آب مروارید نوزادان: علل، علائم و درمان

آب مروارید مادرزادی، بیماریی است که در آن عدسی چشم نوزاد از بدو تولد کدر می‌شود و به شدت بینایی نوزاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات بینایی شود. اما خبر خوب این است که با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان از بسیاری از عوارض این بیماری جلوگیری کرد و به نوزاد فرصتی برای داشتن یک زندگی عادی و پر از نور داد. آیا می‌خواهید بدانید که چگونه می‌توانید از بینایی فرزند دلبندتان محافظت کنید؟ با مطالعه‌ این مقاله، اطلاعات کاملی در مورد آب مروارید مادرزادی، علل بروز آن، علائم، تشخیص و درمان آن به دست خواهید آورد.

آب مروارید نوزادان چیست؟

آب مروارید نوزادی یا مادرزادی نوعی بیماری چشمی است که از بدو تولد در نوزادان وجود دارد. در این بیماری، عدسی چشم که به طور طبیعی شفاف است، کدر می‌شود و مانند یک پرده جلوی نور را گرفته و مانع از رسیدن تصویر واضح به شبکیه چشم می‌شود. این کدر شدن می‌تواند جزئی یا کامل باشد و در یک یا هر دو چشم اتفاق بیفتد. آب مروارید مادرزادی اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، می‌تواند باعث کاهش شدید بینایی در نوزاد شود. خوشبختانه با تشخیص زودهنگام و انجام عمل جراحی، می‌توان به بسیاری از نوزادان مبتلا به آب مروارید کمک کرد تا بینایی خود را به دست آورند و زندگی عادی داشته باشند.

انواع آب مروارید نوزادان

آب مروارید در نوزادان، همانند بزرگسالان، انواع مختلفی دارد که هر کدام با ویژگی‌ها و علل خاص خود همراه است. در ادامه به بررسی انواع رایج آب مروارید در نوزادان می‌پردازیم:

آب مروارید قطبی پشتی: در قسمت پشتی عدسی چشم ایجاد می‌شود و باعث تاری دید می‌شود.
آب مروارید هسته‌ای: در مرکز عدسی چشم ایجاد شده و یکی از انواع شایع آب مروارید مادرزادی است.
آب مروارید قطبی قدامی: در قسمت جلویی عدسی چشم ایجاد می‌شود و معمولاً به دلیل اختلالات ژنتیکی است. اغلب کوچک بوده و نیاز به جراحی ندارد.
آب مروارید سرولین (Cerulean): در هر دو چشم ایجاد شده و باعث ایجاد نقاط کوچک آبی رنگ در عدسی می‌شود. معمولاً اختلال بینایی شدیدی ایجاد نمی‌کند و علت آن معمولا عوامل ارثی است.

علل بروز آب مروارید در نوزادان

آب مروارید نوزادان، بیماری است که دلایل مختلفی برای بروز آن وجود دارد. برخی از این علل عبارت‌اند از:

ژنتیک: عوامل وراثتی نقش مهمی در بروز آب مروارید نوزادان یا مادرزادی دارند. برخی از جهش‌های ژنتیکی می‌توانند باعث ایجاد این بیماری شوند.
عفونت‌های دوران بارداری: عفونت‌هایی مانند سرخجه، توکسوپلاسموز و برخی از ویروس‌ها در دوران بارداری می‌توانند به عدسی چشم جنین آسیب رسانده و باعث ایجاد آب مروارید شوند.
بیماری‌های متابولیک: برخی از بیماری‌های متابولیکی که بر کل بدن تاثیر می‌گذارند، باعث ایجاد آب مروارید در نوزادان می‌شوند.
نارسایی: نوزادان نارس بیشتر در معرض خطر ابتلا به آب مروارید قرار دارند.
مصرف برخی داروها در دوران بارداری: مصرف برخی داروها مانند دارو‌های کورتیکواستروئیدی، تتراسایکلین‌ و برخی داروهای ضد تشنج در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، می‌تواند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد.

علائم آب مروارید در نوزادان

آب مروارید در نوزادان علائم مختلفی دارد که تشخیص آن را برای والدین دشوار می‌کند. برخی از رایج‌ترین علائم عبارت‌اند از:

چشم‌های سفید و کدر: یکی از بارزترین علائم آب مروارید، سفید و کدر شدن عدسی چشم است که به جای سیاه بودن، سفید یا خاکستری به نظر می‌رسد.
چشم‌های بی‌حال و بدون واکنش: نوزاد مبتلا به آب مروارید به نور واکنش نشان نداده یا چشمانش را به سمت نور حرکت نمی‌دهد.
حرکات غیرعادی چشم: نوزاد امکان دارد حرکات غیرعادی چشم مانند چرخاندن سریع چشم‌ها یا لرزش پلک‌ها داشته باشد.
تغییر رنگ مردمک چشم: مردمک چشم به جای سیاه، سفید یا خاکستری به نظر می‌رسد.
مشکل در دنبال کردن اشیا: نوزاد امکان دارد نتواند اشیا متحرک را با چشمان خود دنبال کند.

تشخیص آب مروارید در نوزادان

تشخیص زودهنگام آب مروارید در نوزادان بسیار اهمیت دارد، زیرا درمان به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی بینایی در آینده جلوگیری کند. برای تشخیص این بیماری، پزشک از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند که هر کدام به منظور بررسی دقیق‌تر بخش خاصی از چشم انجام می‌شود. در ادامه به توضیح هر یک از روش‌های تشخیصی آب مروارید در نوزادان خواهیم پرداخت.

معاینه فیزیکی چشم

معاینه فیزیکی اولین و مهمترین مرحله در تشخیص آب مروارید است. پزشک با استفاده از ابزارهای ساده و بدون درد، چشم نوزاد را به دقت بررسی می‌کند.

معاینه با نور: پزشک با استفاده از نوعی نور قوی، داخل چشم نوزاد را معاینه می‌کند تا هرگونه کدرشدگی عدسی را شناسایی کند. این روش ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین روش برای تشخیص آب مروارید است.
بررسی واکنش مردمک: پزشک بررسی می‌کند که آیا مردمک چشم نوزاد به نور واکنش نشان می‌دهد یا خیر. در صورت وجود آب مروارید، واکنش مردمک ضعیف یا غیر طبیعی می‌شود.
بررسی حرکات چشم: پزشک حرکات چشم نوزاد را ارزیابی می‌کند تا ببیند آیا چشم‌ها به طور طبیعی حرکت می‌کنند یا خیر. حرکات غیر طبیعی چشم می‌تواند نشانه‌ای از وجود آب مروارید باشد.

آزمایش‌های تشخیصی

اگر در معاینه فیزیکی پزشک به وجود آب مروارید مشکوک شود، آزمایش‌های تشخیصی دیگری را نیز تجویز می‌کند که در ادامه این روش‌ها را بررسی خواهیم کرد.

اولتراسوند: در این روش، با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از داخل چشم نوزاد تهیه می‌شود. این تصاویر به پزشک کمک می‌کند تا اندازه و محل دقیق آب مروارید را مشخص کند.
بیومتریک: این آزمایش برای اندازه‌گیری ابعاد مختلف چشم استفاده می‌شود و می‌تواند به تشخیص آب مروارید کمک کند.
توموگرافی انسجام اپتیکی (OCT): این روش تصویربرداری دقیق‌تری از داخل چشم فراهم می‌کند و می‌تواند به تشخیص لایه‌های مختلف چشم کمک کند. OCT می‌تواند به پزشک در ارزیابی میزان آسیب به شبکیه چشم در اثر آب مروارید کمک کند.

درمان آب مروارید در نوزادان

درمان اصلی آب مروارید در نوزادان، جراحی است. در این عمل، عدسی کدر شده چشم با یک عدسی مصنوعی شفاف جایگزین می‌شود. این کار به نوزاد کمک می‌کند تا بینایی خود را به دست آورد و از عوارضی مانند تنبلی چشم جلوگیری کند. زمان انجام جراحی به عوامل مختلفی بستگی دارد و معمولاً در ماه‌های اول زندگی نوزاد انجام می‌شود. بعد از جراحی، نوزاد به قطره‌های چشمی و پیگیری‌های منظم نیاز دارد. اگرچه جراحی آب مروارید امکان دارد با عوارضی همراه باشد، اما با پیشرفت‌های پزشکی، این عوارض بسیار نادر هستند. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع آب مروارید، بهترین شانس را برای داشتن بینایی طبیعی به نوزاد می‌دهد.

پیشگیری از آب مروارید در نوزادان

در حالی که بسیاری از موارد آب مروارید مادرزادی دلایل ژنتیکی یا عوامل ناشناخته دارند، برخی اقدامات پیشگیرانه می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کنند. مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه عبارت‌اند از:

مراجعه منظم به پزشک: انجام آزمایشات دوران بارداری و پیگیری دقیق وضعیت سلامت مادر و جنین به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک می‌کند.
پیشگیری از عفونت‌ها: بیماری‌هایی مانند سرخجه، توکسوپلاسموز و برخی عفونت‌های ویروسی می‌توانند باعث ایجاد آب مروارید شوند. بنابراین، مادران باردار باید از تماس با افراد بیمار خودداری کرده و بهداشت فردی خود را رعایت کنند.
تغذیه مناسب: مصرف غذاهای سالم و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به سلامت جنین کمک می‌کند.
پرهیز از مصرف برخی داروها: مصرف برخی داروها در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش دهد. بنابراین، قبل از مصرف هر دارویی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

کلام پایانی

آب مروارید در نوزادان، اگرچه نگران کننده است، اما با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، آینده ای روشن برای بینایی کودک تضمین می شود. با انجام آزمایشات غربالگری و پیگیری های منظم، می توان از بروز مشکلات جدی در بینایی کودک پیشگیری کرد. به یاد داشته باشید، با تشخیص به موقع و درمان مناسب، اکثر نوزادان مبتلا به آب مروارید می توانند بینایی خود را به طور کامل یا تا حد زیادی بازیابند. پس نگران نباشید و با اطمینان خاطر برای حفظ سلامت چشم فرزندتان اقدام کنید.