اگر تا به حال پف کردن پلک را تجربه کرده باشید، حتماً میدانید که شنیدن جمله “وای! چقدر خسته به نظر میرسی!”، آن هم وقتی اصلاً خسته نیستید، تا چه حد آزاردهنده است. هر چقدر هم که خوابیده باشید، باز هم فرشته مهربانی سر راهتان سبز میشود و به شما یادآوری میکند که این چشمهای متورم با همیشه فرق دارد. هر از گاه خسته به نظر رسیدن کاملاً عادی است، اما پفآلود بودن دائمی پلکها کلافه کننده است.
خوشبختانه خبر خوشی برایتان داریم؛ پف پلک چشم علیرغم ناراحت کننده بودنش، معمولاً تاثیری بر بینایی یا سلامتی نمیگذارد. اما اگر میخواهید پلکهایتان کمتر پفآلود به نظر برسد، میتوانید از راهحلهای موقتی و درازمدت مختلف کمک بگیرد. در ادامه با ما همراه باشید تا با روشهای مختلف درمان پف پلک بالا و پایین چشم آشنا شوید و بتوانید با چشمانی باز و شاداب به جهان بنگرید.
علت پف پلک
پف پلک معمولاً پیآمد جمع شدن مایعات در لایههای بافتی ظریف و نازک دور چشم است. هرچند پف پلک معمولاً به کمخوابی، کاهش آب بدن، حساسیت یا تا دیر وقت بیدار ماندن و فیلم نگاه کردن نسبت داده میشود، اما بسیاری از موارد پف پلک بیشتر نتیجه فرآیند طبیعی بالا رفتن سن است.
هرچه سن بالاتر میرود، تجمع مایعات زیر چشم بیشتر میشود و از آنجایی که پوست زیر چشم بسیار نازک است و به مرور زمان نازکتر هم میشود، هر گونه تغییری در این ناحیه واضحتر دیده میشود. اگرچه روشهای بسیاری برای رفع سریع پف پلک وجود دارد، اما این روشها معمولاً در درازمدت کمکی به از بین بردن ورم نمیکنند. بنابراین اگر پف پلک یکی از اتفاقات عادی زندگیتان است، بهتر است ماسک خیار را فراموش کنید و توصیههای زیر را امتحان کنید.
چون پف پلک میتواند علامت ابتلا به عارضههای جدیتر چشم و بیماریهای مختلف باشد، بهتر است برای تعیین علت ورم مزمن پلک به پزشک مراجعه کنید.
کمخوابی
کمخوابی و خوابیدن روی صورت باعث جمع شدن مایعات در ناحیه چشم میشود. اختلالهای خواب، تشک نامناسب، وقفه تنفسی (آپنه) در خواب، تغییرات هورمونی میانسالی، خوابیدن در کنار نوزادان و خردسالان، ضعف در مدیریت ساعات پایانی شب، جت لگ، شیفتی بودن کار و خوابیدن نامنظم در طول روز از جمله عواملی هستند که در پف کردن پلکها نقش دارند. برای این که پف پلکتان کمتر شود، به پشت به گونهای بخوابید که بالاتنهتان کمی بالاتر از بقیه بدن قرار بگیرد. این حالت اندامی به تخلیه مایعات از ناحیه صورت کمک میکند. همچنین توصیه میکنیم که برنامه خواب منظمی داشته باشید و سعی کنید هفت تا هشت ساعت خواب پیوسته در ساعات مشخص داشته باشید.
فشار آوردن به پلک
گریه کردن، مالیدن چشم، لنزهای تماسی، چسب مژه، ریمل، سایه چشم، استفاده از لوازم آرایشی تاریخ گذشته، سرم مژه، زیادهروی در استفاده از کرمهای استروئیدی، تماس پیدا کردن لایهبردارها و محلولهای شستشوی ضدآکنه با چشم، مواد شستشوی معطر و فرآوردههای مراقبت از پوست و مو میتواند چشمها را تحریک کند. به نوع و زمان بروز علائم و فعالیتی که موجب بروز علائم شده است، توجه کنید. اگر از لنز استفاده میکنید، لنز را مرتب عوض کنید و تمیز نگه دارید، از سایه چشم مات و فرآوردههای غیرعطری استفاده کنید، ریملتان را هر سه ماه یک بار عوض کنید و هرگز از ریمل مشترک استفاده نکنید و داروهای موضعی و فرآوردههای مراقبت از پوست را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید. همچنین مراقب باشید که داروهای ضدآکنه و پاک کنندهها با چشمتان تماس پیدا نکند و اگر قرار است در معرض نور آفتاب باشید و عرق کنید از فرآوردههای حاوی بنزوئیل پراکسید استفاده نکنید.
درماتیت
ورم پلک و چشم میتواند پیآمد درماتیت ، خشکی چشم، بلفاریت، کنژنکتیویت (التهاب ملتحمه)، گلمژه چشم و دیگر عفونتهای جدیتر چشم باشد. بنابراین اگر پلکتان بیش از چند روز پف داشت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
آلرژی
آلرژی هم بزرگسالان و هم کودکان را درگیر میکند و میتواند ارثی باشد. آلرژی باعث ورم کردن، خشک شدن چشم، آب ریزش، پف کردن پلک و خارش ناحیه چشم میشود. چنانچه ماده آلرژیزایی که محرک حملهها است، شناسایی نشود، احتمال پف کردن پلک وجود دارد. برای کنترل کردن آلرژی میتوانید آنتی هیستامین غیرخوابآور مصرف کنید و سینوسهایتان را دو بار در روز با سرم نمکی شستشو بدهید. همچنین لازم است که از محرکهای آلرژی از قبیل عطر، گرد و غبار، دود، شویندههای معطر، شوره حیوانات خانگی، مایت غبار خانگی و غذاهای حساسیتزا دوری کنید. هنگام انجام دادن کارهای خانه و باغبانی ماسک به صورت بزنید و سیستم تهویه خودرو را روی حالت چرخشی بگذارید تا گرد و غبار و ذرات آلاینده از بیرون وارد چشمها، بینی و ریههایتان نشود. همچنین بهترین کار این است که سیگار و دخانیات را ترک کنید.
التهاب بافت چشم
التهاب بافت چشم میتواند آب ریزش، سرخی، حساسیت خفیف، ورم و انقباض چشم را به دنبال داشته باشد. ورم بافت داخل حفره چشم در بیماران مبتلا به گریوز، چشم را به سمت جلو فشار میدهد و موجب ورم کردن و برآمده شدن چشم میشود. بنابراین اگر چشمهایتان متورم و برآمده است، برای تشخیص بیماری و انجام درمانهای لازم به منظور بازیابی عملکرد تیروئید و درمان بیماری تیروئید چشم به متخصص غدد مراجعه کنید. همچنین از مصرف غذاهای التهابی مانند سیبزمینی سفید، گوجه فرنگی، فلفل دلمهای، بادمجان و گوجی بری خودداری کنید.
غذاهای غنی از سدیم
غذاهای سرشار از سدیم مانند سوپ، تنقلات شور، فست فود، نودل، غذاهای فرآوری شده، لبنیات، شیرین کننده مصنوعی، جلبک و نوشیدنیهای انرژیزا در پف کردن پلکها نقش دارند. بهتر است رژیم غذایی با کربوهیدرات پایین داشته باشید، غذاهای فرآوری شده کمتری مصرف کنید و مصرف لبنیات را متوقف کنید. مصرف لبنیات میتواند منجر به بروز آلرژی، احتباس آب، نفخ، پف کردن پلک، آکنه و جوش و مشکلات دیگر شود.
تماس با نور آفتاب
تماس با نور آفتاب، آفتاب سوختگی، سوختن با باد، منابع حرارت داخلی و فوتودرماتیت ناشی از قرار گرفتن در معرض آفتاب و مصرف داروها منجر به ورم کردن چشم میشود. بنابراین برای از بین بردن پف پلک لازم است که حتی در روزهای ابری هم از ضدآفتاب فیزیکی استفاده کنید و عینک با عدسی محافظ UV به چشم بزنید. عینک آفتابی با رنگ روشن در ساعات پایانی روز اجازه نمیدهد که ذرات هوابرد، گرد و غبار و آلایندهها وارد چشمهایتان شود.
بالا رفتن سن
هرچه سن بالاتر میرود، بافتهای دور چشم ضعیفتر میشود؛ این فرآیند در اثر تماس با نور آفتاب، نوشیدن مشروبات الکلی، کشیدن سیگار و مالیدن چشمها تسریع میشود. تودههای چربی ژنتیکی که زیر چشمها وجود دارد، گاهی در دوران جوانی ایجاد میشود و به مرور زمان بیشتر جلب توجه میکند. به همین دلیل افرادی که از پف پلکشان ناراحت هستند، میتوانند برای انجام جراحی پلک یا بلفاروپلاستی از راه ملتحمه به جراح پلاستیک مراجعه کنند تا جراح برشی را داخل پلک پایین ایجاد کند و چربی اضافی را تخلیه کند.
ننوشیدن آب کافی
ننوشیدن آب کافی کاهش آب بدن و احتباس آب را به دنبال دارد که به نوبه خود به پف کردن پلکها، سیاهی زیر چشم، ورم، خشکی پوست و پوست سر و غیریکنواخت شدن رنگ پوست میانجامد. برای از بین بردن اثر این عوامل لازم است که مصرف عاملهای تحریک کننده را قطع کنید یا کاهش دهید و آب بیشتری در طول روز بنوشید. باید در طول روز آنقدر آب بنوشید تا حجم آن معادل نصف وزنتان به اونس باشد. در ازای هر وعده غذای شور و نوشیدنیهایی که موجب کاهش آب بدن میشود، مصرف آب را بیشتر کنید. مصرف داروهایی مانند پردنیزون که باعث پف شدید میشوند، نیاز به آب را افزایش میدهد.
درمان پف پلک برای چه کسانی لازم است؟
اگر شما هم شرایط زیر را دارید، میتوانید متقاضی درمان پف پلک باشید:
- اگر همیشه، حتی پس از خواب کافی خسته به نظر میرسید.
- چشمهایتان تمام روز متورم است و پف زیر چشمهایتان هرگز از بین نمیرود.
- پوست اضافی دور چشمهایتان وجود دارد.
- آرایش شدن برایتان دشوارتر شده است.
- خانواده و دوستانتان مدام از شما سوال میکنید که چرا خستهاید یا خوب نخوابیدهاید.
درمان پف پلک
اگر از پف پلکهایتان ناراضی هستید، میتوانید پف پلک را به کمک روشهای زیر کمتر کنید یا حتی از بین ببرید.
تزریق ژل
تزریق ژلهای هیالورونیک اسید مانند رستیلن روش مناسبی برای افرادی است که پلکهایشان کمی متورم است و گونههایشان فرورفته است. ژل یا فیلر پف پلک را موقتاً میپوشاند. پزشک مناسب بودن تزریق ژل را برای رفع پف پلک در جلسه مشاوره بررسی میکند. اگر فقط مقدار کمی چربی در ناحیه چشم وجود داشته باشد، تزریق ژل هیالورونیک اسید میتواند جایگزین موقتی مناسبی برای جراحی باشد. پزشک ژل (معمولاً هیالورونیک اسید) را زیر چشم و در ناحیه اتصال چشم به گونه تزریق میکند تا فرورفتگی ناخوشایند گونهها از بین برود. تزریق ژل در مطب و با استفاده از بیحسی موضعی انجام میشود. ماندگاری نتایج شش تا دوازده ماه است.
جوانسازی با لیزر
در این روش از لیزر برای برداشتن لایههای سطحی چین و چروک پوست زیر چشم و تحریک تولید کلاژن جدید استفاده میشود تا به این ترتیب پوست سفتتر شود. ماندگاری نتایج با توجه به نوع پوست و میزان تماس با آفتاب میتواند چندین سال باشد.
لایهبردارهای شیمیایی
لایهبردارهای شیمیایی سطحیترین لایه پوست را برمیدارند تا پوست چروک خورده زیر چشم صاف و جوان شود. درمان با لایهبردار شیمیایی در مطب انجام میشود و محلول لایهبردار سلولهای پیر پوست را حل میکند تا پوستی روشنتر و سفتتر نمایان شود. ماندگاری نتایج درمان بسته به نوع پوست و تماس با آفتاب چند سال است.
بلفاروپلاستی

جراحی لیفت پلک یا بلفاروپلاستی عملی سرپایی است. جراح چربی ناحیه پلک پایین را تنظیم میکند و عضله و پوست را میکشد و سفت میکند تا پوست صاف و جوان شود. لیفت پلک پایین پف پلک اکثر بیماران را تا پایان عمرشان از بین میبرد و بیماران به ندرت در آینده به درمان دیگری نیاز پیدا میکنند.
ورم خفیف و کبودی بعد از جراحی پف پلک عادی است و ظرف یک هفته تا ده روز برطرف میشود. اکثر بیماران میتوانند ظرف یک هفته بعد از عمل در محل کار حاضر شوند. جراح دستورات لازم درباره مراقبت بعد از عمل را در اختیارتان قرار میدهد و میخواهد که حدوداً پس از یک هفته برای بررسی وضعیت به کلینیک مراجعه کنید.
بااین حال برخی بیماران باید ترکیبی از درمانهای مختلف مانند جوانسازی با لیزر و تزریق ژل یا لیفت پلک را برای رفع پف پلکهایشان انجام بدهند.
درمان خانگی پف چشم
کمپرس سرد
کمپرس سرد یکی از موثرترین و ارزانترین روشهای برای درمان پف پلک است. سرما باعث منقبض شدن رگهای خونی و کاهش ادم میشود. ترکیب مختلفی از پپتیدها، آنتی اکسیدانها، کوئرستین، رتینول، عصاره خیار، هیالورونیک اسید، چای سفید، مخمر، کافئین، آلفا لیپوئیک اسید، DMAE، ویتامین ث و روشن کنندههای گیاهی برای بهبود آبرسانی، رفع التهاب و روشن کردن پوست متورم زیر چشم مفیدند، به خصوص اگر از آنها قبل از گذاشتن کمپرس سرد استفاده کنید. درمانهای صورت که با ریزجریان انجام میشوند، نیز پوست پفآلود را سفت میکنند، البته نتایج این درمانها موقتی است، مگر آن که درمان به دفعات تکرار شود. درمانهای دیگر مانند ماساژ، گذاشتن چای کیسهای مرطوب و سرد روی چشم، گذاشتن برشهای خیار سرد روی چشم، سیبزمینی رنده شده خام، ماسک سفیده تخم مرغ، قهوه آسیب شده، قاشق سرد، نخودفرنگی منجمد و کمپرس شیر منجمد نیز به رفع پف پلک بالا و پایین کمک میکند.
برنامه خواب منظم داشته باشید
از آنجایی که کمخوابی یکی از علل پف کردن پلک است، منطقی است که توصیه کنیم سعی کنید هر شب حداقل هفت ساعت بخوابید. خواب کافی مهم است، اما خوب خوابیدن نیز به همین اندازه اهمیت دارد. هفت ساعت خواب ناآرام باعث نمیشود که صبح با چشمهایی شاداب با دنیا روبهرو شوید.
سعی کنید برنامه خواب منظمی داشته باشید تا به این ترتیب قبل از آن که زمان واقعی خوابتان برسد، خوابآلوده شوید و کیفیت خوابتان بهتر شود. برای مدیریت برنامه خوابتان به توصیههای زیر عمل کنید:
- سعی کنید هر شب راس ساعت مشخصی بخوابید. به این ترتیب بدن خودش را با ساعتهای خواب منظم وفق میدهد.
- سعی کنید هر روز در زمان یکسانی از خواب بیدار شوید. خواب ماندن برنامه روزمرهتان را مختل میکند و سازگار شدن بدن با برنامه منظم را دشوار میکند.
- قبل از رفتن به تخت خواب استراحت کنید و آرامش داشته باشید؛ برای مثال به موسیقی ملایم گوش بدهید، حمام کنید یا مدیتیشن یا یوگا را برای آرامش ذهن و بدنتان انجام بدهید.
- برنامه روز بعدتان را بنویسید. نوشتن کارهایی که باید فردا انجام بدهید، کمک میکند تا ذهنتان را منظم کنید، به این ترتیب وقتی میخواهید بخوابید، موضوعات کمتری دارید که به آنها فکر کنید.
- قبل از خواب از گوشی هوشمند یا تبلت استفاده نکنید، چون نور صفحه نمایشگر خواب را مختل میکند.
آلرژیهایتان را کنترل کنید
اگر پلکهایتان دائماً پف میکند و این پف کردن با دیگر نشانههای آلرژی مانند عطسه کردن، راش، خارش یا آب ریزش چشم یا گرفتگی بینی همراه باشد، باید برای درمان آلرژیتان اقدام کنید. با توجه به توصیههای پزشک میتوانید علائم آلرژی، از قبیل پف پلک را برطرف کنید.
استفاده از کرم دور چشم
فرآوردههای مخصوص چشم به کاهش پف پلک، صاف کردن پوست ظریف زیر چشم و آبرسانی کمک میکنند. از آنجایی که بالا رفتن سن نیز میتواند عامل پف پلک باشد، باید کرمی را انتخاب کنید که به بازیابی خاصیت ارتجاعی پوست کمک کند و در عین حال با صافتر کردن پوست و بهبود آبرسانی موجب جوانی صورت شود.