تهران، خیابان ولیعصر، خیابان توانیر(عباسپور)، بالاتر از بیمارستان دی، میدان توانیر، ساختمان طلا، طبقه ۶، واحد ۶۲ 
کنژنکتیویت یا همان التهاب ملتحمه، یکی از شایع‌ترین مشکلات چشمی است که می‌تواند در هر سنی رخ دهد. قرمزی، خارش، احساس سوزش و ترشح از چشم‌ها، از جمله علائم آزاردهنده‌ای هستند که بسیاری از افراد با آن‌ها آشنا هستند. این بیماری مسری می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا آلرژی ایجاد شود و در صورت عدم درمان مناسب، عوارض جدی به دنبال داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان کنژنکتیویت می‌پردازیم و راهکارهایی برای پیشگیری از این بیماری ارائه خواهیم داد. با مطالعه این مقاله، می‌توانید اطلاعات جامعی درباره کنژنکتیویت کسب کرده و اقدامات لازم برای حفظ سلامت چشمان خود را انجام دهید. پس با ما همراه باشید تا بیشتر در مورد این بیماری رایج و راه‌های مقابله با آن بدانید.
التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت چیست؟
التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت، التهاب غشای شفاف پوشاننده پلک و کره چشم است. این التهاب به دلیل تورم و تحریک رگ‌های خونی کوچک در این غشا رخ می‌دهد و باعث قرمزی سفیدی چشم می‌شود. شایع‌ترین علت التهاب ملتحمه، عفونت ویروسی است؛ اما عوامل دیگری مانند عفونت باکتریایی، آلرژی و در نوزادان، مجرای اشک ناقص نیز می‌توانند باعث آن شوند. اگرچه التهاب ملتحمه آزاردهنده است؛ اما معمولاً بینایی را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد و با درمان‌های مناسب بهبود می‌یابد. با توجه به قابلیت سرایت این بیماری، تشخیص زودهنگام و رعایت نکات بهداشتی برای جلوگیری از گسترش آن بسیار مهم است.
دلایل ابتلا به التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت
عوامل متعددی از جمله عفونت‌های ویروسی و باکتریایی، واکنش‌های آلرژیک، تحریکات شیمیایی و حتی انسداد مجاری اشک می‌توانند باعث بروز التهاب ملتحمه شوند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر علل مختلف ایجاد این بیماری می‌پردازیم:
- ویروس‌ها
- باکتری‌ها
- آلرژی‌ها
- پاشیدن مواد شیمیایی به چشم
- وجود جسم خارجی در چشم
- در نوزادان، انسداد مجرای اشکی
کنژنکتیویت ویروسی و باکتریایی
بیشتر موارد التهاب ملتحمه توسط آدنوویروس ایجاد می‌شود، اما می‌تواند ناشی از سایر ویروس‌ها مانند ویروس هرپس سیمپلکس و ویروس واریسلا – زوستر نیز باشد. هر دو نوع کنژنکتیویت ویروسی و باکتریایی می‌توانند همراه با سرماخوردگی یا علائم عفونت تنفسی مانند گلودرد رخ دهند. استفاده از لنزهای تماسی که به درستی تمیز نشده‌اند می‌تواند باعث کنژنکتیویت باکتریایی شود. هر دو نوع التهاب ملتحمه مسری هستند. این بیماری از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با مایعی که از چشم فرد آلوده تخلیه می‌شود، تکثیر می‌شود و می‌تواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد.
کنژنکتیویت آلرژیک
کنژنکتیویت آلرژیک هر دو چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد و توسط واکنش به موارد حساسیت‌زا مانند گرده ایجاد می‌شود. در پاسخ به آلرژن‌ها، بدن شما آنتی‌بادی به نام ایمونوگلوبولین E (IgE) تولید می‌کند. ایمونوگلوبولین سلول‌های خاصی را در پوشش مخاطی چشم‌ها و مجاری تنفسی شما برای آزاد کردن مواد التهابی، از جمله هیستامین‌ها، تحریک می‌کند. آزاد شدن هیستامین توسط بدن شما می‌تواند علائمی مانند قرمزی یا صورتی شدن چشم‌ها را ایجاد کند.
اگر مبتلا به کنژنکتیویت آلرژیک هستید، علائمی مانند خارش شدید، اشک‌ریزی و التهاب چشم‌ها، همراه با عطسه و ترشحات بینی آبکی را تجربه خواهید کرد. بیشتر موارد کنژنکتیویت آلرژیک را می‌توان با قطره‌های چشمی ضد آلرژی درمان کرد. کنژنکتیویت آلرژیک مسری نیست.
کنژنکتیویت ناشی از تحریک
تحریک ناشی از پاشیدن مواد شیمیایی یا جسم خارجی در چشم شما نیز با کنژنکتیویت مرتبط است. گاهی اوقات، شستشو و تمیز کردن چشم برای خارج کردن ماده شیمیایی یا جسم خارجی باعث قرمزی و تحریک می‌شود. علائمی مانند اشک‌ریزی و ترشحات مخاطی معمولاً ظرف حدود یک روز برطرف می‌شوند. اگر شستشو علائم را برطرف نکرد یا ماده شیمیایی باعث سوزش چشم شد، در اسرع وقت به متخصص چشم مراجعه کنید. پاشیدن مواد شیمیایی به چشم می‌تواند باعث آسیب دائمی چشم شود.
علائم التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت
علائم کنژنکتیویت می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما برخی علائم مشترک وجود دارد که اغلب در افراد مبتلا مشاهده می‌شود. در ادامه، به برخی از شایع‌ترین علائم التهاب ملتحمه اشاره خواهیم کرد:
- قرمزی در یک یا هر دو چشم
- خارش در یک یا هر دو چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- ترشح چشم در طول شب
- اشک‌ریزی
- حساسیت به نور (فتوفوبیا)
عوامل خطر التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت
التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت، بیماری‌ای است که عوامل مختلفی می‌توانند در ابتلا به آن نقش داشته باشند. برخی افراد به دلایل خاصی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. عواملی مانند تماس نزدیک با افراد آلوده، حساسیت به برخی مواد و عادات شخصی مانند استفاده از لنزهای تماسی، می‌توانند احتمال ابتلا به کنژنکتیویت را افزایش دهند. عوامل خطر این بیماری عبارت‌اند از:
- تماس با فردی که به شکل ویروسی یا باکتریایی کنژنکتیویت مبتلا است.
- تماس با مواد آلرژی‌زا
- استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی
عوارض التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت
کنژنکتیویت در هر سنی می‌تواند باعث التهاب قرنیه شود که بر بینایی نیز تاثیر می‌گذارد. تشخیص و درمان سریع توسط پزشک می‌تواند خطر عوارض را کاهش دهد. در صورت داشتن موارد زیر به پزشک متخصص مراجعه کنید:
- درد چشم
- احساس وجود جسمی در چشم
- تاری دید
- حساسیت به نور
تشخیص التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت
تشخیص کنژنکتیویت معمولاً توسط پزشک بر اساس معاینه فیزیکی چشم انجام می‌شود. پزشک با بررسی ظاهر چشم، از جمله قرمزی، تورم، ترشحات و وجود هرگونه جسم خارجی، می‌تواند به تشخیص این بیماری بپردازد. همچنین، برای تعیین عامل ایجادکننده کنژنکتیویت (ویروسی، باکتریایی یا آلرژیک)، پزشک نمونه‌ای از ترشحات چشم را برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌کند. در برخی موارد، از سایر آزمایش‌ها مانند تست‌های آلرژی نیز استفاده می‌شود. تشخیص زودهنگام و دقیق کنژنکتیویت برای شروع درمان مناسب و جلوگیری از عوارض احتمالی بسیار اهمیت دارد.
درمان التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت
درمان کنژنکتیویت به علت ایجاد آن بستگی دارد. برای کنژنکتیویت ویروسی، معمولاً از قطره‌های چشمی مصنوعی و کمپرس گرم استفاده می‌شود. در موارد باکتریایی، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی تجویز می‌شوند. اگر علت کنژنکتیویت آلرژی باشد، قطره‌های چشمی ضد حساسیت، شستشوی چشم و پرهیز از آلرژن‌ها توصیه می‌شود. در همه انواع کنژنکتیویت، بهداشت فردی اهمیت ویژه ای دارد. شستن مرتب دست‌ها، استفاده از دستمال کاغذی یک‌بار مصرف و پرهیز از مالیدن چشم‌ها به جلوگیری از گسترش عفونت کمک می‌کند. در صورت شدید بودن علائم یا عدم بهبود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از کنژنکتیویت
برای پیشگیری و کنترل گسترش التهاب ملتحم، رعایت بهداشت فردی بسیار مهم است. برخی از اقدامات پیشگیرانه عبارت‌اند از:
- اجتناب از تماس دست با چشم: تا حد امکان از مالیدن چشم‌ها با دست خودداری کنید.
- شستشوی مرتب دست‌ها: به ویژه پس از تماس با افراد بیمار یا سطوح آلوده، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
- استفاده از وسایل شخصی: حوله، لیف، بالش و لوازم آرایشی چشم را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- تعویض مرتب ملحفه‌ها: به خصوص اگر فردی در خانه به التهاب ملتحم مبتلاست، روبالشی و ملحفه‌ها را به طور مرتب عوض کنید.
- دور انداختن لوازم آرایشی قدیمی: به خصوص لوازم آرایشی چشم مانند ریمل را پس از مدتی دور بریزید.
- توجه به نوزادان: در نوزادان، به دلیل حساسیت چشم‌ها، استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک پس از تولد برای پیشگیری از عفونت ضروری است.
التهاب ملتحم به اندازه سرماخوردگی معمولی مسری است. بنابراین، در صورت ابتلا، بهتر است از تماس نزدیک با دیگران خودداری کنید تا از انتقال بیماری جلوگیری شود. با این حال، اگر مجبور به حضور در محیط‌های عمومی هستید، رعایت بهداشت فردی می‌تواند خطر انتقال بیماری را کاهش دهد.
کلام پایانی
کنژنکتیویت یا همان التهاب ملتحمه، یک بیماری شایع است که با رعایت بهداشت فردی و درمان به موقع قابل کنترل است. اگرچه این بیماری اغلب خود به خود بهبود می‌یابد، اما مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب، به ویژه در موارد شدید یا مزمن، ضروری است. با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان از عوارض احتمالی کنژنکتیویت جلوگیری کرد و به سرعت به زندگی روزمره بازگشت. به یاد داشته باشید که بهداشت فردی، کلید اصلی پیشگیری و کنترل این بیماری است. پس با شستن مرتب دست‌ها، استفاده از وسایل شخصی و اجتناب از مالیدن چشم‌ها، از خود و اطرافیان خود در برابر کنژنکتیویت محافظت کنید.
