کراس لینکینگ قرنیه (عمل cxl چشم) یک روش کم‌تهاجمی جهت درمان کراتوکونوس یا قوز قرنیه می‌باشد. از این روش در برخی از مواقع برای درمان عارضه‌هایی که به شکلی مشابه باعث تضعیف قرنیه می‌شوند نیز استفاده میشود.
عمل کراس لینکینگ چشم با ایجاد پیوند بین رشته‌های کلاژن در قرنیه، باعث تقویت و ثبات قرنیه میشود. در عمل کراس لینکینگ، ابتدا ریبوفلاوین مایع (ویتامین B2) در سطح چشم استفاده میشود و سپس چشم در معرض نور فرابنفش قرار می‌گیرد.
انواع عمل کراس لینکینگ قرنیه
کراس لینکینگ قرنیه به دو روش انجام میشود:
- کراس لینکینگ با برداشتن اپیتلیوم. در این روش، لایه نازک خارجی (اپیتلیوم) قرنیه برداشته میشود تا نفوذ ریبوفلاوین مایع در بافت عمیق قرنیه راحت‌تر انجام شود.
- کراس لینکینگ بدون برداشتن اپیتلیوم. در این روش که با نام ترنس اپیتلیوم نیز شناخته میشود، اپیتلیوم محافظ قرنیه برداشته نمی‌شود و در نتیجه نسبت به کراس لینکینگ بدون اپیتلیوم، این روش کم‌تهاجمی‌تر محسوب میشود.
امکان دارد جهت درمان قوز قرنیه، از کراس لینکینگ چشم همـراه با روش‌هـای دیگر نیز اسـتفاده شود. برای مثـال ممـکن اسـت کراس لینکینگ همراه با کارگذاری حلقه‌های داخل قرنیه (اینتکس) جهت تغییر شکل و تثبیت قرنیه در مورد قوز قرنیه شدید استفاده شود.
کاندیدای مناسب برای عمل کراس لینکینگ قرنیه
در صورتی که عمل کراس لینکینگ پیش از تغییر شکل شدید قرنیه و یا پیش از کاهش قابل توجه بینایی انجام شود، بیشترین تأثیر را خواهد داشت. در صورت درمان به موقع، کراس لینکینگ باعث ثبات و بهبود شکل قرنیه و افزایش دقت بینایی میشود.
از کراس لینکینگ چشم برای درمان خراشیدگی قرنیه نیز استفاده میشود. در صورتی که آنتی‌بیوتیک‌های موضعی تاثیری در بهبود خراش قرنیه نداشته باشند از کراس لینکینگ استفاده میشود. مطالعات نشان می‌دهند که عمل کراس لینکینگ در درمان انواع مختلف عفونت قرنیه نیز مؤثر است.
برخی از جراحان نتایج قابل قبولی در ارتباط با بهبود ثبات قرنیه در افرادی که تحت جراحی رادیال کراکوتومی قرار گرفته‌اند گزارش داده‌اند. افرادی که در اثر عمل رادیال کراکوتومی دچار نوسانات بینایی هستند کاندیدای مناسبی برای عمل کراس لینکینگ می‌باشند.
افرادی که جهت بهبود بینایی از عمل لیزیک استفاده می‌کنند پیش از انجام لیزیک می‌توانند جهت تقویت سطح چشم از عمل کراس لینکینگ استفاده کنند.
نحوه انجام عمل کراس لینکینگ قرنیه
عمل کراس لینکینگ یک روش درمان سرپایی است که در مطب پزشک و با استفاده از قطره‌های بی‌حس‌کننده چشم و داروی آرام‌بخش ملایم مانند قرص والیوم انجام میشود. بیمار از پشت بر روی صندلی مخصوص دراز می‌کشد و به نور آبی فرابنفش ملایم در حین درمان نگاه میکند. سپس اپیتلیوم (لایه نازک بافت محافظی که قرنیه را پوشش می‌دهد) برداشته میشود. پس از آن، قطره ویتامین چشمی در چشم استفاده میشود و پزشک از بیمار می‌خواهد که به نور آبی فرابنفش نگاه کند. با توجه به بی‌حس بودن چشم‌ها و استفاده از قطره چشمی، بیمار در نگاه کردن به نور فرابنفش با مشکل مواجه نخواهد شد.
اقدامات مورد نیاز پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه
پس از پایان عمل کراس لینکینگ چشم، جهت کاهش درد و افزایش سرعت روند بهبودی، لنزهای تماسی پانسمانی بر روی چشم قرار داده می‌شوند. پزشک برای بیمار آنتی‌بیوتیک موضعی و قطره ضد التهاب تجویز میکند.
پس از کراس لینکینگ با برداشتن اپیتلیوم امکان دارد درد خفیف و یا شدید ایجاد شود و بهبود کامل قرنیه به چندین هفته تا چندین ماه زمان نیاز دارد. در مورد کراس لینکینگ بدون برداشتن اپیتلیوم معمولاً پس از عمل دردی ایجاد نمی‌شود و دوره بهبود یک روز طول می‌کشد.
در هر دو روش عمل کراس لینکینگ ، قرنیه بیمار پس از انجام عمل بهبود پیدا میکند. در صورت عدم انجام درمان امکان دارد کاهش شدید بینایی در افراد ایجاد شود.
عوارض ناشی از عمل کراس لینکینگ
به طور کلی عمل کراس لینکینگ بسیار بی‌خطر است ولی بهبود چشم به زمان نیاز دارد و امکان بروز عوارض وجود دارد. در حدود 3 درصد از بیماران مقداری کاهش بینایی در چشم تحت درمان در اثر کدورت قرنیه، عفونت و یا عارضه‌های دیگر ایجاد میشود. بدون انجام کراس لینکینگ، حداقل 20 درصد از بیماران مبتلا به قوز قرنیه در نهایت بایستی عمل پیوند قرنیه انجام دهند.
سؤالات متداول در مورد عمل کراس لینکینگ قرنیه
آیا وابستگان بیمار مبتلا به قوز قرنیه نیاز به انجام آزمایش دارند؟
کراتوکونوس یا قوز قرنیه معمولاً در افراد خانواده بروز میکند. به همین علت استفاده از آزمایش جهت تشخیص قوز قرنیه برای تمام افراد خانواده از اهمیت زیادی برخوردار است. در صورت تشخیص زودهنگام این عارضه، عمل کراس لینکینگ به احتمال زیاد میتواند پیشروی این عارضه را متوقف کند و در این صورت به استفاده از لنزهای تماسی و یا عمل پیوند قرنیه نیازی نمیباشد.
عمل کراس لینکینگ چقدر در درمان قوز قرنیه مؤثر است؟
بر طبق مطالعات انجام شده، عمل کراس لینکینگ میتواند در حدود 95 درصد از بیماران از پیشروی کاهش بینایی جلوگیری کند و باعث بهبود بینایی در 60 تا 81 درصد از بیماران شود.
آیا عمل کراس لینکینگ مشابه عمل لیزیک است؟
خیر. عمل لیزیک با برداشتن بافت قرنیه باعث کاهش و در برخی از مواقع باعث رفع نیاز به عینک یا لنز تماسی میشود. در عمل کراس لینکینگ بافت برداشته نمی‌شود. هدف از انجام عمل کراس لینکینگ جلوگیری از پیشروی کاهش بینایی و همچنین بهبود بینایی است. بیمار میتواند پس از عمل کراس لینکینگ چشم، از عینک با نمره پایین‌تر و یا لنز تماسی استفاده کند.
آیا در صورت انجام عمل کراس لینکینگ قرنیه، به پیوند قرنیه نیازی می‌باشد؟
بر طبق مطالعات انجام شده، با عمل کراس لینکینگ معمولاً دیگر نیازی به انجام پیوند قرنیه نمیباشد. در این صورت بیمار میتواند دوباره بدون هیچ مشکلی از لنز تماسی و یا عینک استفاده کند.
آیا امکان پیوند قرنیه پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه وجود دارد؟
در صورتی که با وجود انجام عمل کراس لینکینگ همچنان به پیوند قرنیه نیاز باشد، معمولاً استفاده از عمل پیوند قرنیه امکان‌پذیر است.
آیا امکان انجام عمل کراس لینکینگ پس از پیوند قرنیه وجود دارد؟
با توجه به تفاوت بین چشم‌های افراد مختلف با یکدیگر، در برخی از موارد انجام عمل کراس لینکینگ پس از پیوند قرنیه امکان‌پذیر است.
تفاوت بین پیوند قرنیه و عمل کراس لینکینگ قرنیه چیست؟
عمل کراس لینکینگ در مطب پزشک انجام میشود و برای انجام آن به ایجاد برش در چشم و یا بخیه نیازی نیست. کراس لینکینگ یک روش نسبتاً غیرتهاجمی است و با استفاده از قطره ویتامین چشمی و نور فرابنفش انجام میشود. پیوند قرنیه با استفاده از ایجاد برش در چشم در اتاق عمل انجام میشود. در این روش احتمال رد پیوند قرنیه وجود دارد.
نتیجه عمل cxl یا کراس لینکینگ قرنیه چقدر ماندگار است؟
بر اساس تحقیقات انجام شده در چند دهه گذشته، نتایج عمل کراس لینکینگ برای مدت چندین سال ماندگار است و مطالعات نشان می‌دهند که ثبات و تقویت قرنیه با استفاده از عمل از کراس لینکینگ میتواند دائمی باشد.
در چه مواقعی عمل کراس لینکینگ بایستی تکرار شود؟
بیشتر بیماران با استفاده از عمل کراس لینکینگ قرنیه درمان می‌شوند و نیازی به عمل مجدد ندارند. در صورتی که کراس لینکینگ تاثیری در بهبودی قرنیه نداشته باشد، امکان دارد به تکرار درمان نیاز باشد.
انجام عمل کراس لینکینگ قرنیه چقدر طول می‌کشد؟
در صورتی که این عمل بر روی هر دو چشم انجام شود، حدود یک ساعت و نیم برای انجام عمل نیاز است. در صورت انجام عمل کراس لینکینگ برای روی یک چشم، کل روند درمان حدود یک ساعت طول می‌کشد.
آیا عمل کراس لینکینگ قرنیه دردناک است؟
خیر. جهت جلوگیری از بروز درد در حین عمل از قطره‌های بی‌حس‌کننده استفاده میشود. امکان دارد در برخی از افراد پس از عمل مقداری درد ایجاد شود.
آیا انجام عمل کراس لینکینگ برای روی یک چشم امکان‌پذیر است؟
بله. پزشک مزایا و معایب انجام عمل کراس لینکینگ بر روی یک چشم یا هر دو چشم را برای بیمار توضیح می‌دهد.
عمل کراس لینکینگ قرنیه بایستی در چه زمانی انجام شود؟
بهترین زمان برای درمان قوز قرنیه، پیش از تشدید آستیگماتیسم و کاهش بینایی است. البته افرادی که در اثر قوز قرنیه، بینایی بسیار ضعیف دارند نیز می‌توانند از این روش درمانی استفاده کنند. البته نتـیجه درمان در مــورد افـرادی که به موقـع از عـمل کراس لینکینگ استفاده می‌کنند رضایت‌بخش‌تر است.
در صورت موفقیت‌آمیز بودن عمل کراس لینکینگ قرنیه، آیا امکان اصلاح کاهش دید با لیزر یا اینتکس وجود دارد؟
پس از بهبودی از عمل کراس لینکینگ، برخی از بیماران می‌توانند از لیزر اگزایمر (PRK) یا اینتکس برای بهبود بینایی (بدون استفاده از عینک) استفاده کنند.
آیا استفاده از لنز تماسی پیش از عمل کراس لینکینگ امکان‌پذیر است؟
به بیماران توصیه میشود که جهت بررسی میزان تأثیر عمل کراس لینکینگ به مدت یک یا دو هفته از استفاده از لنز تماسی خودداری شود. این مدت زمان به این بستگی دارد که عدم استفاده از لنز تماسی به چه میزان برای بیمار دشوار باشد. پزشک معمولاً توصیه میکند که پیش از عمل کراس لینکینگ به مدت 3 روز از لنز تماسی استفاده نشود.
پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه بیمار چه زمانی میتواند دوباره از لنز تماسی استفاده کند؟
بیشتر افراد می‌توانند 2 تا 6 هفته پس از عمل کراس لینکینگ دوباره از لنز تماسی استفاده کنند. پزشک زمان استفاده مجدد از لنز تماسی را در هر بیمار تعیین میکند.
آیا پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه به استفاده از عینک یا لنز تماسی نیاز می‌باشد؟
عمل کراس لینکینگ قرنیه معمولاً باعث بهبود بینایی میشود و به همین علت افراد پس از عمل بایستی از عینک یا لنزهای تماسی جدید استفاده کنند. در بیشتر موارد تا چندین ماه پس از عمل کراس لینکینگ بیماران می‌توانند همچنان از عینک‌های قبلی خود استفاده کنند (تا زمانی که پزشک عینک‌های جدیدی برای بیمار تجویز کند). با توجه به این که بهبود ناشی از عمل کراس لینکینگ به آرامی صورت می‌گیرد، در بیشتر مواقع بیماران نیازی به تعویض عینک خود ندارند.
مشاهده نتیجه عمل کراس لینکینگ قرنیه به چقدر زمان نیاز دارد؟
بینایی بیشتر بیماران پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه ضعیف‌تر میشود. این حالت برای مدت تقریباً 3 تا 6 هفته ادامه دارد. 4 تا 8 هفته پس از عمل، نتیجه درمان قابل مشاهده است و 3 تا 6 ماه پس از عمل بهبودی قابل توجهی در بینایی حاصل میشود. در برخی از موارد بهبود بینایی و آستیگماتیسم تا پنج سال پس از عمل کراس لینکینگ نیز ادامه دارد. بنابر این بهبود در بینایی یک روند بلندمدت محسوب میشود. در برخی از بیماران پس از عمل کراس لینکینگ بهبود بینایی چند هفته پس از درمان قابل مشاهده است.
ادامه فعالیت‌های روزانه و ورزش چه زمانی پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه امکان‌پذیر است؟
پزشک به افراد کمک میکند تا هر چه سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند. همچنین زمان بازگشت به امور روزانه توسط پزشک تعیین میشود. در بیشتر افراد 5 تا 7 روز پس از عمل کراس لینکینگ قرنیه ادامه ورزش و فعالیت‌های روزانه امکان‌پذیر است.
