عمل فمتولیزیک: جدیدترین روش جراحی لیزری چشم

امروزه از بین بردن و رفع عیوب انکساری چشم، یکی از مسائلی است که مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است. خوشبختانه با پیشرفت علم و تکنولوژی روش‌های مختلفی برای اصلاح این عیوب وجود دارند. یکی از مدرن‌ترین روش‌های عمل‌ چشم، فمتولیزیک است. این عمل بدون استفاده از تیغ جراحی انجام می‌شود بنابراین، اگر از نزدیک شدن تیغ جراحی به چشمتان می‌ترسید، این روش برای شما مناسب است. البته در نظر داشته باشید که مهارت چشم پزشک در انجام عمل فمتولیزیک بسیار اهمیت دارد. دکتر سعید یادگاری جراح و متخصص چشم و فوق تخصص جراحی پلک اوربیت و مجاری اشکی با سال‌ها تجربه در امر درمان عیوب انکساری چشم، یکی از بهترین گزینه‌ها برای انجام عمل فمتولیزیک هستند. در ادامه چگونگی انجام فمتولیزیک و مزایای این روش را به‌طور کامل توضیح خواهیم داد.

فمتولیزیک چیست؟ 

فمتولیزیک (FemtoLasik)، یکی از موثرترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌ها در جراحی عیوب انکساری چشم است. فمتولیزیک نوعی لیزیک است که برای اصلاح مشکلات بینایی از جمله نزدیک‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم با استفاده از لیزر بر روی قرنیه استفاده می‌شود. این جراحی به دلیل دقت بالا و خطر کمتر، یکی از روش‌های پرطرفدار برای رفع مشکلات چشم است. نام فمتو به تکنولوژی لیزر مورد استفاده در این روش اشاره دارد و لیزیک نشان‌دهنده استفاده از لیزر در این جراحی است. در این روش، از لیزر فمتوسکند (Femtosecond) برای ایجاد یک فلپ نازک در قرنیه استفاده می‌شود، سپس جراح با استفاده از لیزر اگزایمر (Excimer)، بافت زیرین قرنیه را اصلاح می‌کند. جراحی فمتولیزیک به‌طور کلی یک روش دقیق و نسبتا بی‌خطر برای اصلاح عیوب انکساری چشم به حساب می‌آید.

مراقبت‌ها و آمادگی‌های قبل از عمل فمتولیزیک

عمل فمتولیزیک مانند هر نوع جراحی دیگری، نیاز به رعایت و انجام برخی اقدامات و آمادگی‌ها دارد. بدون شک رعایت تمام موارد و اقدامات مراقبتی پیش از عمل در نتیجه نهایی تاثیر بسیاری خواهد داشت. همچنین با انجام توصیه‌های پزشک پیش از عمل، عوارض احتمالی را به حداقل خواهید رساند. برخی از مهم‌ترین مراقبت‌ها و آمادگی‌ها عبارت‌اند از:

مشاوره و ارزیابی اولیه با جراح چشم

نخستین گام برای انجام عمل فمتولیزیک، انجام یک جلسه مشاوره و ارزیابی کامل توسط جراح و متخصص چشم است. در این جلسه، وضعیت بینایی، سوابق پزشکی، نوع عیوب انکساری و شرایط کلی سلامت چشم‌ها بررسی می‌شوند. همچنین پزشک در خصوص روند عمل، انتظارات واقع‌ بینانه، عوارض احتمالی و مراقبت‌های بعد از عمل نیز با بیمار گفت‌وگو می‌کند. در این مشاوره توصیه می‌‎کنیم تمام سوالات احتمالی خود را از متخصص بپرسید تا هیچ‌گونه ابهامی برای شما باقی نماند. 

متوقف کردن استفاده از لنزهای تماسی 

یکی از اقدامات بسیار مهم قبل از انجام فمتولیزیک، توقف استفاده از لنزهای تماسی است. استفاده از این لنزها به‌ ویژه در طولانی‌ مدت، می‌توانند بر روی شکل و سطح قرنیه تاثیر بگذارند. این موضوع ممکن است موجب تغییر موقتی در انحنای قرنیه شود و دقت نتایج معاینات و اسکن‌های قبل از عمل را کاهش دهد. معمولا توصیه می‌شود 1 تا 3 هفته قبل از زمان عمل، به منظور بازگشت شکل طبیعی قرنیه و اطمینان از دقت نتایج اسکن‌های پیش از عمل، از لنزهای تماسی استفاده نکنید.

انجام معاینات تخصصی و تصویربرداری از چشم

قبل از عمل، پزشک مجموعه‌ای از معاینات و تصویربرداری‌ها را انجام می‌دهد تا شرایط چشم بیمار را به صورت کامل بررسی کند. اندازه‌گیری دقیق شماره چشم، بررسی ضخامت و انحنای قرنیه و اندازه‌گیری فشار چشم از جمله مواردی هستند که باید انجام شوند. این بررسی‌ها به جراح کمک می‌کنند تا برنامه‌ریزی دقیق و شخصی‌سازی‌ شده‌ای برای استفاده از لیزر در طی عمل انجام دهد.

بررسی داروهای مصرفی بیمار

در صورتی که بیمار داروهای خاصی از جمله داروهای ضدانعقاد خون، مکمل‌های گیاهی یا داروهای هورمونی مصرف می‌کند، باید موضوع را با پزشک در میان بگذارد. ممکن است نیاز به قطع یا تنظیم مصرف برخی داروها پیش از عمل باشد. پزشک تمام دستورالعمل‌ها را به صورت کامل و با جزئیات برای بیمار توضیح خواهد داد.

رعایت نکات بهداشتی و آمادگی در روز عمل

برخی اقدامات بهداشتی نیز روز قبل از عمل بایستی انجام شوند. یک روز قبل از عمل، از مصرف لوازم آرایشی، کرم‌ها یا مواد حاوی عطر و اسانس‌‎های معطر در اطراف چشم خودداری کنید. همچنین توصیه می‌کنیم روز عمل لباس راحت و بدون پرز یا کرک بپوشید. لازم است بیمار حتما یک همراه داشته باشد چرا که پس از انجام عمل فمتولیزیک، امکان تاری دید وجود دارد و بیمار ممکن است نتواند به راحتی قدم بردارد.

مراحل و چگونگی عمل فمتولیزیک

در روش فمتولیزیک، برخلاف لیزیک سنتی که از تیغ مکانیکی (میکراتوم) برای برش قرنیه استفاده می‌شود، از لیزر فمتوثانیه برای ایجاد برش بسیار دقیق و ایمن بهره گرفته می‌شود. این تکنولوژی، دقت و ایمنی جراحی را تا حد چشمگیری افزایش می‌دهد. لازم است بیمار قبل از انجام عمل، از مراحل و چگونگی انجام آن آگاهی کامل داشته باشد. عمل فمتولیزیک معمولا بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه برای هر دو چشم زمان می‌برد و در چند مرحله انجام می‌شود. مراحل و چگونگی انجام عمل فمتولیزیک شامل موارد زیر است: 

بی‌حس کردن چشم با بی‌حسی موضعی 

پیش از آغاز جراحی، قطره‌های بی‌حسی موضعی در چشم‌ها ریخته می‌شوند تا فرد در طول عمل هیچ‌گونه درد یا ناراحتی احساس نکند. در این مرحله، بیمار بیدار است اما احساس فشار یا تماس لیزر را بر روی چشم خود ندارد. در واقع این عمل کاملا سرپایی بوده و با بی‌حسی موضعی انجام می‌گیرد.

ایجاد فلپ (برش) قرنیه با لیزر فمتوثانیه

پس از بی‌حس شدن چشم‌ها، با استفاده از لیزر فمتوثانیه (Femtosecond Laser)، یک برش بسیار دقیق و نازک در لایه‌ی سطحی قرنیه (فلپ) ایجاد می‌شود. این فلپ مانند یک در کوچک روی قرنیه باز می‌شود و به سمت بالا تا زده می‌شود تا لایه‌های زیرین قرنیه در دسترس قرار گیرند. مزیت استفاده از لیزر فمتوثانیه نسبت به میکراتوم، کاهش خطر عوارض و افزایش دقت در ضخامت و موقعیت فلپ است.

اصلاح انحنای قرنیه با لیزر اگزایمر (Excimer Laser)

پس از کنار زدن فلپ، مرحله استفاده از لیزر اگزایمر است. این لیزر با تاباندن پالس‌های دقیق نور ماورای بنفش، بافت قرنیه را به دقت تراش می‌دهد تا انحنای آن اصلاح شود و تصویر به درستی بر روی شبکیه متمرکز گردد. انجام این مرحله کاملا بر اساس معاینات و اسکن‌های قبل از عمل انجام می‌شود و برای هر چشم شخصی‌سازی شده است.

بازگرداندن فلپ به جای اولیه

پس از اصلاح انحنای قرنیه، فلپ به محل اولیه خود بازگردانده می‌شود و بدون نیاز به بخیه، به‌طور طبیعی روی قرنیه می‌چسبد. این مرحله نیاز به دقت و سرعت بالایی دارد. از این رو مهارت و تخصص پزشک در این مرحله بسیار مهم است. پزشک بایستی با توجه به نوع بافت قرنیه، فرآیند بازگرداندن فلپ به جای اولیه را با سرعت و ظرافت انجام دهد.

ریکاوری و آغاز روند بهبودی 

پس از بازگرداندن فلپ به جای اولیه، مراحل عمل به پایان می‎‌‌رسد. بیمار چند دقیقه در اتاق عمل استراحت می‌کند، سپس توسط پزشک معاینه نهایی انجام می‌شود و می‌تواند با دستورالعمل‌های مراقبتی، کلینیک را ترک کند. پس از عمل فمتولیزیک نیز لازم است اقدامات مراقبتی انجام شوند تا عوارض عمل کاهش یابند. به صورت کلی 3 تا 7 روز لازم است استراحت کامل داشته باشید اما انجام فعالیت‌‌های سبک و روزمره مانعی ندارد.

مراقبت‌های بعد از عمل فمتولیزیک

انجام اقدامات مراقبتی بعد از عمل، مانند اقدامات قبل از آن، حائز اهمیت است. در عمل فمتولیزیک، کل روند عمل برای هر چشم حدودا نیم ساعت طول می‌کشد. بعد از اتمام عمل، شما نیاز به استراحتی کوتاه خواهید داشت و نیاز است که یک نفر همراه شما باشد تا شما را به خانه ببرد. مهم‌ترین اقدامات و مراقبت‌های بعد از عمل فمتولیزیک عبارت‌اند از:

• استفاده از قطره‌های چشمی تجویز شده توسط پزشک در ساعات مشخص
• پرهیز از ورود آب و مواد معطر و صابونی به چشم‌ها
• استفاده از عینک‌های آفتابی استاندارد در فضای باز
• عدم استفاده از مواد آرایشی حداقل به مدت یک هفته به ویژه در ناحیه چشم‌ها
• پرهیز از رانندگی و انجام فعالیت‌های سنگین

 عمل فمتولیزیک برای چه افرادی مناسب است؟

اصلاح عیوب انکساری چشم به روش‌های مختلف، مورد توجه بسیاری از افراد است. اما لازم به ذکر است که همیشه قبل از انجام هر روش درمانی، پزشک ابتدا بررسی می‌کند که این روش برای فرد مناسب است یا خیر. برخی از افراد ممکن است نتوانند عمل فمتولیزیک را برای اصلاح عیوب چشم خود انجام دهند و روش‌های جایگزین را انتخاب کنند. مواردی که تعیین می‌کنند که آیا فمتولیزیک برای شما مناسب است یا خیر، عبارت‌اند از:

• سن: جراحی‌های لیزری از جمله فمتولیزیک فقط برای افراد بالای ۱۸ سال تایید شده‌اند. بهترین سن برای انجام فمتولیزیک بین ۱۹ تا ۴۰ سال است. افراد بالای 40 سال ممکن است به دلیل کاهش ضخامت قرنیه موفق به انجام این نوع عمل نشوند و حتی در صورت انجام، نتیجه رضایت بخشی دریافت نکنند.
• ثابت بودن بینایی: برای انجام عمل فمتولیزیک، باید بینایی شما در طی یک سال اخیر ثابت باشد. اگر شماره چشم شما در طول یک سال گذشته تغییر کرده است یا از داروهایی استفاده می‌کنید که بینایی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند، نباید این جراحی را انجام دهید.
• ضخامت قرنیه: یکی دیگر از فاکتورهای مهم برای انجام عمل فمتولیزیک، صخامت قرنیه بیمار است. قرنیه باید ضخامت کافی داشته باشد تا امکان ایجاد فلپ و تغییر شکل را فراهم کند. قرنیه های نازک ممکن است برای لیزیک مناسب نباشند و نتیجه رضایت بخشی حاصل نشود.

مزایای عمل فمتولیزیک

عمل فمتولیزیک مانند سایر عمل‌های اصلاح عیوب انکساری چشم، یک عمل سرپایی به شمار می‌رود و دوران نقاهت کوتاهی دارد. این عمل درد شدیدی به دنبال ندارد و ممکن است بیمار فقط اندکی دچار تاری دید شود. مهم‌ترین مزایای عمل فمتولیزیک عبارت‌اند از:

• دقت بالا در برش قرنیه: با استفاده از لیزر فمتوثانیه، برش فلپ قرنیه با دقت میکرونی انجام می‌شود. این دقت بالا، خطر ناهنجاری در فلپ را کاهش داده و یکنواختی بیشتری در سطح برش ایجاد می‌کند که به کیفیت بینایی پس از عمل کمک می‌کند.
• بالا بودن ایمنی جراحی: عدم استفاده از تیغ مکانیکی (microkeratome) موجب کاهش چشمگیر احتمال بروز عوارضی مانند پارگی فلپ، ناصافی در برش یا جابجایی آن می‌شود. این عمل یکی از ایمن‌ترین عمل‌ها برای اصلاح عیوب انکساری چشم به شمار می‌رود.
• کاهش خطر خشکی چشم پس از عمل: تحقیقات نشان داده‌اند که در روش فمتولیزیک، به دلیل دقت بالاتر و آسیب کمتر به اعصاب قرنیه، خطر بروز خشکی چشم بعد از عمل نسبت به لیزیک سنتی کاهش می‌یابد.
• مناسب برای قرنیه‌های نازک‌تر: از آن‌جایی که فلپ ایجاد شده با لیزر فمتوثانیه نازک‌تر و یکنواخت‌تر است، در مواردی که ضخامت قرنیه اندکی کمتر از حد نرمال است، ممکن است فمتولیزیک همچنان قابل انجام باشد، در حالی که لیزیک سنتی مناسب نباشد.
• دوره نقاهت کوتاه‌تر: در مقایسه با روش‌هایی مانند PRK، بهبودی در فمتولیزیک بسیار سریع‌تر است. اغلب بیماران در کمتر از ۲۴ تا ۴۸ ساعت، بینایی نسبتا واضحی پیدا می‌کنند و می‌توانند به فعالیت‌های روزمره بازگردند.
• نتایج بینایی پایدار و قابل پیش‌بینی: نتایج بینایی پس از فمتولیزیک، معمولا پایدار و قابل پیش‌بینی بوده و نیاز به عینک یا لنز پس از عمل در بسیاری از بیماران از بین می‌رود.

معایب و عوارض عمل فمتولیزیک

هر عمل جراحی ریسک‌هایی را به همراه دارد و جراحی فمتولیزیک نیز از این قضیه مستثنی نیست. برخی از افراد پس از جراحی، عوارض جانبی ناخواسته مانند: خشکی چشم، خیرگی به نور، تاری دید و نازک شدن قرنیه را تجربه می‌کنند. این عوارض معمولا خفیف و قابل درمان هستند. البته در نظر داشته باشید که انجام اقدامات مراقبتی بعد از عمل، تا حد زیادی این عوارض را کاهش داده و به حداقل می‌رسانند. برخی از رایج‌ترین عوارضی که عمل فمتولیزیک به همراه دارد، عبارت‌‌اند از:

ابتلا به خشکی چشم 

خشکی چشم در بیمارانی که عمل فمتولیزیک انجام می‌دهند، یکی از رایج‌‌ترین عوارض به شمار می‌رود. این عارضه به دلیل تغییر در سطح قرنیه و اختلال و کاهش تولید اشک بوجود می آید و منجر به احساس سوزش، خارش و ناراحتی چشم می‌شود. البته لازم به ذکر است این عارضه موقتی بوده و با استفاده از قطره‌ های اشک مصنوعی بهبود می‌ یابد.

کاهش کیفیت بینایی

یکی دیگر از عوارض رایج عمل فمتولیزیک، کاهش کیفیت بینایی است. افرادی که این عمل را انجام می‌دهند، ممکن است پس از عمل، دچاری تاری دید شوند و کیفیت بینایی آن‌ها کاهش یابد. این مشکل با استراحت کافی و مصرف قطره‌های چشمی رفع می‌شود. کاهش کیفیت بینایی می‌تواند با ایجاد یک هاله نور در چشم‌ها نیز همراه باشد. 

تغییرات شکل قرنیه 

تغییر شکل و حالت قرنیه نیز یکی دیگر از عوارض عمل فمتولیزیک به شمار می‌رود. برخی از افراد ممکن است پس از عمل، فرم و ظاهر قرنیه آن‌ها دچار تغییر شود. این موضوع به ناهنجاری‌های بینایی یا آسیگماتیسم منجر خواهد شد. البته این عارضه در صورت تخصص و مهارت بالای پزشک به حداقل‌ترین حالت ممکن خواهد رسید.

دوران نقاهت عمل فمتولیزیک چقدر است؟

دوران نقاهت عمل فمتولیزیک بسیار کوتاه است و اغلب بیماران طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از عمل می‌توانند به فعالیت‌های عادی روزمره خود بازگردند. البته بهبودی و پایداری کامل دید، بین چند روز تا چند هفته زمان می‌برد. در این مدت، بیمار ممکن است نوسانات دید، خشکی چشم یا حساسیت به نور را تجربه کند که معمولا موقتی است. رعایت دقیق دستورات پزشک، استفاده منظم از قطره‌های تجویزی و پرهیز از مالیدن چشم‌ها، نقش مهمی در تسریع روند بهبودی و پیشگیری از عوارض دارند.

هزینه عمل فمتولیزیک 

هزینه عمل فمتولیزیک با توجه به نوع عمل و شرایط بیمار متفاوت است. انواع مختلفی از عمل فمتولیزیک چشم وجود دارند که هر کدام هزینه متفاوتی دارند. شرایط بیمار نیز بر هزینه عمل فمتو چشم تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال، اگر بیمار دارای بیماری چشمی خاصی باشد، ممکن است هزینه عمل بیشتر باشد. علاوه بر این دو مورد، تجربه جراح نیز از عوامل موثر بر هزینه عمل فمتولیزیک چشم خواهد بود. جراحان با تجربه‌تر، هزینه بیشتری دریافت می‌کنند. در نهایت، بهترین راه برای اطلاع از هزینه دقیق عمل فمتولیزیک چشم، تماس با مرکز مورد نظر و اطلاع از قیمت‌ها است.

کلام پایانی

عمل فمتولیزیک چشم، به‌ عنوان یکی از دقیق‌ترین و ایمن‌ترین روش‌های اصلاح عیوب انکساری، توانسته رضایت طیف وسیعی از بیماران را در سراسر جهان به‌ دست آورد. این روش با بهره‌گیری از لیزر فمتوثانیه، دقت بالاتر، دوره نقاهت کوتاه‌تر و ریسک کمتری نسبت به جراحی‌های سنتی مانند لیزیک یا PRK دارد. با این حال، مانند هر عمل جراحی دیگری، فمتولیزیک نیز ممکن است با عوارضی همچون خشکی چشم، تاری موقتی یا نوسان دید همراه باشد که اغلب قابل کنترل و گذرا هستند. در نهایت، تصمیم‌گیری برای انجام این جراحی باید با بررسی دقیق وضعیت چشم، مشاوره تخصصی و در نظر گرفتن شرایط فردی شما صورت گیرد. دکتر سعید یادگاری جراح و متخصص چشم و فوق تخصص جراحی پلک اوربیت و مجاری اشکی، با تکیه بر دانش روز، تکنولوژی پیشرفته و تجربه بالینی، شما را در مسیر داشتن دیدی شفاف و با کیفیت همراهی خواهند کرد. ایشان با سال‌ها تجربه و مهارت در امر درمان عیوب انکساری چشم، یکی از بهترین گزینه‌ها برای انجام عمل فمتولیزیک چشم خواهند بود. 

سوالات متداول