت کافی داشتهاید
دانستنی های جراحی لیزیک را مطالعه کنید !
اقدامات پس از جراحی
پس از انجام جراحی لیزیک، بیماران نیاز به دنبال کردن دستورالعملهای خاصی دارند تا بهبودی به درستی صورت گیرد و از بروز عوارض جلوگیری شود. اقدامات پس از جراحی عبارتند از:
- استراحت کافی: استراحت فوری چند ساعت پس از جراحی و جلوگیری از استرس بر چشمها
- داروها و قطرههای چشمی: استفاده از قطرههای آنتیبیوتیک و ضد التهابی طبق تجویز پزشک، ممکن است پزشک قطرههای مصنوعی برای جلوگیری از خشکی چشم تجویز کند
- محافظت از چشم: استفاده از عینکهای محافظ طی چند هفته، به ویژه هنگام خواب، برای جلوگیری از مالش ناخودآگاه چشمها
- پیگیریهای پزشکی: مراجعه به چشمپزشک برای بررسی وضعیت بهبودی چشمها در روزها و هفتههای پس از جراحی
- خودداری از فعالیتهای شدید: اجتناب از ورزش شدید و شنا حداقل برای یک تا دو هفته پس از جراحی
- مراقبتهای بهداشتی: جلوگیری از ورود صابون یا شامپو به چشمها حین استحمام و اجتناب از آرایش کردن چشمها تا زمانی که پزشک معالج اجازه دهد
- محدودیتهای موقت: خودداری از رانندگی تا تایید شدن توسط پزشک و دوری از محیطهای آلوده یا گرد و غبار آلود که ریسک عفونت را افزایش میدهند
مراحل و روش انجام
جراحی لیزیک، با استفاده از لیزر برای اصلاح عیوب انکساری و بهبود بینایی انجام میشود. در ادامه مراحل کلی انجام جراحی لیزیک آرا بررسی میکنیم:
- مشاوره و ارزیابی: قبل از انجام جراحی، بیمار ارزیابیهای دقیق چشمی از جمله توپوگرافی قرنیه و پاکیمتری را دریافت میکند تا مشخص شود آیا برای جراحی لیزیک مناسب هستند یا خیر.
- آمادهسازی قبل از عمل: قبل از جراحی، بیمار باید از لنزهای تماسی استفاده نکند و چشمهایش را از هرگونه آرایش پاک کند.
- تسکین و بیحسی موضعی: در روز عمل، چشمها با قطرههای بیحسکننده موضعی بیحس میشوند تا بیمار دردی را حس نکند.
- ایجاد فلپ قرنیه: یک دستگاه مخصوص به نام میکروکراتوم یا لیزر فمتو برای ایجاد یک فلپ نازک در سطح قرنیه استفاده میشود. فلپ بالا زده میشود تا لایههای زیرین قرنیه در معرض لیزر قرار گیرند.
- اصلاح قرنیه با لیزر: با استفاده از اشعه لیزر اکسایمر، نواحی دقیق از بافت قرنیه برداشته شده و شکل قرنیه تغییر میکند. این امر سبب اصلاح عیوب انکساری مانند: نزدیکبینی، دوربینی و آستیگماتیسم میشود.
- بازگرداندن فلپ قرنیه: پس از اصلاح با لیزر، فلپ قرنیه به مکان اصلی خود بازمیگردد و طی چند دقیقه به طور طبیعی به سایر نقاط قرنیه میچسبد.
- تمام شدن جراحی و استراحت: معمولاً جراحی زمان کوتاهی طول میکشد و پس از آن بیمار میتواند ترخیص شود.
- پیگیریهای پزشکی: بیمار باید طبق دستور پزشک برای معاینات پیگیری به چشمپزشک مراجعه کند تا پیشرفت بهبودی چشمها ارزیابی شود.
همچنین درمورد تفاوت لیزیک و فمتولیزیک نیز بخوانید.
کلام پایانی
جراحی لیزیک یک روش نوین و مؤثر برای اصلاح عیوب انکساری چشم است که میتواند منجر به کاهش وابستگی به عینک یا لنزهای تماسی شود. اما مهم است که بیماران با آگاهی کامل نسبت به فرآیند، ریسکها، مراقبتهای پس از عمل، و انتظارات واقعبینانه از نتایج به این جراحی نزدیک شوند. با پیگیریهای دقیق پس از جراحی و رعایت توصیههای چشمپزشک، بیشتر بیماران به نتایج مطلوبی دست پیدا میکنند.
سوالات متداول
افراد با ثبات عیوب انکساری که دارای سلامتی خوب چشمی و عدم وجود بیماریهای چشم مانند کاتاراکت هستند.
به طور کلی، درد جزئی یا هیچ دردی به دلیل استفاده از بیحسی موضعی احساس نمیشود.
در بسیاری موارد، نتایج جراحی دائمی است اما به دلیل تغییرات طبیعی در چشم با افزایش سن، برخی بیماران ممکن است در آینده نیاز به عینک برای کارهایی مانند رانندگی شبانه یا خواندن پیدا کنند.
حدود ۱۵-۲۰ دقیقه برای هر دو چشم زمان میبرد.