شب کوری یا nyctalopia اختلالی است که در آن چشم قادر به سازگاری با محیط‌ها و شرایط کم‌نور، مانند شب، نیست. شب کوری به خودی خود یک بیماری محسوب نمی‌شود، بلکه مشکلی است که در نتیجه یک اختلال چشمی ایجاد می‌شود.
چشم به طور طبیعی باید بتواند خود را با نور کم تطبیق دهد. اگرچه شب کوری بر دید افراد در نور کم تاثیر می‌گذارد، اما باعث نابینایی کامل آن‌ها نمی‌شود. افراد مبتلا به شب کوری ممکن است هنگام رانندگی در شب برای خواندن علائم راهنمایی و رانندگی دچار مشکل شوند، و همچنین ممکن است هنگام رفتن از یک محیط پرنور به محیط کم نور، مدت زمان بیشتری طول بکشد تا چشم خود را با محیط تطبیق دهد.
شب کوری درواقع نشانه‌ای از برخی بیماری‌های مهم و اساسی است که ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. ما در این مقاله در مورد علائم، دلایل احتمالی، و روش‌های درمانی شب‌کوری صحبت خواهیم کرد.
دلایل احتمالی شب کوری
شب کوری در نتیجه چندین بیماری و مشکل ایجاد می‌شود که بسیاری از آن‌ها قابل درمان هستند. برخی از این بیماری‌ها عبارتند از:
گلوکوم یا آب سیاه
آب سیاه به گروهی از مشکلات چشمی اشاره دارد که با آسیب زدن به عصب بینایی (عصبی که چشم را به مغز متصل می‌کند) باعث ایجاد فشار در چشم می‌شوند. این بیماری ممکن است باعث آسیب غیرقابل برگشت به بینایی شود.
آب مروارید
آب مروارید زمانی ایجاد می‌شود که عدسی چشم تار و کدر شود. این اتفاق اغلب هنگامی رخ می‌دهد که پروتئین‌های موجود در عدسی تجزیه شوند که معمولاً دلیل آن افزایش سن و پیری است. کدر شدن عدسی می‌تواند بینایی را، بخصوص در نور کم، مختل کند.
نزدیک‌بینی
افراد مبتلا به نزدیک‌بینی، که پزشکان آن را به نام myopia می‌شناسند، قادر به تشخیص اشیاء از فاصله دور نیستند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که چشم بیش از اندازه رشد کند و قادر به متمرکز کردن نور نباشد.
کمبود ویتامین آ
ویتامین آ یا همان رتینول، یک ماده مغذی اساسی برای بینایی است. به عنوان مثال، ویتامین آ پروتئینی می‌سازد که نور را در شبکیه جذب و عملکرد چشم را تقویت می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند تأثیر جدی بر روی بینایی داشته باشد.
رتینیت پیگمنتوزا
رتینیت پیگمنتوزا گروهی از بیماری‌های نادر چشمی است که به شبکیه آسیب می‌رساند. این بیماری یک بیماری ژنتیکی است که منجر به اختلال بینایی در نور کم می‌شود.
علائم شب کوری چیست؟
شب کوری نشانه‌ای از یک بیماری مهم چشمی است که باعث اختلال در بینایی در نور کم می‌شود. به عنوان مثال، شب کوری می‌تواند مانع از این شود که فرد بتواند ستاره‌ها را در شب یا اشیاء موجود در یک اتاق تاریک را ببیند.
برای تشخیص شب کوری، پزشکان پیشنهاد می‌کنند که افراد سوالات زیر را از خود بپرسند:
- آیا حرکت کردن در خانه در نور کم برای شما یک چالش است؟
- آیا رانندگی در شب برای شما بسیار دشوار است؟
- آیا تشخیص چهره‌ها در نور کم مشکل است؟
- آیا پس از رفتن از یک محیط تاریک به یک محیط روشن، مدت زمان لازم برای تطابق چشم با میزان نور محیط به طور غیرطبیعی طولانی است؟
- آیا پس از رفتن از یک اتاق روشن به تاریک، مدت زمان زیادی طول می‌کشد تا بتوانید اتاق را ببینید؟
علائم دیگری نیز ممکن است با شب کوری همراه باشند. ماهیت این علائم بستگی به علت اصلی آن دارد، اما به طور کلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- چشم درد
- حالت تهوع
- استفراغ
- تاری دید یا دید ابری
- حساسیت به نور
- مشکل در دیدن اجسام از دور
چه موقع باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید
برای تعیین علت دقیق شب کوری، که ممکن است قابل درمان باشد، مهم است که حتما یک معاینه کامل چشم انجام دهید. اگر علائم شب کوری ادامه دارد یا به طور قابل توجهی بر زندگی شما تأثیر می‌گذارد، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
پزشک ممکن است سوالات زیر را از شما بپرسد:
- شب‌کوری شما چقدر شدید است؟
- علائم شما چه زمانی شروع شد؟
- آیا این اتفاق ناگهان یا به تدریج رخ داده است؟
- آیا این اتفاق همیشه می‌افتد؟
- آیا استفاده از لنزهای اصلاحی باعث بهبود بینایی شما در شب می‌شود؟
- آیا تاکنون جراحی چشم انجام داده‌اید؟
- از چه داروهایی استفاده می‌کنید؟
- رژیم غذایی شما چگونه است؟
- آیا اخیراً چشم یا سر شما دچار جراحت شده است؟
- آیا سابقه خانوادگی دیابت دارید؟
- آیا تغییر دید دیگری نیز دارید؟
- چه علائم دیگری دارید؟
- آیا استرس غیرمعمول، اضطراب یا ترس از تاریکی دارید؟
تشخیص شب کوری
معاینه چشم شامل موارد زیر است:
- تست بینایی رنگ
- رفلکس نوری مردمک چشم
- رفرکشن (انکسار نور)
- معاینه شبکیه
- معاینه اسلیت لمپ
- حدت بینایی
سایر آزمایش‌ها عبارتند از:
- آزمایش الکتروتینوگرافی (ERG)
- آزمایش میدان دید
درمان شب کوری
روش‌های درمان شب کوری با توجه به علت آن متفاوت است. اگر علت آن آب مروارید باشد، جراحی ممکن است بهترین راه حل باشد، یا اگر علت آن نزدیک بینی باشد، شاید به یک نسخه جدید پزشکتان نیاز داشته باشید. اگر در اثر دارو یا کمبود ویتامین آ رخ داده باشد، داروهای جدید یا مکمل‌ها برای شما تجویز خواهد شد. اگر شب کوری شما در اثر بیماری رتینیت پیگمنتوزا یا سندرم یوزر رخ داده باشد، پزشک شما می‌تواند گزینه‌های درمانی را برای علائم خاص شما پیشنهاد کند.
یکی از بزرگترین چالش‌های افراد مبتلا شب‌کوری، رانندگی در شب است. در این مقاله چند روش برای آسان‌تر کردن این کار به شما ارائه می‌دهیم:
- چراغ‌های جلو و شیشه جلوی ماشین خود را تمیز نگه دارید تا چراغ‌ها بتوانند نور بیشتری از خود ساتع کنند و میزان روشنایی زننده‌ای که در شیشه جلوی اتومبیل در اثر تابش نور از گرد و خاک و کثیفی ایجاد می‌شود کاهش یابد.
- چراغ‌های جلوی اتومبیل خود را تراز کنید تا در حد امکان جاده را روشن کنند (در مقابل چراغ‌های روشن اتومبیل‌های مقابل شما).
- آینه عقب اتومبیل خود را تنظیم کنید. برخی از آینه‌های عقب دارای تنظیمات مناسب برای رانندگی در شب هستند تا میزان روشنایی چراغ اتومبیل‌های پشت سر شما را کاهش دهند. بررسی کنید که آیا آینه شما قابلیت این تنظیم را دارد یا خیر. اگر اینطور نیست، حتما یکی از این آینه‌ها را برای اتومبیل خود تهیه کنید.
- روی خطوط وسط جاده و سایر نشانگرهای جاده متمرکز شوید. نکته اصلی اینجاست که مستقیماً به چراغ‌های موجود در جاده نگاه نکنید، بلکه روی نقاطی که نور آن‌ها را روشن می‌کند تمرکز کنید، مانند خطوط جاده.
عینک یا لنزهای تماسی
روش‌های درمانی ممکن است شامل استفاده از انواع خاص عینک یا لنزهای تماسی باشد که می‌تواند به تقویت بینایی شما کمک کند.
همچنین استفاده از عینک آفتابی می‌تواند چشم را در برابر نور ماوراء بنفش محافظت کند. نور ماوراء بنفش می‌تواند باعث آسیب بیشتر به چشم شما شود.
رژیم غذایی
زمانی که علت بیماری شب کوری، کمبود ویتامین A باشد، درمان آن اضافه کردن بیشتر ویتامین آ به رژیم غذایی خواهد بود. منابع عالی ویتامین آ شامل موارد زیر است:
- تخم مرغ
- غلات غنی شده
- شیر غنی شده
- سبزیجات و میوه‌های نارنجی و زرد
- روغن کبد ماهی کاد
- سبزیجات پهن برگ و سبز تیره
لیزیک و عمل جراحی چشم
در موارد شدیدتر بیماری شب کوری ممکن است جراحی چشم ضروری باشد. به عنوان مثال، لیزیک نوعی جراحی است که در آن شکل قرنیه را برای بهبود بینایی بیمار تغییر می‌دهند. انواع دیگر جراحی ممکن است با هدف درمان آب مروارید یا آزاد کردن فشار درون چشم برای درمان گلوکوم انجام شود.
شب کوری در بعضی موارد ممکن است قابل درمان نباشد. رتینیت پیگمنتوزا در حال حاضر هیچ درمان مؤثری ندارد، اگرچه برخی از دستگاه‌های چشم و خدمات درمانی ممکن است تا حدی بتوانند علائم و کیفیت زندگی را بهبود ببخشند.
ممکن است اقدامات احتیاطی برای کاهش برخی از خطرات ناشی از شب کوری مفید واقع شود. این اقدامات احتیاطی می‌تواند به معنای عدم رانندگی در شب یا اجتناب از کشتیرانی یا حرکت در تاریکی باشد.
مراقبت‌های خانگی
برای جلوگیری از بروز حادثه در مناطق کم‌نور، اقدامات احتیاطی لازم را انجام دهید. از رانندگی در شب خودداری کنید، مگر اینکه مورد تایید چشم پزشک خود باشید.
چشم‌انداز و نتیجه
چشم انداز شب کوری به علت آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، درمان علت شب‌کوری می‌تواند بوسیله طیف وسیعی از روش‌های درمانی به طور مستقیم انجام شود. این روش‌های درمانی می‌توانند شامل استفاده از عینک‌ها یا لنزهای تماسی جدید یا یک رژیم غذایی متفاوت باشند. یک درمان مفید و مؤثر می‌تواند بینایی را در شب بطور چشمگیری بهبود بخشد، و همچنین سایر علائم بیماری زمینه‌ای که باعث ایجاد آن شده است را کاهش دهد.
