تهران، خیابان ولیعصر، خیابان توانیر(عباسپور)، بالاتر از بیمارستان دی، میدان توانیر، ساختمان طلا، طبقه ۶، واحد ۶۲ 
کیست چشم نوعی برآمدگی است که معمولا در پلک یا اطراف چشم ایجاد می‌شود. این برآمدگی‌ها در واقع کیسه‌های کوچکی هستند که از مایع، سلول‌های مرده یا سایر مواد پر شده‌اند. کیست‌های چشم می‌توانند در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف بروز پیدا کنند و همچنین دلایل متعددی نیز دارند. با وجود این که انواع مختلفی از کیست چشم وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و علل خاص خود را دارند، برخی از این کیست‌ها کاملا بی‌ضرر هستند. در این مقاله به بررسی انواع کیست چشم، علائم، تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.
کیست چشم چیست؟
کیست چشم نوعی برآمدگی کوچک و معمولاً بدون درد است که در پلک یا اطراف چشم ایجاد می‌شود. کیست پلک چشم نیز مانند سایر بیماری‌ها، دلایل مختلفی دارد. یکی از این دلایل می‌تواند انسداد غدد چربی یا عرق پلک باشد. همچنین ضربه به چشم یا پلک می‌تواند باعث ایجاد کیست شود. این بیماری کاملا قابل مشاهده بوده و از علائم آن می‌توان به ایجاد برآمدگی کوچک و بدون درد در چشم اشاره کرد.
علائم کیست چشم
بیماری کیست چشم نیز مانند سایر بیماری‌ها، علائم خاصی دارد. یکی از شایع‌ترین علائم کیست چشم، ایجاد برآمدگی التهاب مانند، بر روی چشم است. البته در نظر داشته باشید که شدت و نوع علائم در افراد، متفاوت است. در ادامه به بررسی رایج‌ترین علائم کیست چشم می‌پردازیم:
- برآمدگی کوچک و بدون درد: یکی از بارزترین علائم کیست چشم، وجود یک برآمدگی کوچک در پلک یا اطراف چشم است. این برآمدگی معمولاً سفت و گرد است.
- قرمزی و تورم: در برخی موارد، خصوصاً در کیست‌های عفونی مانند گل مژه، ناحیه اطراف کیست ممکن است قرمز و متورم شود و با درد همراه باشد.
- احساس وجود جسم خارجی: برخی افراد احساس می‌کنند که چیزی در چشم آن‌ها گیر کرده است، حتی اگر جسم خارجی وجود نداشته باشد. این احساس ممکن است به دلیل برآمدگی و فشار ایجاد شده روی چشم باشد.
- تاری دید: در موارد نادر و زمانی که کیست بسیار بزرگ باشد، ممکن است تاری دید ایجاد شود.
- خارش و سوزش: برخی افراد احساس خارش چشم و سوزش در اطراف چشم دارند. این احساس ممکن است به دلیل عفونت و التهاب باشد.
- آبریزش چشم: افزایش تولید اشک یا آبریزش چشم نیز ممکن است رخ دهد.
علت بروز کیست چشم
کیست چشم دلایل بسیاری می‌تواند داشته باشد، اما معمولاً در اثر انسداد غدد چربی پلک ایجاد می‌شود. این انسداد می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. در این بخش به بررسی مهم‌ترین و رایج‌ترین علل بروز کیست چشم می‌پردازیم:
- انسداد غدد چربی: شایع‌ترین علت ایجاد کیست، انسداد غدد چربی پلک است. این انسداد می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله التهاب مزمن پلک، عفونت، یا آلرژی رخ دهد.
- عفونت باکتریایی: عفونت باکتریایی، به ویژه توسط باکتری استافیلوکوک، می‌تواند باعث التهاب و تورم غدد چربی شده و منجر به ایجاد کیست شود.
- التهاب مزمن پلک: بیماری‌های التهابی مانند روزاسه یا بلفاریت چشم می‌توانند باعث التهاب مزمن پلک شده و خطر ایجاد کیست را افزایش دهند.
- تروما: ضربه به چشم یا پلک می‌تواند باعث آسیب به غدد چربی و ایجاد کیست شود.
- آلرژی: آلرژی‌های فصلی یا آلرژی به مواد آرایشی می‌توانند باعث التهاب پلک و در نتیجه انسداد غدد چربی شوند.
- بیماری‌های خود ایمنی: برخی بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس می‌توانند خطر ایجاد کیست را افزایش دهند. از آن‌جایی که یکی از بخش‌های اصلی که بیماری لوپوس درگیر می‌کند، چشم‌ها هستند، می‌تواند باعث ایجاد بیماری کیست چشمی شود.
- تومورهای خوش‌خیم: در برخی موارد نادر، کیست‌ها ممکن است ناشی از رشد تومورهای خوش‌خیم باشند. تومورهای چشمی خوش‌خیم ممکن است روی پلک و یا داخل دیواره چشم رشد کنند و باعث ایجاد کیست شوند.
انواع کیست چشم
بیماری کیست چشم با توجه به علائم و دلیل بروز آن، انواع مختلفی دارد. انواع کیست پلک چشم می‌تواند دارای عوارض و علائم مختلفی باشد. در این بخش از متن به بررسی انواع کیست چشم می‌پردازیم:
کیست شالازیون
کیست شالازیون یکی از رایج‌ترین انواع کیست چشمی به شمار می‌رود. علت اصلی این نوع کیست، انسداد غدد چربی پلک است. از علائم این نوع کیست می‌توانیم به برآمدگی کوچک و بدون درد در پلک، و گاهی اوقات تورم و قرمزی چشم اشاره کنیم. این کیست اغلب به صورت خود به خود بهبود می‌یابد. اما در موارد شدیدتر ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.
گل مژه
گل مژه یکی دیگر از انواع کیست چشمی است. این نوع کیست به دلیل عفونت فولیکول مژه یا غده چربی پلک ایجاد می‌شود. علائم گل‌مژه معمولا با برآمدگی دردناک و قرمز در لبه پلک، قرمزی و تورم پلک همراه است. این نوع بیماری معمولا با استفاده از کمپرس گرم و آنتی بیوتیک بهبود پیدا می‌کند.
کیست درموئید
کیست درموئید یکی دیگر از انواع کیست‌های چشمی است. این نوع کیست مادرزادی بوده و ناشی از گیر افتادن بافت‌های پوستی در طول رشد جنین است. از علائم کیست درموئید چشم می‌توان به ایجاد برآمدگی کوچک و بدون درد که اغلب حاوی مو یا بافت چربی است، اشاره کنیم. معمولا برای درمان نیاز به جراحی می‌باشد اما تشخیص جراحی کیست باید توسط پزشک متخصص انجام بگیرد.
کیست ملتحمه
این نوع کیست با ایجاد آسیب به ملتحمه که لایه شفاف روی سفیدی چشم است، به وجود می‌آید. از علائم کیست ملتحمه چشم، می‌توانیم به احساس وجود جسم خارجی در چشم اشاره کنیم. علاوه بر این، بر روی ملتحمه یک برآمدگی کوچک و شفاف نیز ایجاد می‌شود. این نوع کیست نیز مانند درموئید نیاز به جراحی دارد. تشخیص جراحی بر عهده‌ی پزشک متخصص است.
کیست احتباس عرق
این نوع کیست به دلیل انسداد غدد عرق ایجاد می‌شود. کیست احتباس عرق چشم، معمولا با ایجاد برآمدگی کوچک و شفاف در اطراف پلک به وجود می‌آید. این نوع از کیست معمولا با جراحی کوچک برداشته می‌شود.
روش‌های تشخیص انواع کیست چشم
در ارتباط با مسئله تشخیص انواع کیست چشمی، باید به این موضوع اشاره کنیم که تشخیص نوع کیست چشمی اهمیت زیادی دارد. دلیل اهمیت آن از این جهت است که بهترین روش درمانی باید بر اساس تشخیص چشم‌پزشک صورت گیرد. در این بخش به روش‌های تشخیص کیست چشم می‌پردازیم:
معاینه بالینی
پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص مانند لوپ، پلک‌ها و اطراف چشم بیمار را به دقت بررسی می‌کند تا اندازه، شکل، رنگ و محل دقیق کیست را مشخص کند. علاوه بر استفاده از ابزار، پزشک با لمس ملایم پلک، قوام و حساسیت کیست را ارزیابی می‌کند. همچنین پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که به جهات مختلف نگاه کند تا حرکت چشم و تاثیر کیست بر آن را بررسی کند.
تصویربرداری
تصویربرداری با شکاف لامپ یکی دیگر از انواع روش‌های تشخیصی بیماری کیست چشمی است. این دستگاه به پزشک اجازه می‌دهد تا با بزرگ‌نمایی بالا، ساختارهای داخلی پلک و چشم را بررسی کند. علاوه بر این، با استفاده از امواج صوتی، تصاویر دقیقی از ساختارهای داخلی چشم و بافت‌های اطراف آن به دست می‌آید. البته در نظر داشته باشید که تصویربرداری و به ویژه این نوع از آن، برای کیست‌های عمیق‌تر مفید است.
همچنین در مورد سونوگرافی چشم نیز بخوانید.
بیوپسی
در برخی موارد، برای تشخیص دقیق نوع کیست و اطمینان از خوش‌خیم بودن آن، پزشک ممکن است نمونه کوچکی از بافت کیست را برداشته و برای بررسی زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه ارسال کند. این روش ممکن است برای کیست‌هایی که نیاز به جراحی دارند، بیش‌تر مورد استفاده قرار گیرد.
روش‌های درمان کیست چشم
پس از تشخیص و بررسی علائم کیست چشم، نیاز است که به درمان آن بپردازیم. درمان کیست چشم به عوامل مختلفی از جمله نوع کیست، اندازه آن، محل قرارگیری و علائمی که ایجاد می‌کند، بستگی دارد. در برخی موارد کیست‌ها به خودی خود بهبود پیدا می‌کنند اما در برخی دیگر نیاز به درمان دارند. روش‌های درمانی رایج انواع کیست چشم شامل موارد زیر هستند:
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی یکی از راه‌های درمانی انواع کیست چشمی است. از آن‌جایی که کیست چشم با التهاب و برآمدگی همراه است، می‌توان برای کاستن این نوع التهاب، از کمپرس گرم استفاده کرد. استفاده از کمپرس گرم چندین بار در روز، می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. همچنین شستشوی منظم پلک‌ها با شامپو بچه یا محلول شست‌وشوی مخصوص، می‌تواند به جلوگیری از عفونت چشم و کاهش التهاب آن کمک کند.
دارودرمانی
در برخی موارد ممکن است پزشک مورد نظر استفاده از دارو را پیشنهاد دهد. دارودرمانی یکی دیگر از روش‌های درمانی انواع کیست چشمی است. برخی از این داروها شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است که برای کاهش التهاب و درد مصرف می‌شوند. برخی نیز از دسته آنتی‌بیوتیک‌ها هستند که در صورت وجود عفونت چشم، توسط پزشک تجویز می‌شوند. در مواردی نیز ممکن است پزشک برای کاهش التهاب و تورم پلک، از کرم‌های استروئیدی استفاده کند.
جراحی
در صورتی که کیست‌ها بزرگ باشند، باعث ایجاد مشکلات بینایی شوند یا به درمان‌های دیگر پاسخ ندهند، ممکن است به جراحی نیاز باشد. جراحی معمولا تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و شامل برداشتن کامل کیست است. انواع مختلفی از جراحی برای کیست چشم وجود دارد که تخلیه کیست رایج‌ترین آن است.
پیشگیری از کیست چشم
در تمام موارد، پیشگیری از شروع و ایجاد یک بیماری، بهتر از طی کردن مراحل درمان خواهد بود. برای پیشگیری از ایجاد کیست چشم نیز، رعایت بهداشت فردی و مراقبت از چشم‌ها بسیار اهمیت دارد. شستشوی منظم پلک‌ها با شامپو بچه یا محلول‌های مخصوص چشم، استفاده از لوازم آرایشی بهداشتی با کیفیت و عدم اشتراک گذاری آن‌ها با دیگر افراد، خودداری از مالیدن چشم‌ها با دستان آلوده و رعایت بهداشت فردی در استفاده از لنزهای تماسی، از جمله مواردی هستند که می‌توانند از بروز کیست چشم جلوگیری کنند. همچنین کنترل بیماری‌های زمینه‌ای که می‌تواند خطر ایجاد کیست را افزایش دهد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کلام پایانی
در این مقاله با انواع کیست چشم و تشخیص و درمان آن آشنا شدیم. دانستیم که این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌ها با علائمی همراه است. بروز علائمی چون التهاب و ایجاد برآمدگی در اطراف چشم، می‌تواند باعث ایجاد بیماری کیست چشمی شود. روش‌های درمانی بسیاری برای درمان انواع کیست وجود دارد. دارو درمانی، درمان خانگی و جراحی از جمله این روش‌ها هستند. در پایان توصیه می‌کنیم جهت پیشگیری از این بیماری، حتما موارد بهداشتی را رعایت کنید. دکتر سعید یادگاری جراح و متخصص چشم و فوق تخصص جراحی پلک اوربیت و مجاری اشکی، با بیش از ۱۸ سال سابقه درمان و جراحی چشم، در مسیر تشخیص و درمان همراه شما هستند. ایشان پس از بررسی و معاینه بالینی و در صورت لزوم انجام آزمایشات و تصویربرداری، روش درمانی مناسب شما را معرفی می‌کنند و در مسیر درمان همراه شما هستند.
