حتما از خود می‌پرسید که استرابیسموس چیست؟ انحراف چشم یا چیزی که در عام به عنوان لوچی یا چپ چشمی می‌شناسیم در واقع یکی از مشکلات و بیماری های شایع چشم است که زمانی ایجاد میشود که دو چشم با هم هماهنگ نباشند. هر چشم دارای ۶ ماهیچه است که به آن متصل می‌شوند و نحوه حرکت آن را کنترل می‌کنند. ماهیچه‌ها سیگنال‌هایی را از مغز دریافت می‌کنند که حرکات آنها را هدایت می‌کند. به طور معمول، چشم‌ها با هم کار می‌کنند، بنابراین هر دو به یک مکان اشاره می‌کنند.
علائم انحراف چشم چیست؟
هنگام مشاهده یک فرد مبتلا به انحراف چشم، ناهماهنگی چشم‌ها ممکن است کاملاً آشکار باشد. فردی که یک استرابیسم ثابت و شدید دارد، به راحتی قابل تشخیص است. با‌این‌حال، در برخی موارد ممکن است فرد دچار لوچی متناوب باشد. در این نوع استرابیسم، انحراف چشم به راحتی قابل تشخیص نیست. در هر صورت، دکتر چشم می‌تواند آزمایش‌های مختلفی مانند تست پوشش را برای تعیین میزان کامل استرابیسم انجام دهد و وجود این عارضه را تشخیص دهد.
علائم استرابیسم شامل دوبینی و فشار چشم است. برای جلوگیری از دوبینی، مغز ممکن است با نادیده گرفتن یک چشم سازگار شود. در این مورد، اغلب هیچ علامت قابل توجهی به جز از‌دست‌دادن جزئی درک عمق مشاهده نمی‌شود. این کمبود ممکن است در افرادی که از بدو تولد یا اوایل کودکی مبتلا به لوچی بوده‌اند، قابل توجه نباشد. زیرا آنها احتمالاً یاد‌گرفته‌اند که عمق و فواصل را با استفاده از نشانه‌های تک چشمی قضاوت کنند.
با‌این‌حال، استرابیسم یک طرفه ثابت که باعث سرکوب مداوم میشود، خطر آمبلیوپی (تنبلی چشم) را افزایش می‌دهد. استرابیسم با زاویه کوچک و تناوب بیشتر باعث ایجاد علائم بینایی مخرب میشود. در این نوع، علاوه بر سردرد و خستگی چشم، علائم ممکن است شامل ناتوانی در خواندن راحت، خستگی در هنگام مطالعه و بینایی ناپایدار یا “پریشان” باشد. به‌طور‌کلی علائم انحراف چشم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چشم‌هایی که ناهماهنگ به نظر می‌رسند.
- چشم‌هایی که با هم حرکت نمی‌کنند.
- پلک زدن یا چشمک زدن مکرر، به‌ویژه در نور شدید خورشید
- کج‌کردن سر برای نگاه‌کردن به چیزها
- درک عمق معیوب
- دوبینی.
چه عواملی باعث چپ چشمی می شوند؟ (علت انحراف چشم)
لوچی می‌تواند در اثر مشکلات ماهیچه‌های چشم، اعصابی که اطلاعات را به ماهیچه‌ها منتقل می‌کنند، یا مرکز کنترل در مغز که حرکات چشم را هدایت می‌کند، ایجاد شود. این عارضه همچنین می‌تواند به دلیل سایر شرایط سلامت عمومی یا آسیب‌های چشمی ایجاد شود. عوامل خطر برای ایجاد استرابیسم عبارتند از:
- سابقه خانوادگی. افرادی که والدین یا خواهر و برادری دارند که به استرابیسم مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.
- عیوب انکساری چشم. افرادی که دارای مقدار قابل توجهی دوربینی اصلاح‌نشده هستند ممکن است به دلیل تمرکز اضافی برای شفاف نگه‌داشتن اشیا، به انحراف چشم مبتلا شوند.
- ابتلا به دیگر بیماری‌ها. افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند سندرم داون و فلج مغزی یا افرادی که دچار سکته مغزی یا آسیب به سر شده‌اند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به چشم‌های ضربدری هستند.
انحراف چشم کودکان چگونه تشخیص داده میشود؟
انحراف چشم کودکان در هنگام معاینه توسط پزشک تشخیص داده میشود باید ارزیابی‌های کامل چشم و بینایی آنها توسط چشم پزشک به طور کامل بررسی شود تا سلامت آنها تایید گردد. اما اگر کودکی در هر سنی دارای علائم و نشانه‌های انحراف چشم یا هر گونه اختلال چشمی دیگر است باید تحت ارزیابی کامل قرار بگیرد تا اقدامات لازم انجام شود.
از چه تست‌هایی برای تشخیص انحراف چشم در کودکان استفاده میشود؟
تست‌های مختلفی وجود دارد که می‌‌توان از آنها برای تشخیص تنبلی چشم و انحراف چشم استفاده کرد. تست انعکاس نور روشی است که پزشک از کودک میخواهد به طور مستقیم به منبع نور نگاه کند تا بتواند به ارزیابی تقارن چشم‌ها بپردازد. منشور یکی دیگر از تست‌هایی است که از آن برای آنالیز میزان تقارن چشم‌های کودک از آن استفاده میشود. در صورتی که کودک هنوز قادر به صحبت کردن نباشد پزشک سطح بینایی او را با ارزیابی توانایی کودک برای متمرکز شدن بر یک شی در حال حرکت یا عکس العمل به هنگام بسته بودن یک چشم بررسی می‌نماید. پزشک از شما درباره سابقه خانوادگی انحراف چشم سوال می‌پرسد و میخواهد بداند که دقیقا از چه زمانی متوجه شده‌اید که فرزندتان انحراف چشم دارد. برای آنکه بتوانید به فرزند خود کمک کنید باید سعی کنید به خاطر بیاورید که آیا مشکل انحراف چشم فرزند شما از زمان تولد قابل مشاهده بوده است یا به علت بروز سایر مشکلات مربوط به سلامت به وجود آمده است.
انحراف چشم کودکان چگونه درمان میشود؟
معمولاً به کمک یکی از روش‌های زیر انحراف چشم کودکان درمان میشود:
• درمان تنبلی چشم
• استفاده از عینک برای اصلاح عیوب انکساری در یک یا هر دو چشم
• انجام عمل جراحی برای اصلاح انحراف چشم به بهبود بینایی هر دو چشم کمک می‌کند.
تنبلی چشم کودک چگونه درمان میشود؟
برای درمان تنبلی چشم کودک باید میزان استفاده از چشم سالم محدود شود تا چشمی که دچار تنبلی شده است مجبور به فعالیت شود. در صورتی که این اقدام در اوایل دوران کودکی انجام شود معمولاً بینایی چشم کودک به سطح طبیعی می‌رسد. معمولا پزشک از پدر و مادر کودک میخواهد که روی یک چشم او را چسب بزنند تا از چشم تنبل برای دیدن استفاده کند. معمولاً طول درمان و چسب زدن روی چشم کودک به سن او و شدت تنبلی چشم بستگی دارد و ممکن است پزشک پیشنهاد کند که روزی چند ساعت در هفته یا اکثر روزهای هفته روی چشم کودک پوشانده شود. این روش درمانی تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که سطح بینایی کودک به حالت طبیعی برگردد یا آنکه دیگر بهبودی در سطح دید او مشاهده نشود به همین دلیل ممکن است لازم باشد این فرایند چندین هفته یا چندین ماه ادامه داشته باشد. سپس کودک شما تا سن ۸ سالگی تحت نظر قرار می‌‌گیرد تا پزشک اطمینان حاصل کند چشمی که تحت درمان قرار گرفته است و عملکرد خوبی دارد و مجدداً دچار تنبلی نشده است.
گاهی اوقات کودک به روش‌های درمانی دیگری نیز نیاز دارد. استفاده از قطره چشمی برای تار کردن چشم سالم یا استفاده از عینکی که روی چشم سالم را می‌پوشاند به جای بستن چشم و چسب زدن آن پیشنهاد میشود. توانبخشی دید یا ویژن تراپی روشی است که می‌‌توان از آن برای بهبود عملکرد چشم تنبل و حفظ عملکرد چشم سالم استفاده کرد. در این روش باید به انجام بازی‌های چشمی با کودک خود بپردازید تا چشم تنبل مجبور به فعالیت شود.
نکته: چسب زدن روی چشم و سایر روش‌های موجود برای درمان تنبلی چشم به بهبود بینایی کمک می‌کند اما به صورت خود به خود باعث اصلاح انحراف چشم کودک نخواهد شد.
اصلاح عیوب انکساری چشم
در صورتی که کودک دچار اختلال عیوب انکساری از قبیل نزدیک بینی، دور بینی و آستیگماتیسم باشد استفاده از عینک برای اصلاح بینایی یک چشم یا هر دو چشم تجویز میشود که در این حالت انحراف چشم بهبود پیدا خواهد کرد.
