انحراف چشم نوعی مشکل چشمی است که در آن چشمها وضعیت ناهمگونی نسبت به یکدیگر داشته و نگاه آنها به جهات مختلف است. این ناهمگونی ممکن است واضح بوده و یا آنکه صرفاً بعضی اوقات وجود داشته باشد. در حالی که یک چشم مستقیماً به سمت جلو نگاه میکند چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین چرخیده است. چشم چرخیده بعضی اوقات به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و بر عکس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج میشود. انحراف چشم در میان گروه سنی اطفال مشکل شایعی بوده و در حدود 4% کودکان دیده میشود ولی ممکن است زمان بروز آن در سنین بالاتر نیز باشد. شیوع آن در پسر و دختر به یک نسبت بوده و گاهی ابتلا فامیلی دارد. با این حال، بعضی از مبتلایان سابقه چنین مشکلی را در فامیل خود ذکر نمیکنند.
در برخی موارد انحراف چشم، برای صاف کردن دید چشم استفاده از عینک تجویز میشود. درمانهای دیگر ممکن است شامل جراحی برای اصلاح عضلات ناهمگون چشم و یا حذف آب مروارید باشد. هزینه عمل جراحی استرابیسم بسته به عوامل مختلف، متغیر است.
جراحی انحراف چشم برای بهبود ظاهر بصری چشمها مورد استفاده قرار میگیرد و چشمانتان را به یک موقعیت متعادل عادی تغییر میدهد که به بهبود دید کمک میکند. هزینه جراحی انحراف چشم بستگی به عوامل مختلفی نظیر دستمزد جراحان یا امکانات بهداشتی دارد. در بسیاری از موارد قبل از انجام روش، ممکن است پیشبینی انجام شود. میزان نهایی بستگی به یافتهها در حین جراحی و مراقبت پس از عمل که ضروری میباشد، دارد. برای مشاوره و کسب آگاهی در زمینه هزینههای مربوط به عمل جراحی انحراف چشم (استرابیسم) و یا رزرو نوبت در کلینیک چشم پزشکی دکتر یادگاری میتوانید با شماره 02188672802 تماس حاصل فرمایید.
بینایی و مغز
با یک دید دو چشمی طبیعی، هر دو چشم به یک نقطه نگاه میکنند. بخش بینایی مغز، دو تصویر رسیده را به صورت یک تصویر سه بعدی ترکیب میکند.
وقتی به علت انحراف چشم یکی از چشمها از موقعیت خود خارج میشود، دو تصویر متفاوت به مغز ارسال میگردد. در یک کودک خردسال، مغز چنین یاد میگیرد که تصویر چشم منحرف شده را نادیده گرفته و تنها تصویر چشم مستقیم یا چشم با دید بهتر را بپذیرد. این امر سبب از بین رفتن درک عمق و دید دو چشمی میشود. بالغین که دچار استرابیسم میشوند اغلب بدان علت که مغز توانایی پذیرش یا دریافت تصویر هر دو چشم را پیدا کرده است، دو بینی پیدا میکنند. در این حالت مغز قادر به حذف تصویر چشم منحرف نخواهد بود. ولی متاسفانه در کودکان این اتفاق یعنی حذف تصویر چشم منحرف به سرعت رخ میدهد و این وضعیت منجر به تنبلی یا آمبلیوپی میشود.
آمبلیوپی (تنبلی چشم)
قرارگیری طبیعی چشم ها در طی دوره کودکی امکان تکامل دید مناسب این سنین را فراهم میسازد. قرارگیری غیر طبیعی مانند آنچه در استرابیسم دیده میشود، سبب کاهش دید یا آمبلیوپی خواهد شد. مغز تصویر چشم بهتر را تشخیص داده و تصویر چشم ضعیف تر یا آمبلیوپیک را حذف میکند. این موضوع تقریباً در نیمی از کودکان مبتلا به استرابیسم اتفاق میافتد.
آمبلیوپی را میتوان با بستن چشم بهتر و تقویت و بهبود بینایی چشم ضعیفتر، درمان نمود. اگر آمبلیوپی در همان سالهای نخست زندگی تشخیص داده شود، درمان آن اغلب موفقیت آمیز خواهد بود ولی درصورتی که درمان آن به تاخیر افتد، آمبلیوپی یا افت دید وضعیتی دایمی پیدا خواهد کرد. قاعدتاً هر قدر آمبلیوپی زودتر درمان شود، دید بهتری تامین خواهد گردید.
علل و علایم انحراف چشم
به دیواره خارجی هر چشمی، شش عضله چسبیده است که مسئولیت کنترل حرکات چشم را به عهده دارند. در هر چشم، دو عضله چشم را به سمت راست یا چپ میبرند. چهار عضله دیگر مسئولیت حرکت چشم به سمت بالا و پایین و یا کنترل حرکات مورب چشم را به عهده دارند. برای تمرکز هر دو چشم بروی یک نشانه مشخص، لازم است تمامی عضلات چشم با یکدیگر و با عضلات همکار چشم مقابل هماهنگ باشند. هر علتی که در این هماهنگی اختلال ایجاد کند میتواند منجر به استرابیسم شود.
نقش کنترلی مغز نیز بر عضلات چشم از اهمیت به سزایی برخوردار است. بنابراین کودکان مبتلا به مشکلات مغزی از قبیل فلج مغزی، عقب افتادگی مغزی، هیدروسفالی و تومورهای مغزی اغلب دچار استرابیسم میشوند. هر عاملی که منجر به کاهش بینایی شود مانند عیب انکساری، آب مروارید، صدمات چشمی و …میتواند عاملی برای استرابیسم باشد.
اصلیترین علامت استرابیسم، در واقع چشمی است که در جای خود قرار ندارد. گاهی طفل در نور آفتاب یک چشم خود را میبندد و گاه با کج کردن سر خود به یک موقعیت به خصوص تلاش میکند که از هر دو چشم خود استفاده کند و گاه بصورت خستگی شدید چشم و سردرد در حین فعالیت چشمی و گاهی علایم فقدان یک دید عمق مناسب نیز دیده میشود. بالغینی که دچار استرابیسم میشوند نیز اغلب از دوبینی شکایت میکنند.
تشخیص
لازم است هر کودکی در طی دوره شیرخواری یا سنین قبل از مدرسه توسط پزشک خانواده، متخصص اطفال یا چشم پزشک معاینه و مشکلات احتمالی او تشخیص داده شود. این موضوع به ویژه در مواردی که عضو دیگری از خانواده مبتلا به استرابیسم یا آمبلیوپی است اهمیت بیشتری پیدا میکند. در شیرخواران اغلب درک اختلاف بین انحراف ظاهری دو چشم از استرابیسم واقعی مشکل است. در کودکان کم سن و سال بینی پهن و عریض و چین پوستی قسمت داخلی پلک سبب میشود که در نگاه به چپ و راست چشمها مخفی شده و بدین ترتیب منحرف بنظر برسند. این ظاهر استرابیسمی به تدریج و با رشد کودک بهبود مییابد و حال آنکه استرابیسم واقعی ارتباطی با رشد کودک ندارد و در این میان چشم پزشک بخوبی قادر به تمایز بین استرابیسم واقعی و کاذب است.
درمان
اهداف درمان استرابیسم، حفظ دید، مستقیم کردن چشمها و بازگرداندن دید دو چشمی است. بسته به علت استرابیسم، درمان ممکن است به صورت تجویز عینک، برداشتن کاتاراکت یا اصلاح سایر علل زمینه
ای ایجاد انحراف و یا تغییر دادن موقعیت عضلات نامتعادل چشم باشد. بعد از انجام یک معاینه کامل چشمی شامل مطالعه دقیق قسمتهای داخلی، چشم پزشک درمان مناسب اپتیکی، طبی یا جراحی را انتخاب خواهد نمود. اغلب بستن چشم بهتر جهت تقویت بینایی چشم آمبلیوپیک نیز ضروری خواهد بود.
ایزوتروپی (انحراف چشم به داخل)
ایزوتروپی در واقع انحراف چشمها به سمت داخل بوده و شایعترین نوع استرابیسم شیرخواران است. کودکان خردسال مبتلا به ایزوتروپی هیچگاه از هر دو چشم خود بطور هم زمان استفاده نمیکنند.
در اکثر موارد برای تراز کردن چشمها، تامین دید دو چشمی و اجتناب از افت دید دایمی، جراحی زود هنگام ضروری خواهد بود.
[ایزوتروپی، انحراف چشم به داخل] ایزوتروپی انحراف چشمها به سمت داخل بوده و در واقع شایعترین نوع استرابیسم است.
در جریان جراحی، میزان نیروی عضلات در یک یا دو چشم تنظیم میشود. مثلاً در جراحی ایزوتروپی، ممکن است عضله داخلی محکمتر را از چشم جدا نموده و مقداری عقبتر مجدداً به چشم وصل نمایند. این کار اثر کِشنده عضله را تضعیف نموده و امکان چرخش چشم به سمت خارج را فراهم میسازد. بعضی اوقات نیز میتوان برای تسهیل حرکت چشم به سمت خارج، عضله خارجی را کوتاه تر نموده و بدین ترتیب نیروی کِشنده آن را افزایش داد.
ایزوتروپی تطابقی
ایزوتروپی تطابقی شکل شایع ایزوتروپی است که بیشتر در کودکان دور بین سنین 2 سال یا بالاتر اتفاق میافتد. کودک در سنین پایین، قادر است برای جبران دوربینی خود، تلاش تطابقی خود را افزایش دهد ولی این کار مشخصاً سبب انحراف چشم ها به سمت داخل میشود. برای جبران ایزوتروپی تطابقی، به کودک عینک داده میشود. عینک دوکانونی برای ایزوتروپی تطابقی برای جبران ایزوتروپی تطابقی، به کودک عینک دو کانونی داده میشود.
عینک تلاش تطابقی مزبور را کاهش داده و میتواند چشم ها را به وسط آورد. در برخی موارد استفاده از نوع به خصوصی از عینک های دو کانونی ضروری است (که در شکل روبرو نشان داده شده است). و گاهی میتوان از قطرههای چشمی، و لنزهای مخصوصی بنام منشور (Prism) استفاده نمود. گاهی اوقات ورزشهای چشمی نیز به اصلاح این حالت در کودکان بزرگتر کمک میکند.
اگزوتروپی( انحراف چشم به خارج)
اگزوتروپی، یا انحراف چشم به سمت خارج، دیگر نوع شایع استرابیسم است. این حالت بیشتر زمانی اتفاق میافتد که کودک روی شیای در دور دست تمرکز میکند. اگزوتروپی اغلب متناوب (Intermittent) بوده و مخصوصاً در هنگام خستگی یا استرس در کودک بروز میکند. والدین اظهار میدارند که کودک در مقابل نور آفتاب یک پلک خود را جمع میکند. گرچه عینک، ورزش چشمی یا منشور در این حالت نیز به کنترل چرخش چشم به سمت خارج کمک میکند ولی در اکثر موارد لازم است نوعی عمل جراحی صورت گیرد.
جراحی استرابیسم
هیچگاه و در جریان هیچ نوع عمل جراحی، کره چشم از محل خود خارج نمیشود. جراحی استرابیسم در واقع ایجاد برشی کوچک در بافت پوشاننده چشم است که به چشم پزشک امکان میدهد تا به عضلات زیرین این بافت دسترسی پیدا کند. اینکه کدام عضلات تحت عمل جراحی قرار گیرند بستگی به جهت چرخش چشم دارد. گاهی اوقات لازم است هر دو چشم تحت عمل جراحی قرار گیرد. جهت عمل جراحی استرابیسم در اطفال، بیهوشی ضرورت دارد ولی جراحی بزرگسالان با بی حسی موضعی نیز امکان پذیر است.
بهبودی سریع است. فرد اغلب ظرف چند روز به فعالیتهای طبیعی اش بر میگردد. بعد از جراحی، گاهی استفاده از عینک یا منشور نیز ضرورت پیدا میکند. گاهی اوقات ممکن است اصلاح انجام شده بیشتر یا کمتر از مقدار موردنظر باشد که در آن صورت انجام عملی دیگر ضرورت خواهد یافت. توصیه میشود جراحی اصلاحی استرابیسم هر چه سریعتر صورت گیرد زیرا شیرخوار به محض اینکه چشمهایش مستقیم شد امکان دید طبیعی و دید دو چشمی را پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر لوچی چشم میتواند بر اعتماد به نفس کودک نیز نقشی منفی داشته باشد. همانند هر عمل جراحی، جراحی بر روی عضلات چشم نیز با عوارضی همراه است. این عوارض شامل عفونت، خونریزی و دیگر عوارض نادری است که می تواند منجر به از دست دادن دید شود. با این حال، جراحی استرابیسم معمولاً درمانی بیخطر و موثر است و در عین حال هیچ گاه جای عینک و یا آمبلیوپ درمانی را نمیگیرد.
خلاصه
- رشد کودک به خودی خود استرابیسم را درمان نمیکند.
- موثرترین زمان درمان استرابیسم، زمانی است که کودک در سنین پایینی به سر میبرد.
- مستقیم نمودن چشمها در هر سنی امکان پذیر است.
- درمان استرابیسم ممکن است بدون جراحی و با استفاده از قطرههای چشمی، تمرینات چشمی و یا عینک انجام گیرد.
- در صورتی که درمان جراحی لازم باشد، هرقدر در سنین پایینتری انجام شود شانس تامین دید دو چشمی بیشتر خواهد بود.
برای اطلاع از هزینه عمل جراحی انحراف چشم وهمچنین مشاوره درباره بیماریهای چشم با ما تماس بگیرید.
هزینه این عمل چقدر است؟
هزینه جراحی انحراف چشم بستگی به چندین عامل دارد. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- محل بیمارستان
- دستمزد جراح
- تجهیزات مورد استفاده در جراحی
- هزینه بیهوشی
- دستمزد پزشک متخصص هوشبری
- طرح بیمه
هزینه میتواند از منطقه به منطقه متفاوت باشد. ممکن است هزینه بیمارستانهایی که در مناطق شهری و کلانشهر واقع شدهاند بیشتر باشد. با این حال، به دنبال بیمارستانی باشید که خدمات خوب را با هزینه کم ارائه میدهد.
لازم به ذکر است که این جراحی، یک جراحی زیبایی نیست. این عمل جراحی باعث کاهش خطر تنبلی چشم که یک بیماری پزشکی است، میشود که میتواند باعث اختلال عملکردی شود. بنابراین، اکثر شرکتهای بیمه این عمل را پوشش میدهند. در برخی موارد، شرکت بیمه ممکن است کل هزینه را پوشش ندهد، و شما ممکن است مجبور به پرداخت بقیه هزینه از جیب خودتان شوید.
هزینه میتواند به جراح نیز بستگی داشته باشد. یک جراح با تجربه که واجد شرایط است و چندین عمل جراحی انجام داده است، ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد. بیمه سلامت ممکن است بر انتخاب شما در مورد جراحان و بیمارستانهایی که میتوانید انتخاب کنید تأثیر بگذارد. بنابراین، وقتی تصمیم به انتخاب بیمارستان میگیرید، انتخاب خوبی انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که بیمارستان برای ارائه خدمات مناسب شناخته شده است. اگر جراحی توسط یک جراح با تجربه انجام شود خطر عوارض آن کاهش مییابد.
هزینه در موارد پیچیده که در آن اصلاح جراحی نیاز به زمان بیشتری دارد، بیشتر است. برخی اوقات برای تصحیح این مشکل چشم، ممکن است بیش از یک عمل جراحی ضروری باشد. تحت چنین شرایطی، هزینه کلی درمان نیز افزایش مییابد. اقدامات پس از مراقبت ممکن است شامل استفاده از عینک و تجویز قطره آنتی بیوتیک باشد.