استرابیسم نوعی مشکل چشمی است که در آن چشمها وضعیت ناهمگونی نسبت به یکدیگر داشته و نگاه آنها به جهات مختلف است. این ناهمگونی ممکن است واضح بوده و یا آنکه صرفاً بعضی اوقات وجود داشته باشد. در حالیکه یک چشم مستقیماً به سمت جلو نگاه میکند چشم دیگر به سمت داخل، خارج، بالا و یا پایین چرخیده است. چشم چرخیده بعضی اوقات به وضعیت اصلی و مستقیم برگشته و بر عکس چشم مستقیم از موقعیت خود خارج میشود.
علت انحراف چشم چیست؟
برای قرار گرفتن و تمرکز هر دو چشم روی یک هدف واحد، همه عضلات هر دو چشم باید متعادل باشند و با هم کار کنند. مغز این ماهیچه ها را کنترل می کند. افرادی که به انحراف چشم مبتلا هستند معمولاً مشکلی دارند که می تواند بر عضلات چشم تأثیر بگذارد. استرابیسم می تواند به دلیل ناهنجاری در عضلات چشم، در اعصاب کنترل کننده این عضلات، در مراکز بینایی در مغز که بینایی دو چشمی را کنترل می کنند، یا به دلیل دید ضعیف در یک یا هر دو چشم ایجاد شود.
ژنتیک نیز ممکن است در انحراف چشم نقش داشته باشد. فرزندان والدین مبتلا به این بیماری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به لوچی چشم هستند.
ممکن است شما با استرابیسم متولد شده باشید یا در دوران نوزادی یا کودکی یا در اواخر زندگی به آن مبتلا شوید. گاهی اوقات انحراف چشم می تواند به یک بیماری چشمی جدی تر تبدیل شود.
سایر مشکلاتی که در ایجاد این اختلال تاثیر دارند عبارتند از:
· آسیب به چشم
· ضربه به سر
· مشکلات سلامتی مانند دیابت، بیماری تیروئید (بیماری گریوز)، میاستنی گراویس و تومورهای مغزی یا سکته مغزی
· زایمان زودرس
· آسیب به ماهیچه های چشم در طی نوعی جراحی چشم
· دوربینی شدید اصلاح نشده
· ناهنجاری های عضلانی
· ناهنجاری های عصبی
· فلج مغزی
· سندرم داون
علائم انحراف چشم
علائم و نشانههایی که معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار میدهند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چشم هایی که همزمان به یک جهت نگاه نمی کنند. (اگر چشمان فرزندتان فقط کمی ناهماهنگ باشد، ممکن است متوجه نشوید.)
- چشم هایی که با هم حرکت نمی کنند
- بستن یک چشم در زیر نور شدید خورشید
- کج کردن یا چرخاندن سر برای نگاه کردن به یک شی
- برخورد به چیزها (استرابیسم ادراک عمق را محدود می کند.)
- یک کودک همچنین ممکن است از تاری دید، چشم های خسته، حساسیت به نور یا دوبینی شکایت کند.
- علائم ممکن است کم و بیش ظاهر شوند. زمانی که کودک خسته یا مریض است ممکن است وضعیت بدتر شوند.
چشم های یک نوزاد تازه متولد شده ممکن است در ابتدا دچار استرابیسم باشد. اما چشم ها باید در 3 تا 4 ماهگی در یک راستا قرار گیرند. در برخی موارد، چشم ها ممکن است به سادگی ناهماهنگ به نظر برسند، زیرا کودک دارای پل بینی پهن است که ظاهر چشم های متقاطع را ایجاد می کند. اما اگر بعد از 4 ماهگی چشمهای کودکتان همیشه در یک راستا قرار نداشت، کودکتان را برای معاینه چشم نزد پزشک ببرید.ر
هدف از انجام جراحی انحراف چشم
زمانی که دو چشم از هم فاصله میگیرند، مغز راهی برای نزدیک کردن آنها به هم ندارد. هدف از انجام عمل جراحی، صاف کردن بیشتر چشمها است تا مغز بهتر بتواند خود را با وضعیت آنها تطبیق داده و چشمها را خود به خود به مرکز نزدیکتر کند. هدف از انجام عمل جراحی کاهش میزان لوچی یا کاهش دفعات انحراف چشم است. به هر حال ممکن است زمانهایی که شما خسته هستید دچار لوچی و انحراف چشم شوید اما این حالت کمتر پیش میآید و شدت آن نیز کم است. لوچی جزئی (به سمت داخل یا خارج) ممکن است باقی بماند و گاهی اوقات به زبان فنی به آن “مونوفیکسیشن” گفته میشود. مطالعات نشان میدهند که مونوفیکسیشن به مرور زمان اصلاح میشود. ممکن است پس از انجام عمل جراحی، شما متوجه این انحراف جزئی چشم خود نشوید. به طور خلاصه، با انجام عمل جراحی، لوچی و انحراف چشم به میزان چشمگیری برطرف میشود اما به ندرت به طور کامل برطرف شده یا درمان میشود؛ بنابراین، هدف از انجام عمل جراحی بهبود نسبی وضعیت موجود و صاف شدن (همراه با انحراف بسیار جزئی قابل قبول) چشمهای شما در بیشتر اوقات روز و بهبود ظاهر و عملکرد آنها است. برای افرادی که به دوبینی مبتلا هستند، هدف از انجام عمل جراحی، رفع دوبینی در حالت دید مستقیم و دید مطالعه (خیرگی) یا افزایش میدان دید است. پس از انجام عمل جراحی ممکن است مشکل دید دور از یک طرف یا دید بالا باقی بماند که البته این میدانهای دید معمولاً از نظر عملکردی از اهمیت کمتری نسبت به میدان دید مستقیم برخوردار هستند. معمولاً، بیشتر بیماران به خاطر وجود این عارضه اذیت نمیشوند و میتوانند این محدودیت دید را با چرخش سر جبران کنند.
آماده شدن برای عمل جراحی رفع استرابیسم (عضله چشم)
1- پیش از عمل جراحی آزمایش های روتین و معمول مربوط به اتاق عمل را انجام دهید.
2- برای انتخاب بهترین دکتر جراح چشم تحقیق و پرس و جو کنید.
3- دو هفته پیش از جراحی از مصرف داروهای مانند آسپرین و امثال آن خودداری کنید.
4- قبل از عمل جراحی در خصوص چگونگی مراحل عمل جراحی درمانی و زیبایی چشم با پزشک صحبت کنید و از او مشاوره دریافت کنید.
5- از استعمال دخانیات، الکل و هر گونه مواد مخدر پرهیز نمایید.
6-پیش از رورود به اتاق عمل یک فردی برای همراهی و حمایت شما در کنارتان حضور داشته باشد.
عمل جراحی عضلات چشم
این عمل هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان تحت بیهوشی عمومی انجام میشود اما برای بزرگسالان میتوان آن را با بیهوشی موضعی نیز انجام داد. زمانی که بیمار بیهوش میشود، یک شکاف روی قسمت سفید چشم که به آن پرده ملتحمه گفته میشود و روی عضلات را پوشانده است ایجاد میشود. عضله مورد نظر از چشم جدا میشود و دوباره در جهتی متفاوت با استفاده از بخیههای ریز به چشم متصل میشود. ممکن است در این عمل یک یا دو عضله تحت جراحی قرار گیرند. تغییر جهت عضلات باعث میشود که توانایی آنها به صورت مکانیکی تغییر کرده و قویتر یا ضعیفتر شوند. موقعیت جدید این عضلات، زاویه چشم را تغییر میدهد اما هنوز چشمها این امکان را خواهند داشت که در جهتهای مختلف حرکت کنند. توجه داشته باشید که در این عمل جراحی، تخم چشم برداشته نمیشود و به همین دلیل نیز نیازی به استفاده از لیزر وجود ندارد. بخیهها پس از حدود 6 هفته خود به خود حل شده و جذب میشوند. پس از انجام عمل جراحی ممکن است از پچ روی چشم استفاده شود که در همان روز انجام عمل یا یک روز پس از آن از روی چشم شما برداشته خواهد شد. پزشک ممکن است عضلات چشم را پس از به هوش آمدن بیمار در روز انجام عمل یا یک روز پس از آن دوباره تنظیم کند. این کار تحت بیحسی موضعی در اتاق عمل یا در کلینیک انجام میشود و بین 10 تا 30 دقیقه طول میکشد. در جلسه تنظیم ممکن است بیمار دچار اضطراب شود اما به طور معمول این کار، دردناک نیست و بیشتر بیماران متوجه خواهند شد که به آن بدی و سختی که فکر میکردهاند نبوده است.
مراقبت های بعد از عمل جراحی چشم
- برای برطرف شدن جای عمل یا زخم بر روی چشم می توانید از کمپرس یخ استفاده کنید.
- از پماد و قطرههای توبرادکس برای تسریع در روند بهبودی استفاده کنید، این پماد و قطره ها حاوی آنتی بیوتیک هستند و از التهاب چشم می کاهد.
- پس از عمل جراحی تا مدت ها چشم تان با هیچ وسیله در تماس نیاشید و سعی کنید از ماساژ دادن آن خودداری کنید زیرا می تواند باعث آلودگی و عفونت چشمی شود.
- تا یک هفته از استحمام به طوری که آب با چشم تان برخورد کند، خودداری کنید.