معمولاً انجام عمل جراحی بهترین روش برای درمان افتادگی پلک چشمها است. جراح عضلات لواتور (بالابرنده) را سفت میکند تا پلک، لیفت پیدا کرده و میدان دید و ظاهر شما بهبود یابد. در موارد بسیار حاد که عضلات بالابرنده ضعیف شدهاند، جراح پلک را به زیر ابرو وصل میکند. این کار باعث میشود که عضلات پیشانی برای بالا بردن پلک جایگزین عضلات لاواتور شوند.
انواع افتادگی پلک
متخصصان چشم معمولاً افتادگی پلک را معالجه میکنند ، این یک بیماری چشمی است كه با افتادگی یك یا هر دو پلك فوقانی همراه است. ضعف یا عملکرد ناقص عضله لواتور (بالا برنده) ، که وظیفهی بلند کردن پلک را بر عهده دارد، باعث بروز این وضعیت میشود.
افتادگی پلک انواع مختلفی دارد ، که به دو مقولهی گسترده دستهبندی میشوند: افتادگی پلک مادرزادی ، که در بدو تولد وجود دارد و افتادگی پلک اکتسابی ، که بیمار بعداً تحت شرایطی در زندگی به آن مبتلا میشود.
افتادگی پلک مادرزادی
در افتادگی پلک مادرزادی، عضله لواتور به درستی در رحم رشد نمیکند و بنابراین کودک با عملکرد ضعیف یا در معرض خطر عضلهی لواتور به دنیا میآید. در نتیجه ، کودکانی که مبتلا به پتوز یا افتادگی پلک متولد میشوند اغلب دارای میدانی دید رو به بالای محدودی هستند – یعنی قسمت بالایی میدان دید – هستند و ممکن است برای اینکه بهتر ببینند، سر خود را به عقب و کمی بالا ببرند.
در صورت عدم درمان ، این کودکان ممکن است اختلالات بینایی دیگری از جمله آمبلیوپی ، که معمولاً با نام تنبلی چشم شناخته میشود ، مبتلا شوند. هنگامیکه کودکی که دید او هنوز در حال رشد است ، در یک چشم دید کاملی دارد و در چشم دیگر، به دلیل افتادگی پلک آن چشم ، بینایی ناقص دارد، مسیرهای عصبی از مغز به چشم مشکل دار میتوانند شروع به آتروفی یا همان جمع شدن کنند ، یا از بین بروند. این امر باعث ایجاد تنبلی چشم یا مشکل بینایی توسعه نیافته در آن چشم میشود.
ازآنجاکه افتادگی پلک مادرزادی درماننشده میتواند اثراتی منفی در بینایی فرزند شما داشته باشد ، متخصصان ممکن است برای جلوگیری از بروز هرگونه عارضهای، انجام عمل جراحی را در سن پایین توصیه کنند.
افتادگی پلک اکتسابی
پنج نوع اصلی از افتادگی پلک اکتسابی میتوانند در طول زندگی ایجاد شوند. این موارد شامل افتادگی پلک آپونوروتیک است که رایجترین نوع آن است. در این مورد ، ماهیچه بالابرندهی پلک، معمولاً به دلیل پیری و بالا رفتن سن، دچار کشیدگی بیشازحد میشود. مالیدن بیشازحد چشم یا کشیدن بیشازحد پلک به خاطر خارش چشم یا استفاده طولانیمدت از لنزهای تماسی نیز میتواند باعث بروز این وضعیت شود.
پتوز عصبی هنگامی رخ میدهد که مشکلی در مسیر عصبی وجود داشته باشد که حرکت عضلات پلک را کنترل میکند. علل افتادگی پلک عصبی شامل میاستنی گراویس (ضعف وخیم عضلانی)، فلج عصب سوم و سندرم هورنر میباشند.
در پتوز میوژنیک ، عضلهی بالا برندهی پلک، به دلیل یک اختلال سیستمیک که باعث ضعف عضلات میگردد، ضعیف میشود. این شرایط ممکن است شامل افتالموپلژی خارجی پیشرونده مزمن و انواع دیستروفی عضلانی باشد.
در هنگام بروز پتوز یا افتادگی پلک مکانیکی ، پلک به خاطر وجود پوست اضافه یا یک توده، به سمت پایین میافتد.
پتوز تروماتیک ناشی از یک آسیب دیدگی به پلک میباشد – یا به دلیل تصادف یا آسیب دیگری به چشم. این آسیب عملکرد عضله لواتور را به خطر میاندازد یا آن را ضعیف میکند.
علائم افتادگی پلگ
بارزترین علامت پتوز یا بلفاروپتوز خود افتادگی پلک است. سایر علائم عبارتند از مشکل در باز کردن چشم یا نیاز به کج کردن سر به عقب برای بهتر دیدن. خستگی چشم، انحراف چشم، یا دوبینی نیز میتوانند به همراه پتوز ( افتادگی پلک فوقانی ) اتفاق افتند.
علتها و دلایل افتادگی پلک
علل افتادگی پلک چشم گوناگونند. برخی ممکن است با افتادگی چشم موروثی متولد شوند، که به آن پتوز (افتادگی پلک فوقانی) مادرزادی گفته میشود. اکثر موارد پتوز اکتسابی با بالا رفتن سن و در نتیجه کشیده شدن و شل شدن تاندونی که پلک را باز نگه میدارد، ایجاد میشوند.
افتادگی پلک همچنین میتواند در اثر تروما، جراحی، یا آسیب به عضلاتی که پلک را بالا میکشند یا اعصابی که این عضلات را کنترل میکنند، اتفاق افتد. تومورها، اختلالات عصبی، بیماریهای سیستمیک، و برخی داروهای خاص نیز میتوانند باعث به وجود آمدن پتوز (افتادگی پلک فوقانی) شوند.
بسته به علت ایجاد آن، پتوز (افتادگی پلک فوقانی) میتواند به صورتهای زیر دستهبندی شود:
- پتوز (افتادگی پلک فوقانی) نوروژنیک: به حالتی گفته میشود که اعصاب متصل به عضلات تحت تأثیر قرار بگیرند.
- پتوز (افتادگی پلک فوقانی) میوژنیک: به حالتی گفته میشود که افتادگی پلک در اثر مشکلی در عضله ایجاد شده باشد که پلک را بالا میبرد.
- پتوز (افتادگی پلک فوقانی) آپونوروتیک: به حالتی گفته میشود که تاندون مسئول لیفت پلک کشیده شده و ضعیف شده باشد.
- پتوز (افتادگی پلک فوقانی) مکانیکال: به حالتی گفته میشود که سنگینی پلک برای عضلات خیلی زیادتر از آن است که بتوانند بلندش کنند.
ریسک فاکتورهای پتوز
عوامل متعددی ممکن است امکان ابتلای شما به پتوز (افتادگی پلک فوقانی) را افزایش دهند. از قبیل:
- بالا رفتن سن
- زمینه خانوادگی ابتلا به پتوز (افتادگی پلک فوقانی)
- آسیبهای ناشی از تولد
- جراحی چشم برای برداشتن آب مروارید
- فلج فیبرهای عصبی پلکها
- دیابت
- ضربه
- سندرم هورنر
- ترومای سر یا پلک
- تومور مغزی
- تحلیل و فساد عضلانی
- میاستنی گراویس
تشخیص افتادگی پلک
پزشک با معاینه چشم شما ، پتوز یا افتادگی پلک را تشخیص می دهد. نقش پلک محافظت از چشم در برابر اشیاء خارجی یا آلودگیها است. پلک همچنین اشک را به طور یکنواخت روی سطح چشم پخش می کند تا آن را مرطوب کند.
کار عضله لواتور یا بالا برنده ی پلک ، که از داخل حفره ی چشم شروع می شود و تا پایین پلک کشیده می شود ، بلند کردن پلک از جلوی خط دید شماست. اگر عضله لواتور درست کار نکند یا آسیب دیده باشد ، ممکن است پلک پایین بیافتد و باعث پتوز یا افتادگی پلک شود.
بسته به شدت مشکل افتادگی پلک ، ممکن است پلک فقط کمی افتاده شود ، یا ممکن است کل مردمک را بپوشاند. افتادگی پلک می تواند دید میدان بالایی شما را به طور کامل محدود کند، یعنی توانایی دیدن در قسمت بالای میدان دید شما. به همین دلیل ، افراد مبتلا به افتادگی پلک مجبورند برای بهتر دیدن، از عضلات پیشانی خود استفاده کنند.
سابقهی پزشکی
از آنجایی که افتادگی پلک گاهی اوقات با اختلالات مرتبط است که میتوانند ارثی باشند، مانند میاستنی گراویس و دیستروفی عضلانی، پزشک ممکن است درباره سابقه خانوادگی شما و همچنین هرگونه تغییراتی که اخیرا در وضعیت سلامتی تان رخ داده است نیز سؤال کند.
آزمون جامع چشم
چشم پزشک برای ارزیابی سلامت کلی چشم شما ، معاینه جامع چشم را انجام می دهد. برای تعیین کیفیت بینایی و اینکه آیا پتوز بر روی آن تأثیر می گذارد ، پزشک ممکن است آزمایش میدانی را انجام دهد ، که بینایی برتر شما را ارزیابی می کند.
پزشک معالج دانش آموزان را نیز به دلیل ناهنجاری هایی که بعضی اوقات در افراد مبتلا به پتوز وجود دارد ، معاینه می کند ، به خصوص در افرادی که دچار پتوز ناشی از ضعف عصبی هستند. چشم پزشکان همچنین با نگاه کردن به جهات مختلف ، عملکرد عضلات چشم را ارزیابی می کنند.
میزان افتادگی پلک با اندازه گیری فاصله رفلکس حاشیه ای تعیین می شود ، یعنی فاصله بین مرکز مردمک و لبه درب بالا. چشم پزشک شما ممکن است با نگه داشتن عضله فرونتالی ، که در پیشانی قرار دارد ، قدرت و عملکرد عضله لواتور را بررسی کند. وی سپس مسافتی را که پلک از وقتی که به پایین نگاه می کنید اندازه می گیرد ، جستجو می کند.
اگر پزشک شما مشکوک باشد که علائم شما ناشی از یک بیماری اساسی پزشکی است ، ممکن است آزمایش خون را انجام دهد یا شما را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد ، تا این شرایط رد شود.
براساس تشخیص و شدت پتوز ، پزشک می تواند در تشخیص اینکه آیا جراحی برای شما مناسب است یا خیر ، به شما کمک می کند
معاینهی کامل چشم
چشم پزشک برای ارزیابی سلامت کلی چشم شما ، معاینه کاملی روی چشم شما انجام میدهد. برای تعیین کیفیت بینایی و بررسی تأثیر افتادگی پلک روی آن، پزشک ممکن است یک آزمایش میدان دید انجام دهد ، که میدان دید بالایی شما را مورد ارزیابی قرار خواهد داد.
پزشک معالج، مردمک چشمها را نیز برای ناهنجاریهایی که گاهی در افراد مبتلا به افتادگی پلک وجود دارد ، معاینه میکند، بهخصوص در افرادی که دچار افتادگی پلک ناشی از ضعف عصبی هستند. متخصصان چشم پزشکی برای ارزیابی عملکرد عضلهی چشم ، از بیمار میخواهند تا به جهات مختلف نگاه کند.
میزان افتادگی پلک با اندازهگیری فاصله رفلکس حاشیهای تعیین میشود، یعنی فاصله بین مرکز مردمک و لبه پلک بالا. چشم پزشک همچنین با نگهداشتن عضله فرونتالی که در پیشانی قرار دارد، قدرت و عملکرد عضله لواتور را بررسی کند. وی سپس مسافت حرکت پلک را در زمانی که به پایین نگاه میکنید تا وقتی که به بالا نگاه میکنید اندازه میگیرد.
اگر پزشک مشکوک باشد که علائم شما ناشی از یک بیماری زمینهای است، ممکن است آزمایش خون انجام دهد یا شما را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد ، تا این شک وجود این بیماریها رد شود.
بر اساس تشخیص و شدت افتادگی پلک ، پزشک میتواند تشخیص دهد که آیا جراحی برای شما مناسب است یا خیر.
آیا میتوان افتادگی پلک را بدون عمل جراحی برطرف کرد؟
اگرچه برخی از افراد راهحلهای دیگری را برای رفع افتادگی چشم، با خواب کافی، استفاده از تزریقاتی مانند بوتاکس یا رستیلین و تمرینات چشم با یک چشم بند برای تقویت عضلهی بالابرنده توصیه میکنند؛ هیچ یک از این گزینهها، مانند عمل جراحی نمیتوانند به اصلاح افتادگی پلک کمک کنند.
بلفاروپتوز یا بلفاروپلاستی؟
بلفاروپتوز اصطلاح دیگری برای جراحی افتادگی پلک است، در حالی که بلفاروپلاستی اصطلاحی برای تعریف جراحی لیفت چشم است – یک عمل زیبایی برای پلک فوقانی یا تحتانی برای بهبود ظاهر اطراف چشم و برداشت پوست اضافی پلک فوقانی یا پف زیر چشم. .
مزایای عمل جراحی افتادگی پلک چیست؟
- بزرگ کردن قسمت بالایی میدان دید
- بهبود کیفیت بینایی، به ویژه بخش روشنایی دید، که بخشی از چشم قبلاً توسط پلک بالایی افتاده پوشانده شده بود.
- بازگرداندن ظاهر طبیعی به پلک
- تقارن بهتر با پلك دیگر
کاندیدای عمل اصلاح افتادگی پلک
جراحی افتادگی پلک ممکن است در مواقعی لازم باشد که افتادگی پلک باعث شده که پلک فوقانی به طور نسبی یا کاملاً دید را مسدود کرده باشد. در کودکان، مدیریت و درمان تهاجمی اغلب لازم است تا به این ترتیب دیدشان به طور طبیعی رشد کند.
برای معاینه پلک ، پزشک یک ارزیابی پتوز انجام میدهد. او به مرکز مردمک نگاه کرده و نحوهی ارتباط آن را با پلک فوقانی یعنی فاصله رفلکس حاشیهای را بررسی میکند. هنگامی که این فاصله بیشتر از سطح مشخصی باشد، افتادگی پلک وجود ندارد، اما اگر زیر یک سطح مشخص باشد ، افتادگی پلک وجود دارد. افتادگی پلک نیز درجهبندی دارد: خفیف ، متوسط یا شدید.
برای افراد دچار عدم تقارن هستند ، شایان ذکر است که این امر فقط به بافت نرم پلکها ازجمله پوست و عضله لواتور محدود نمیشود بلکه گاهی مربوط به ساختار طبیعی استخوان زیرین است. چهره انسان کمی نامتقارن دارد. اگر کسی به مدت طولانی به چهره خود نگاه کند، میتواند متوجه ی یک عدم تقارن ظریف و جزئی در دو طرف صورت خود شود.
نحوه آمادهسازی برای جراحی پتوز
به منظور آماده سازی برای جراحی افتادگی پلک، باید خطراتی را که ممکن است منجر به بروز عوارضی در حین جراحی مانند خونریزی و عفونت شوند به حداقل برسانید. خودداری از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی(مانند ایبوپروفن)، ویتامین E و جینکوبا خودداری کنید. قبل از عمل مطمئن شوید که تمام داروهایی را که مصرف میکنید از جمله ویتامینها و مکملها را با پزشک مرور کردهاید.
اگر به مشکلات مزمن چشم مانند خشکی چشم یا التهاب ملتحمه آلرژیک مبتلا هستید، در صورت نیاز باید حتماً قبل از عمل جراحی، این شرایط را با ریختن قطرههای چشمی و داروهایی دیگر کنترل کنید. قبل از جراحی در مورد هرگونه مشکل چشمی که دارید با پزشک صحبت کنید. مانند هر عمل جراحی دیگر، پزشک یک بررسی کاملی دربارهی سابقهی پزشکیتان، داروهایی که در حال حاضر مصرف میکنید و خطرات مرتبط با هر بیماری انجام خواهد داد.
نحوه درمان پتوز با جراحی
دو روش جراحی عمومی برای درمان پتوز وجود دارد. نوع پتوز و شدت افتادگی پلک نقش بسیار مهمی در تعیین نوع عمل مورد نیاز برای درمان دارند.
روشهای عمومی
در روش عمومی، جراحی ممکن است از دو رویکرد خارجی یا داخلی استفاده کند.
رویکرد خارجی
رویکرد خارجی به تقویت عضلات بالابرنده اشاره دارد. زمانی که چین پلک بالایی فرد زیاد باشد و عملکرد عضلات لاواتور در او عادی و طبیعی باشد، از این روش استفاده میشود. این رویکرد به شرح زیر انجام میشود:
• جراح روی پوست یک پلک شکاف ایجاد میکنند.
• وی عضلات لاواتور را برداشته و آن را جابجا کرده و به تارسوس وصل میکنند.
• برای حفظ موقعیت جدید عضلات بالابرنده، آن را بخیه میکنند.
این عمل باعث میشود که پلک بالا برود و افتادگی آن از بین برود. بیمار برای انجام این عمل، بیهوش نمیشود اما برای راحتی تحت اثر داورهای آرامبخش قرار میگیرد.
رویکرد داخلی
زمانی که عضلات بالابرنده، عملکرد قوی داشته باشند ممکن است پزشکان از رویکرد داخلی برای درمان افتادگی پلک چشم استفاده کنند. در این روش، پلک پشت و رو میشود.
سپس جراح عضلات پلک را کوتاه میکند. در این عمل هر یک از عضلات مولر یا عضلات بالابرنده که باعث افتادگی پلک شده باشند کوتاه میشوند. جراح معمولاً زمانی که بیمار به لیفت پلک نیاز داشته باشد، عضلات بالابرنده را کوتاه میکند.
عضلات مولر فقط زمانی که به لیفت جزئی پلک نیاز باشد کوتاه میشود. پزشک برای انجام این عمل هم از بیهوشی عمومی و هم از داروهای آرامبخش استفاده میکند.
روش اسلینگ
به روش اسلینگ، ترمیم اسلینگ فرانتالیس نیز گفته میشود. زمانی که عملکرد عضلات ضعیف باشد و بیمار دچار پتوز شده باشد از این روش جراحی استفاده میشود. این عارضه بیشتر همراه با پتوز نولولوژیکی، پتوز مادرزادی یا پتوز مایوژنیک دیده میشود. برای انجام این عمل جراحی، عضله فرانتالیس و پلک بالا به هم وصل میشوند.
نقطه اتصال درست در بالای ابرو قرار دارد. معمولاً برای وصل کردن این دو ساختار به هم از یک میله سیلیکونی کوچک استفاده میشود. این میله زیر پوست رفته و از پلک میگذرد. در بیشتر موارد، این عمل جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود زیرا روش اسلینگ کمی پیچیدهتر از روش عمومی است.
هم بزرگسالان و هم خردسالان را میتوان تحت این عمل جراحی قرار داد. پس از انجام این عمل جراحی، بیماران قادر نخواهند بود پلکهای خود را به طور کامل ببندند. این حالت تا حدود 3 ماه ادامه یافته و معمولاً پس از این مدت از بین میرود.
دوره بهبودی بعد از جراحی پتوز چشم
دوران بهبودی بعد از جراحی پتوز معمولاً سه ماه طول میکشد، در ادامه، این که شما در دوران بهبودی باید چه انتظاراتی داشته باشید و همچنین برخی دستورالعملها برای تسریع روند بهبودی و کاهش عوارض جراحی پتوز ارائه شده است.
زمانبندی دوران بهبودی پس از انجام عمل جراحی پتوز
دوران بهبودی پس از انجام عمل جراحی پتوز ممکن است تا سه ماه طول بکشد. این زمانبندی برای هر دو روش جراحی اولیه صدق میکند. در زیر توضیح داده شده است که در دوران بهبودی چه انتظاراتی باید داشت:
• در سه روز اول پس از انجام عمل جراحی، بیماران باید مطابق با دستور پزشک از یخ روی ناحیه درمان شده استفاده کنند.
• تا زمانی که بخیهها کشیده میشوند باید روزانه 4 تا 6 مرتبه، ناحیه درمان شده را مطابق دستور پزشک تمیز کنند.
• معمولاً یک هفته پس از انجام عمل جراحی، بخیهها کشیده میشوند.
• عموماً توصیه میشود که افراد به مدت 10 روز مرخصی گرفته و استراحت کنند.
• تورمهای جزئی به مدت دو ماه باقی میمانند.
• پس از گذشت سه ماه باید بیمار به طور کامل بهبود یافته باشد.
ادامه ی مراجعه به پزشک
نوبت مراجعه برای بعد از عمل جراحی برای شما رزرو می شود. در عملهایی مانند عمل بالا کشیدن عضله بالا برنده، معمولا بعد از یک هفته بیمار برای برداشتن بخیه ها می بایست به پزشک مراجعه کند. در انواع دیگر عمل افتادگی پلک، ممکن است نیاز باشد که زودتر به پزشک مراجعه کنید.
عمل جراحی اصلاحی
در دوران بهبودی باید صبور باشید زیرا موقعیت پلکها به دلیل وجود تورم تغییر پیدا میکند که پس از عمل جراحی کاملاً طبیعی است. پس از گذشت سه ماه، محل نهایی پلک مشخص میشود.
پس از سه ماه، پزشک پلکهای شما را معاینه کرده و مشخص میشود که آیا بیمار از نتایج حاصله راضی است یا نه. در صورتی که بیمار از نتایج ناراضی باشد، امکان انجام عمل جراحی اصلاحی برای بهبود و ارتقای نتایج وجود دارد.
در بسیاری از موارد، عمل جراحی اصلاحی برای برخی اصلاحات و تنظیمات جزئی انجام میشود. این عمل جراحی معمولاً تهاجمی و سنگین نیست. عمل جراحی ثانویه یا اصلاحی برای برخی افراد به همان روش عمل جراحی اول انجام میشود.
نکاتی برای تسریع روند بهبودی
زمانی که یک نفر تحتت جراحیهای چشم قرار میگیرد، باید از برخی موارد پرهیز کند یا برخی اقدامات را انجام دهد تا روند بهبودی وی تسریع شود.. برخی از ین نکات در زیر ارائه شده است:
• دستورات پزشک در مورد مراقبتهای پس از عمل را به دقت رعایت کرده و انجام دهید.
• از بسته یخ مطابق با دستور پزشک استفاده کنید.
• از بلند کردن اجسام سنگین، تقلا کردن و شنا کردن در دوره زمانی توصیه شده خودداری کنید.
• از استعمال دخانیات پرهیز کنید.
• از لنزهای تماسی تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است استفاده نکنید.
• در هنگام خواب تا چند روز پس از انجام عمل باید سر خود را بالا نگه دارید.
• تا حدود یک هفته پس از انجام عمل جراحی از مصرف داروهای رقیقکننده خون خودداری کنید.
• محل جراحی را مطابق با دستور پزشک و با استفاده از پاککنندههای تأییدشده تمیز نگه دارید.
• سیگار نکشید
• چشمان خود را نمالید
• برای محافظت از چشمهای خود از عینک آفتابی استفاده کنید.
ریسکهای عمل جراحی پتوز
برخی از خطرات احتمالی ناشی از انجام عمل جراحی پتوز عبارتند از:
• کبودی یا تورم غیرعادی پس از انجام عمل جراحی
• بروز عفونت
• نیاز به انجام عملهای جراحی اصلاحی
• ارتفاع نامتقارن پلکها
• برداشتن بیش از حد یا کمتر از حد عضله
• نقاط خشک که نیاز به لوبریکانت دارند
• خشکشدگی و گرفتگی پلک در هنگام نگاه به پایین
• نیاز به بستن و پایین آوردن پلک در صورتی که نتوان باز بودن پلک را تحمل کرد
آیا بینایی من بعد از عمل جراحی پتوز تغییر خواهد کرد؟
برای بیشتر افراد ، بینایی تا حدودی بهبود مییابد زیرا پلک افتاده میتواند بخشی از مردمک یا تمام آن را مسدود کند. افتادگی پلک میتواند باعث آستیگماتیسم خفیف شود، بنابراین پس از عمل، شکل قرنیه میتواند کمی تغییر کند و نیاز به تغییر در شمارهی عینک یا لنزهای تماسی دارد.
هزینه جراحی افتادگی پلک
هزینه عمل جراحی پلک افتادگی به نوع عمل جراحی و همچنین بیهوشی و هزینه تجهیزات بستگی دارد.