اهمیت چشم پزشکی کودکان

چشم یکی از مهم‌ترین اعضای بدن انسان به شمار می‌رود. این مسئله در کودکان اهمیت دو چندان پیدا می‌کند، چرا که کودکان ممکن است به دلیل سن و شرایط بدنی خود، بیش‌تر دچار آسییب‌های چشمی شوند. از این رو حفظ سلامت چشم کودکان اهمیت بسیاری دارد. مراجعه به چشم پزشکی و معاینه چشمی کودک به صورت منظم و دوره ای، می‌تواند مشکلات موجود در بینایی کودکان را نشان داده و چشم پزشک متخصص به تشخیص و درمان به‌موقع بیماری بپردازد.

چرا بینایی‌سنجی کودکان اهمیت دارد؟

مراجعه منظم به چشم پزشک کودکان جهت معاینه چشمی، برای حفظ سلامت بینایی و رشد طبیعی کودک بسیار ضرورت دارد. چشم‌های کودکان در حال رشد و تغییر هستند و بسیاری از مشکلات چشمی در آن‌ها بدون علامت ظاهری بروز می‌کنند. تشخیص زود هنگام این مشکلات و درمان به موقع آن‌ها، از عوارض جدی‌تر مانند تنبلی چشم، انحراف چشم و مشکلات یادگیری جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، بینایی سالم نقش مهمی در یادگیری، بازی و تعاملات اجتماعی کودک دارد و تشخیص و درمان به موقع مشکلات چشمی، به کودک کمک می‌کند تا در تمام جنبه‌های زندگی خود موفق‌تر باشد. به صورت کلی دلایل اهمیت مراجعه به چشم پزشک کودکان و معاینات دوره ای شامل موارد زیر است: 

• تشخیص زود هنگام مشکلات چشمی: بسیاری از مشکلات چشمی در کودکان بدون علامت هستند و اگر زود تشخیص داده نشوند، می‌توانند به بینایی دائمی آسیب برسانند.
• پیشگیری از عوارض: درمان زود هنگام مشکلات چشمی می‌تواند از عوارضی مانند تنبلی چشم، انحراف چشم در کودکان و مشکلات یادگیری جلوگیری کند.
• بهبود کیفیت زندگی: بینایی سالم برای رشد و توسعه طبیعی کودک بسیار اهمیت دارد. درمان مشکلات چشمی می‌تواند به کودک کمک کند تا در مدرسه و زندگی روزمره عملکرد بهتری داشته باشد.
• ارتباط با سایر مشکلات سلامتی: مشکلات چشمی در کودکان ممکن است نشانه‌ای از مشکلات سلامتی در سایر قسمت‌های بدن باشد و در معاینات دوره ای چشم‌ پزشکی کودکان بررسی می‌گردد.

دلایل مراجعه به چشم پزشکی کودکان 

در بخش قبلی متن در ارتباط با اهمیت مراجعه منظم به چشم پزشکی کودکان صحبت کردیم. دانستیم که مراجعه به موقع و زود هنگام به چشم پزشک کودکان می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌های چشمی در آن‌ها جلوگیری کند. در این بخش دلایل و بیماری‌هایی که ممکن است کودکان نیاز به مراجعه به چشم پزشک داشته باشند را بررسی کرده‌ایم. این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند: 

تنبلی چشم (آمبلیوپی)

تنبلی چشم (آمبلیوپی) شایع‌ترین علت کاهش بینایی در کودکان است. در این بیماری، مغز سیگنال‌های ارسال شده از یک چشم را نادیده می‌گیرد و به تدریج بینایی آن چشم ضعیف می‌شود. تنبلی چشم یا آمبلیوپی اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند عواقب جدی و دائمی برای بینایی کودک داشته باشد. به همین دلیل، مراجعه به چشم پزشک و شروع درمان در اسرع وقت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اگر تنبلی چشم درمان نشود، مغز به طور کامل سیگنال‌های ارسال شده از چشم ضعیف‌تر را نادیده می‌گیرد و این کاهش بینایی، دائمی می‌شود.

انحراف چشم (استرابیسم)

انحراف چشم معمولا به دلیل عدم هماهنگی عضلات چشم رخ می‌دهد. چشم‌ها ممکن است به سمت داخل، خارج، بالا یا پایین منحرف شوند. علل انحراف چشم متنوع هستند و می‌توانند شامل عوامل ارثی، مشکلات بینایی مانند نزدیک‌بینی یا دوربینی، بیماری‌های عصبی، آسیب‌های مغزی، یا برخی مشکلات پزشکی عمومی باشند. علائم انحراف چشم ممکن است شامل دوبینی، خستگی چشم، سردرد، کج کردن سر برای تمرکز، و کاهش عمق دید باشند. در برخی موارد، انحراف چشم ممکن است بدون علامت ظاهری بوده و تنها در معاینه چشم توسط پزشک تشخیص داده شود. این بیماری در کودکان بسیار شایع است و یکی از علت‌های مراجعه به چشم پزشک کودکان به شمار می‌رود. 

مشکلات انکساری چشم 

مشکلات انکساری چشم کودکان زمانی رخ می‌دهند که چشم، نور را به طور صحیح روی شبکیه متمرکز نمی‌کند. این مشکل به دلیل شکل نامناسب قرنیه یا طول غیر عادی کره چشم ایجاد می‌شود. عیوب انکساری شایع شامل نزدیک‌ بینی، دوربینی و آستیگماتیسم هستند. در نزدیک‌بینی، اجسام دور تار دیده می‌شوند و تصویر در جلوی شبکیه تشکیل می‌شود. در دوربینی، اجسام نزدیک تار دیده می‌شوند و تصویر پشت شبکیه تشکیل می‌شود. آستیگماتیسم نیز به دلیل شکل نامنظم قرنیه ایجاد می‌شود و باعث تاری دید تصاویر می‌شود. عیوب انکساری چشم معمولاً با عینک، لنزهای تماسی یا جراحی قابل اصلاح هستند. این بیماری نیز یکی از مشکلات شایع در کودکان است که باعث مراجعه به چشم پزشکی می‌شود. 

در مورد افتادگی پلک در کودکان بیش‌تر بخوانید

تفاوت بیماری‌های چشم در کودکان و بزرگسالان چیست؟

بیماری‌های چشمی در کودکان و بزرگسالان تفاوت‌هایی دارند. در کودکان، بسیاری از مشکلات چشمی مانند تنبلی چشم، انحراف چشم و مشکلات انکساری به دلایل رشدی و تغییرات مداوم در ساختار چشم ایجاد می‌شوند. در بزرگسالان، بیماری‌های چشمی مانند آب مروارید، گلوکوم و تخریب ماکولا اغلب ناشی از عوامل محیطی، پیری و بیماری‌های زمینه‌ای هستند. همچنین، علائم بیماری‌های چشمی در کودکان ممکن است متفاوت از بزرگسالان باشد. به عنوان مثال، یک کودک ممکن است با مالش مداوم چشم‌ها، کج کردن سر یا مشکلات یادگیری به دلیل مشکلات بینایی مراجعه کند، در حالی که یک بزرگسال ممکن است از تاری دید، دوبینی یا کاهش دید در شب شکایت داشته باشد. از این رو لازم است که به این تفاوت‌ها توجه شود و برای معاینه دقیق و تشخیص علت و نوع بیماری چشمی به چشم پزشک مراجعه شود. 

بهترین زمان مراجعه به چشم پزشک کودکان

اولین مراجعه به چشم پزشکی برای کودکان بسیار مهم است. این معاینه نه تنها به تشخیص زودهنگام مشکلات بینایی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند از بروز عوارض جدی در آینده جلوگیری کند. به‌ طور کلی، بهترین زمان برای اولین معاینه چشم کودکان بین 6 تا 12 ماهگی است. این معاینه اولیه به پزشک اجازه می‌دهد تا رشد و توسعه چشم کودک را ارزیابی کند و هرگونه ناهنجاری احتمالی را شناسایی کند. پس از اولین معاینه، بهتر است که هر سال یک بار کودک به چشم پزشک مراجعه کند، به‌ خصوص قبل از شروع مدرسه و دبستان. همچنین، اگر کودک شما علائمی مانند مالش مداوم چشم‌ها، کج کردن سر برای بهتر دیدن، حساسیت به نور یا مشکلات در دنبال کردن اشیا با چشم را نشان می‌دهد، باید هر چه سریع‌تر به چشم پزشکی مراجعه کنید.

کلام پایانی

در این مقاله با اهمیت مراجعه کودکان به چشم پزشکی آشنا شدیم. دلایل این اهمیت را بررسی کردیم و دانستیم که بیماری‌های شایع چشمی نیاز به مراجعه به چشم پزشک کودک دارند. همچنین این مسئله که بیماری‌های شایع چشمی در کودکان و بزرگسالان متفاوت است را مورد بررسی قرار داریم و تفاوت‌های آن‌ها را بیان کردیم. لازم به ذکر است که مراجعه زود هنگام و به موقع به چشم‌پزشک می‌تواند از بروز بسیاری از بیماری‌های چشمی در کودکان جلوگیری کند. دکتر سعید یادگاری جراح و متخصص چشم و فوق تخصص جراحی پلک اوربیت و مجاری اشکی، با سال‌ها تجربه و تخصص در امر درمان بیماری‌های مربوط به چشم، در مسیر تشخیص و درمان همراه شما هستند و بیماری‌های چشم فرزند شما را به درستی تشخیص داده و درمان می‌کنند.