شب کوری: اختلال و ضعف دید چشم ها در شب و تاریکی

بسیاری از افراد دچار مشکلات مختلف بینایی هستند، این مشکلات علائم و علل مختلفی دارند و هرکدام تاثیر خاصی بر زندگی افراد می‌گذارند. در این مقاله، علل، علائم، راه‌های تشخیص و درمان شب کوری را مورد بررسی قرار خواهیم داد. برای آشنایی با این موارد، تا انتهای مقاله، همراه ما باشید.

شب کوری چیست؟ 

شب کوری، همچنین به عنوان نیکتالوپیا شناخته می‌شود، زمانی است که شما با دیدن در محیط‌های تاریک مشکل دارید. اگر چشمان شما در تطبیق سریع با تغییرات روشنایی مشکل داشته باشند یا با تشخیص نور مشکل داشته باشند، ممکن است این اتفاق بیفتد. 

نیکتالوپیا خودش به تنهایی بیماری نیست و در واقع یکی از علائم بیماری‌های دیگر به حساب می‌آید. این مشکل، با طیف گسترده‌ای از شرایط که می‌تواند قسمت‌های مختلف چشم را تحت تاثیر قرار دهد، رخ می‌دهد. برخی از اشکال، زمانی که فرد کودک است ایجاد می‌شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا زمانی که فرد بالغ نشده، ظاهر نشوند. 

دیدن در شب چگونه است

توانایی دیدن در شرایط کم نور، مانند اتاق‌های کم نور یا در شب، عمدتاً شامل دو ساختار در چشم می‌شود که عبارت‌اند از: 

شبکیه چشم

شبکیه پشت چشم، شامل دو نوع سلول تشخیص نور (گیرنده نور) مخروط و میله است که نام خود را از شکل آن‌ها گرفته اند. مخروط‌ها، دید رنگ و جزئیات ظریف را کنترل می‌کنند و میله‌ها، عمدتاً دید را در نور کم کنترل می‌کنند. میله‌ها، حدود ۹۵ درصد از گیرنده‌های نور شبکیه را تشکیل می‌دهند و به عنبیه کمک می‌کنند تا میزان گشاد یا باریک شدن خود را تنظیم کنند. 

زنبق

عنبیه حاوی ماهیچه‌هایی است که دهانه مردمک را باز یا باریک می‌کند تا میزان نوری که می‌تواند وارد چشم شود را تنظیم کند. اگر عنبیه به سرعت یا به اندازه کافی باریک نشود، نور بیش از حد می‌تواند وارد چشم شده و سلول‌های شبکیه را تحت تاثیر قرار دهد. این وضعیت، باعث حساسیت به نور می‌شود و می‌تواند دید خوب را در نور روشن سخت کند. اگر عنبیه‌ها به درستی کار نکنند و باعث کوچک ماندن مردمک چشم شوند، می‌توانند نور کافی را از رسیدن به شبکیه چشم جلوگیری کنند که مانع از دیدن در شرایط کم نور می‌شود. 

علائم شب کوری

نشانه‌های نیکتالوپیا، نیز ممکن است با شب کوری همراه باشند. ماهیت این علامت‌ها بستگی به علت اصلی آن دارد، اما به طور کلی عبارت‌اند از: 

• سردرد
• چشم درد
• حالت تهوع
• استفراغ
• تاری دید یا دید ابری
• حساسیت به نور
• مشکل در دیدن اجسام از دور

علل شب کوری

شرایطی که می‌توانند باعث شب کوری شوند معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند: نور کافی به شبکیه نمی‌رسد یا شبکیه به درستی کار نمی‌کند. شرایطی که شامل مشکلات عبور نور از چشم می‌شوند، عبارتند از: 

• آب مروارید 
• گلوکوم 
• جراحی اصلاح بینایی با لیزر (مانند لیزیک یا روش‌های مشابه) 

علل شب کوری مرتبط با شبکیه چشم عبارتند از: 

• بیماری‌های نادر و ژنتیکی شبکیه مانند: دیستروفی میله مخروطی، رتینیت پیگمانتوزا یا شب کوری مادرزادی ثابت (CSNB). 
• کمبود ویتامین A (به ویژه در افرادی که پس از جراحی‌های کاهش وزن مانند جراحی بای پس معده در جذب ویتامین A مشکل دارند). 

تشخیص شب کوری 

شاید شما نیز از دسته افرادی باشید که با دریافت این مطالب، احساس نگرانی کرده باشید و به دنبال تشخیص و بررسی این بیماری باشید. در پاسخ، باید گفته شود که نحوه تشخیص شب کوری تنها می‌تواند توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد، در واقع پزشک توسط آزمایش‌هایی که انجام می‌دهد مشخص می‌کند که آیا دچار شب کوری هستید یا خیر. آزمایش‌های انجام شده جهت تشخیص بینایی عبارت‌اند از: 

• بررسی قدرت بینایی 
• توانایی تشخیص رنگ‌ها 
• واکنش مردمک چشم به روشنایی 
• آزمایش انکسار برای بررسی تجویز عینک یا لنز چشم 
• معاینه‌ی لامپ اسلیت برای بررسی ساختارهای جلوی چشم مانند: ملتحمه، قرنیه، پلک‌ها، عنبیه، عدسی‌ها و صلبیه 
• بررسی شبکیه برای بررسی وجود هرگونه آسیب در ساختارهای پشت چشم مانند: شبکیه، مشیمیه و زجاجیه

عوارض یا خطرات احتمالی‌عدم درمان شب کوری

بسیاری از شرایطی که باعث شب کوری می‌شوند، بینایی شما را در روز نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند. آن‌ها می‌توانند دید را سخت‌تر کنند، دید شما را تار کنند، نحوه دیدن رنگ‌ها را مختل کنند و موارد دیگر. و از آنجایی که بیشتر مردم به شدت به بینایی خود متکی هستند، ناتوانی در دیدن می‌تواند باعث اختلالات جدی یا خطرناک شود. 

ممکن است آنقدر خوب نبینید که بتوانید در شب رانندگی کنید. اگر چشمان شما در تنظیم بین منظره تاریک و آسمان روشن‌تر مشکل داشته باشد، رانندگی در گرگ و میش خطرناک است. و رانندگی پس از تاریکی زمانی می‌تواند خطرناک باشد که چشمان شما در تنظیم بین تاریکی و منابع مختلف نور مانند چراغ‌های خیابان و چراغ‌های جلوی وسایل نقلیه دیگر مشکل دارند. 

درمان شب کوری 

روش‌های مختلفی برای درمان نیکتالوپیا وجود دارد که عبارت‌اند از: 

• عینک یا لنز تماسی: افرادی که به‌صورت مادرزادی به نیکتالوپیا دچار شده‌اند اغلب احتمال درمان و ازبین‌بردن این عارضه را ندارند. استفاده از لنز یا عینک برای این افراد به عنوان تنها راه درمان به حساب می‌آید. 
• رژیم غذایی: مصرف ویتامین A، برای درمان نیکتالوپیا بسیار کاربرد دارد، به ویژه در کسانی که به دلیل کمبود آن به این بیماری مبتلا شده اند. همچنین داشتن رژیم غذایی غنی از این ویتامین، موجب بهبود کامل نیکتالوپیا را درمان کند. 
• طب سنتی: جدا از درمان‌های پزشکی، روش‌های طب سنتی نیز برای درمان شب کوری می‌توانند موثر باشند. 
• عمل لیزیک و جراحی چشم: هنگامی که فرد در شرایط شدیدی قرار دارد و هیچ یک از روش‌های دیگر به او کمک نکرده اند، پزشک عمل لیزیک و جراحی چشم را پیشنهاد می‌کند. 

کلام پایانی

ترس از تاریکی چیزی است که برای بزرگسالان نیز اتفاق می‌افتد، به خصوص زمانی که در محیط‌های تاریک نمی‌توانند به خوبی ببینند. نیکتالوپیا، ممکن است به دلایل زیادی رخ دهد که بیشتر آن‌ها قابل درمان هستند. در این مقاله، تمام مسائل مربوط به این بیماری را به صورت کامل مورد بررسی قرار دادیم.

سوالات متداول