پتوز پلک بالا یا بلفاروپتوز، یکی از اختلالات عملکردی و ساختاری پلک است که در آن، پلک بالایی چشم به‌طور غیرطبیعی پایین‌تر از وضعیت نرمال قرار می‌گیرد و ممکن است بخشی از قرنیه یا مردمک چشم را بپوشاند. این اختلال نه تنها از لحاظ زیبایی شناختی باعث تغییر فرم چشم و چهره می‌شود، بلکه در موارد شدید می‌تواند مانع دید طبیعی شده و حتی منجر به سردرد شود. پتوز می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. در موارد خاص، پتوز می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی عصبی باشد و نیازمند بررسی فوری پزشکی است. بسته به شدت افتادگی، سن بیمار و علت زمینه‌ای ممکن است درمان شامل نظارت بالینی، تمرینات عضلانی، تجویز عینک‌های خاص یا جراحی اصلاحی باشد. آشنایی با جنبه‌های مختلف پتوز از جمله علل، انواع، علائم و گزینه‌های درمانی، برای تصمیم‌گیری آگاهانه و انتخاب بهترین مسیر درمانی ضروری است و در ادامه مقاله هر یک از موارد ذکر شده را کامل بررسی خواهیم کرد.
پتوز چشم چیست؟
به پایین افتادگی غیر طبیعی پلک بالایی چشم که می‌تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند، پتوز (Ptosis) گفته می‌شود. این افتادگی معمولا ناشی از اختلال در عملکرد عضله‌ای به نام levator palpebrae superioris است؛ عضله‌ای که مسئول بالا نگه داشتن پلک بالا است. وقتی این عضله ضعیف شود یا ارتباط عصبی آن با مغز دچار مشکل شود، پلک به درستی بالا نمی‌ماند و حالت افتاده به خود می‌گیرد. پتوز می‌تواند درجات مختلفی داشته باشد. از افتادگی خفیف که فقط باعث احساس سنگینی در پلک و خستگی چشم می‌شود، تا نوع شدید که ممکن است میدان دید را کاهش دهد و حتی دید مستقیم فرد را مسدود کند. برخلاف آنچه تصور می‌شود، افتادگی پلک تنها یک مشکل زیبایی نیست، بلکه در بسیاری از موارد می‌تواند بر بینایی، کیفیت زندگی و حتی اعتماد به نفس فرد نیز تاثیر منفی بگذارد. تشخیص دقیق این عارضه و تعیین علت آن، نقش مهمی در انتخاب بهترین روش درمان دارد.
علائم پتوز چشم یا افتادگی پلک
پتوز چشم، بسته به شدت و علت‌های زمینه‌ای، می‌تواند طیف گسترده‌ای از علائم را در ظاهر صورت و عملکرد بینایی فرد ایجاد کند. گاهی علائم آنقدر خفیف هستند که فرد تا مدت‌ها متوجه مشکل نمی‌شود، اما در موارد شدیدتر، نه تنها زیبایی صورت تحت تاثیر قرار می‌گیرد، بلکه میدان دید هم کاهش می‌یابد. از آن‌جایی که چشم‌ها نقش مهمی در ابراز احساسات و ارتباط چهره‌ای دارند، اختلال در عملکرد پلک‌ها می‌تواند بر تعاملات اجتماعی و حتی کیفیت زندگی اثر بگذارد. شناخت علائم پتوز، به تشخیص زود هنگام و انتخاب درمان مناسب کمک زیادی می‌کند. شایع‌ترین علائم پتوز چشم عبارت‌اند از:
- افتادگی مشهود پلک بالا
- دوبینی یا تاری دید
- کاهش میدان دید
- احساس خستگی و سنگینی در پلک‌ها
- سردردهای تنشی
- بالا بردن غیرارادی ابروها
- خشکی چشم یا اشک‌ریزش
- بسته نشدن کامل پلک هنگام خواب
علل افتادگی پلک یا پتوز چشم
افتادگی پلک می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ از اختلالات مادرزادی گرفته تا عوامل عصبی، عضلانی، جراحی‌ها یا حتی روند طبیعی پیری همگی می‌توانند باعث بروز این عارضه شوند. آگاهی از علت دقیق پتوز، برای انتخاب روش درمان مناسب و جلوگیری از پیشرفت آن اهمیت زیادی دارد. در بسیاری از موارد، افتادگی پلک تنها یک مشکل ظاهری نیست، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های پنهان در سیستم عصبی یا عضلانی باشد. مهم‌ترین علت‌های پتوز چشم یا افتادگی پلک عبارت‌اند از:
- نقص در رشد عضله لواتور: اگر عضله لواتور که وظیفه بالا نگه داشتن پلک را بر عهده دارد از بدو تولد به درستی شکل نگیرد، کودک ممکن است دچار پتوز مادرزادی شود.
- سندرم‌های ژنتیکی: بعضی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم کرین یا سندرم هرید می‌توانند ساختار پلک و عضلات آن را تحت تاثیر قرار دهند و زمینه‌ساز بروز افتادگی پلک شوند.
- افتادگی پلک مرتبط با افزایش سن: با بالا رفتن سن، عضله لواتور و پوست اطراف پلک به تدریج خاصیت کشسانی خود را از دست می‌دهند و این روند به افتادگی پلک منجر می‌شود.
- آسیب به عصب سوم مغزی (اوکولوموتور): این عصب نقش مهمی در بالا نگه داشتن پلک دارد. آسیب به آن، مثلا در اثر سکته یا تومور، می‌تواند باعث ایجاد پتوز شود.
- سندرم هورنر: این اختلال نادر عصبی معمولا با سه علامت همراه است: افتادگی پلک، تنگ شدن مردمک و کاهش تعریق در یک طرف صورت.
- صدمات مغزی یا نخاعی: آسیب به بخش‌هایی از مغز یا نخاع که در کنترل پلک نقش دارند ممکن است عملکرد عصبی را مختل کرده و افتادگی پلک را به دنبال داشته باشد.
- میاستنی گراویس: در این بیماری خودایمنی، ارتباط بین عصب و عضله دچار مشکل می‌شود و این اختلال می‌تواند موجب ضعف عضلانی از جمله در عضلات پلک شود.
- میوپاتی‌ها: بعضی از بیماری‌های عضلانی، چه ارثی و چه اکتسابی، ممکن است عملکرد عضلات پلک را مختل کنند و باعث بروز پتوز شوند.
عوامل خطر ابتلا به افتادگی پلک
افتادگی پلک یا پتوز ممکن است در هر سنی بروز کند، اما بعضی از شرایط و عوامل خاص احتمال ابتلا به آن را بیشتر می‌کنند. گاهی افتادگی پلک به صورت تدریجی و در اثر روند طبیعی پیری رخ می‌دهد، اما در برخی موارد، بیماری‌ها یا سبک زندگی ناسالم می‌توانند این روند را تشدید کنند. شناسایی این عوامل خطر می‌تواند به پیشگیری، تشخیص به موقع و انتخاب روش درمانی موثر کمک کند. اگر در گروه‌های پرخطر قرار دارید یا یکی از عوامل زیر را تجربه کرده‌اید، بهتر است نسبت به سلامت بینایی خود حساس‌تر باشید و در صورت مشاهده علائم، با چشم پزشک مشورت کنید. عوامل خطر ابتلا به پتوز چشم عبارت‌اند از:
- افزایش سن: یکی از شایع‌ترین دلایل، کاهش قدرت عضلات و افتادگی طبیعی پوست پلک با افزایش سن است.
- سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه پتوز در خانواده دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند.
- بیماری‌های عضلانی و عصبی: بیماری‌هایی مانند میاستنی گراویس، ام‌اس یا سندرم هورنر می‌توانند عملکرد عضلات یا اعصاب پلک را مختل کنند.
- تومورها: تومورهای داخل کاسه چشم یا اطراف عصب‌های چشمی می‌توانند بر روی چشم فشار ایجاد کرده و باعث افتادگی پلک شوند.
- آسیب و ضربه: صدمات ناشی از تصادف یا ضربه مستقیم به ناحیه چشم یا سر می‌توانند زمینه‌ساز افتادگی پلک شوند.
- بیماری‌های خودایمنی: بعضی از بیماری‌ها که سیستم ایمنی بدن را درگیر می‌کنند، ممکن است به عضلات پلک آسیب بزنند.
- جراحی‌های چشمی: انجام جراحی‌هایی مثل عمل آب مروارید یا جراحی‌های زیبایی ممکن است باعث آسیب به عضلات یا اعصاب پلک شوند.
انواع پتوز چشم
افتادگی پلک یا پتوز، همیشه دلایل و اشکال یکسانی ندارد. بعضی از افراد با این وضعیت متولد می‌شوند، در حالی که بعضی دیگر ممکن است در بزرگسالی یا حتی در سنین بالا دچار آن شوند. به‌طور کلی، پتوز چشم به دو نوع اصلی پتوز مادرزادی و پتوز اکتسابی تقسیم می‌شود. شناخت نوع افتادگی پلک نقش مهمی در انتخاب روش درمان دارد، زیرا بعضی از انواع پتوز با جراحی قابل اصلاح هستند، در حالی که بعضی دیگر نیاز به درمان‌های حمایتی دارند. رایج‌ترین انواع پتوز چشم یا افتادگی پلک عبارت‌اند از:
پتوز اکتسابی
پتوز اکتسابی شایع‌ترین نوع افتادگی پلک است که در بزرگسالی یا دوران سالمندی بروز می‌کند. این نوع پتوز به دلایل مختلفی مانند: افزایش سن، آسیب‌های فیزیکی، جراحی‌های قبلی، بیماری‌های عضلانی یا عصبی و حتی وجود تومور ایجاد می‌شود. با افزایش سن، عضله‌ای که پلک را بالا نگه می‌دارد (لواتور)، ضعیف یا کشیده می‌شود و پلک به‌تدریج پایین می‌افتد. همچنین، آسیب به عصب‌های حرکتی یا سنگین شدن پلک به علت پوست اضافه یا چربی نیز از دیگر دلایل بروز این نوع پتوز است. درمان پتوز اکتسابی بسته به شدت افتادگی و علت زمینه‌ای آن متفاوت است، اما در بسیاری از موارد جراحی، گزینه‌ی اصلی درمان محسوب می‌شود.
پتوز مادرزادی
پتوز مادرزادی از بدو تولد با فرد وجود دارد و به دلیل ناهنجاری‌های عضلانی یا عصبی در جنین ایجاد می‌شود. در این نوع پتوز، عضله‌ی لواتور یا به‌طور کامل رشد نکرده یا عملکرد درستی ندارد و کودک از همان ابتدای زندگی دچار افتادگی پلک است. بعضی از کودکان به دلیل شرایط ژنتیکی، بیماری‌های مادرزادی، سندروم‌ها یا اختلالات عصبی عضلانی مانند سندروم هورنر یا بیماری‌های خود ایمنی، با پتوز متولد می‌شوند. اگر افتادگی پلک شدید باشد و درمان نشود، ممکن است منجر به تنبلی چشم (آمبلیوپی)، انحراف بینایی یا اختلال در میدان دید کودک شود. معمولا درمان در این موارد با جراحی زود هنگام انجام می‌شود تا از عوارض احتمالی برای بینایی جلوگیری شود.
در مورد افتادگی پلک یا پتوز در کودکان و نوزادان بیشتر بخوانید.
چه کسانی بیشتر به افتادگی پلک مبتلا می‌شوند؟
افتادگی پلک یا پتوز یکی از مشکلات شایع چشمی است که بیشتر در افراد سالمند دیده می‌شود، اما به گروه سنی خاصی محدود نیست. در بعضی از موارد، افرادی که دچار آسیب چشمی ناشی از تصادف شده‌اند نیز ممکن است به این عارضه مبتلا شوند. پتوز می‌تواند از دوران نوزادی تا بزرگسالی رخ دهد و حتی در کودکان نیز دیده می‌شود. از دیگر عوامل بروز افتادگی پلک، واکنش بدن به تزریق بوتاکس است. در بعضی افراد، بوتاکس باعث ایجاد التهاب موقت در عضلات اطراف پلک می‌شود و در نتیجه پلک دچار افتادگی می‌گردد. خوشبختانه این نوع پتوز معمولا گذراست و بعد از مدتی برطرف می‌شود. همچنین در افرادی که دچار سکته مغزی یا فلج مغزی هستند، به‌دلیل ضعف یا آسیب عضلات و تاندون‌های مسئول بالا نگه‌داشتن پلک، احتمال بروز این مشکل بیشتر است.
روش‌های تشخیص پتوز
برای تشخیص دقیق افتادگی پلک، پزشک ابتدا با یک معاینه فیزیکی ساده و بررسی سابقه پزشکی شما شروع می‌کند. این مرحله ابتدایی نقش مهمی در شناسایی منشا پتوز دارد. در ادامه، بسته به شدت علائم یا احتمال وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند میاستنی گراویس، ممکن است آزمایش‌های تخصصی‌تری تجویز شوند. این تست‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا به علت دقیق افتادگی پلک پی برده و بهترین روش درمان را پیشنهاد دهد. اصلی‌ترین روش‌های تشخیص پتوز شامل موارد زیر هستند:
- معاینه چشمی: پزشک با بررسی شکل، موقعیت و حرکت پلک‌ها، علائم ظاهری افتادگی پلک را ارزیابی می‌کند.
- بررسی سابقه پزشکی: پرسش‌هایی درباره زمان شروع علائم، شدت آن‌ها، وجود بیماری‌های زمینه‌ای یا جراحی‌های قبلی به تشخیص دقیق‌تر پتوز کمک می‌کنند.
- تست اسلیت لامپ (Slit Lamp): در این روش با استفاده از نور متمرکز، ساختارهای مختلف چشم و پلک به‌صورت دقیق مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- تست تنسیلون (Tensilon Test): با تزریق داروی ادروفونیوم، واکنش عضلات پلک ارزیابی می‌شوند تا در صورت وجود میاستنی گراویس، این بیماری تشخیص داده شود.
روش‌های درمانی پتوز یا افتادگی پلک
این نوع اختلال چشمی نیز مانند سایر بیماری‌های مربوط به چشم، روش‌های درمان خاص خود را دارد. لازم است بیمار با یک پزشک متخصص چشم مشورت کرده و بهترین روش درمانی را انتخاب کند. درمان پتوز یا افتادگی پلک به عوامل مختلفی همچون سن فرد، شدت افتادگی، علت زمینه‌ای بیماری و تاثیر آن بر بینایی بستگی دارد. در بسیاری از موارد، مخصوصا در بزرگسالان، جراحی بهترین و موثرترین راه‌حل است؛ اما در موارد خفیف یا در کودکان، ممکن است پزشک دارودرمانی یا حتی استفاده از عینک‌های خاص را پیشنهاد کند. خوشبختانه با پیشرفت علم پزشکی، گزینه‌هایی مانند قطره چشمی نیز به عنوان روش‌های غیرتهاجمی مورد استقبال قرار گرفته‌اند و برای بیمارانی که به پتوز خفیف مبتلا هستند، گزینه مناسبی به شمار می‌روند. بعضی از این روش‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:
جراحی بلفاروپلاستی
جراحی بلفاروپلاستی یا جراحی اصلاح افتادگی پلک، یکی از موثرترین راه‌های درمان پتوز متوسط تا شدید است، به خصوص زمانی که افتادگی باعث اختلال در بینایی یا ظاهر نامتقارن چشم‌ها شده باشد. در این عمل، جراح با ایجاد برشی کوچک روی پلک فوقانی، عضله لواتور را که مسئول بالا نگه داشتن پلک است، کوتاه یا سفت می‌کند. این کار باعث می‌شود پلک در موقعیت طبیعی‌تری قرار گیرد و عملکرد بینایی نیز بهبود یابد. بلفاروپلاستی پلک بالا معمولا تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و بیمار بعد از چند روز استراحت می‌تواند به فعالیت‌های عادی بازگردد. البته رعایت مراقبت‌های بعد از عمل، مثل استفاده از کمپرس سرد و پرهیز از مالیدن چشم، در تسریع روند بهبودی نقش مهمی دارند.
استفاده از قطره چشمی اکسی‌متازولین
قطره اکسی‌متازولین یک روش درمانی نوین و غیرجراحی است و مخصوص افرادی با پتوز خفیف یا افتادگی جزئی پلک طراحی شده است. این دارو که مورد تایید FDA نیز قرار گرفته، با تحریک عضله مولر (یکی از عضلات فرعی پلک) عمل می‌کند و می‌تواند پلک را حدود ۱ تا ۲ میلی‌متر بالاتر ببرد. اثر این قطره معمولا سریع است و ظرف ۱۵ تا ۳۰ دقیقه بعد از استفاده ظاهر می‌شود. با اینکه این قطره درمان دائمی محسوب نمی‌شود، اما راه‌حلی عالی برای کسانی است که به دنبال بهبود موقتی وضعیت پلک خود هستند. همچنین، برای بیمارانی که شرایط عمل جراحی را ندارند، می‌تواند یک گزینه کاربردی و بی‌خطر باشد.
استفاده از عینک‌های مخصوص پتوز
عینک‌های طراحی شده برای بیماران مبتلا به پتوز، راه‌حلی مکانیکی و حمایتی برای بالا نگه داشتن پلک هستند. این نوع عینک‌ها معمولا دارای گیره یا محافظ کوچکی هستند که پلک بالا را به سمت بالا نگه می‌دارد و از افتادگی آن جلوگیری می‌کنند. استفاده از این عینک‌ها برای افرادی که امکان جراحی ندارند (مثل سالمندان با بیماری‌های زمینه‌ای یا کودکان با شرایط خاص) بسیار مفید است. این نوع عینک‌ها در محیط‌های کاری یا اجتماعی برای افرادی که به ظاهر چهره خود اهمیت می‌دهند، راهکاری غیرتهاجمی و کم هزینه محسوب می‌شود.
برای درمان پتوز چه زمانی به پزشک متخصص مراجعه کنیم؟
اگر افتادگی پلک شما به حدی باشد که میدان دید را محدود کند یا باعث خستگی و ناراحتی چشم شود، نیاز به بررسی تخصصی وجود دارد. در کودکان، این مشکل ممکن است منجر به تنبلی یا انحراف چشم شود که اگر به موقع تشخیص داده نشود، درمان آن دشوارتر خواهد شد. در صورتی که پتوز به‌طور ناگهانی ایجاد شود یا با علائمی مثل دوبینی، سردرد یا ضعف عضلات همراه باشد، وضعیت نگران‌کننده‌تر است و باید جدی گرفته شود. حتی در موارد خفیف هم اگر باعث درگیری بیش از حد عضلات پیشانی و سردرد شوند، بهتر است مورد بررسی قرار گیرند. در مجموع، تشخیص و پیگیری به‌موقع، نقش مهمی در پیشگیری از عوارض پتوز و حفظ سلامت بینایی دارد.
عوارض پتوز چشم
افتادگی پلک یا پتوز، در ظاهر ممکن است فقط یک تغییر زیبایی به نظر برسد، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند پیامدهای جدی‌تری به دنبال داشته باشد. بسته به شدت پتوز، این عارضه می‌تواند مانع از دید کامل شود، کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد و حتی منجر به اختلالات بینایی جبران ناپذیر شود. در بزرگسالان، افتادگی مزمن پلک ممکن است باعث ایجاد فشار روی عضلات پیشانی، سردردهای مزمن یا تغییر فرم طبیعی صورت شود. به همین دلیل، توجه به علائم اولیه، مراجعه منظم به چشم‌پزشک و پیگیری درمان، از اهمیت بالایی برخوردار است. مهم‌ترین عوارض پتوز چشم عبارت‌اند از:
- محدود شدن میدان دید و اختلال در بینایی
- تنبلی چشم (آمبلیوپی) در کودکان
- انحراف چشم و دوبینی در برخی موارد
- ایجاد فشار و خستگی در عضلات پیشانی و ابرو
- سردردهای مزمن به دلیل تلاش مداوم برای بالا نگه داشتن پلک
- تغییر در فرم ظاهری چشم و صورت
- کاهش اعتماد به‌نفس مخصوصا در موقعیت‌های اجتماعی
- خطر بروز عفونت در صورت تماس مداوم پلک با سطح چشم
- خشکی یا تحریک مداوم چشم به دلیل بسته نشدن کامل پلک‌ها
پیشگیری از افتادگی پلک
افتادگی پلک یا پتوز معمولا قابل پیشگیری کامل نیست، اما با رعایت بعضی از نکات ساده می‌توان احتمال بروز آن را کاهش داد و سلامت عضلات و پوست پلک‌ها را حفظ کرد. مراقبت‌های روزانه مانند تقویت عضلات پلک و محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی می‌تواند به تعویق افتادن یا کاهش شدت پتوز کمک کند. همچنین پیگیری منظم سلامت چشم‌ها با مراجعه سالانه به چشم پزشک، امکان تشخیص زود هنگام و مدیریت به موقع مشکلات پلک را فراهم می‌کند. رعایت سبک زندگی سالم و محافظت از پوست و عضلات پلک‌ها نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به افتادگی پلک دارد. روش‌های موثر پیشگیری از پتوز چشم عبارت‌اند از:
- انجام ماساژ ملایم پلک‌ها برای بهبود گردش خون و آماده‌سازی عضلات پلک
- تمرین پلک زدن پشت سر هم به مدت یک دقیقه و افزایش تدریجی سرعت پلک زدن برای تقویت عضلات لواتور
- حفظ رژیم غذایی متعادل، کم‌نمک و کم‌چرب برای جلوگیری از پف و تورم پلک
- استفاده از عینک آفتابی هنگام قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید برای محافظت از پوست پلک‌ها
- مراجعه منظم سالانه به چشم پزشک جهت بررسی سلامت پلک و چشم‌ها
- اجتناب از فشار و مالش شدید چشم‌ها که می‌تواند به عضلات پلک آسیب برساند
- کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت و مشکلات عصبی که ممکن است ریسک پتوز را افزایش دهند.
کلام پایانی
پتوز یا افتادگی پلک، یک اختلال چشمی نسبتا شایع است که می‌تواند در اثر ضعف عضله پلک، مشکلات عصبی یا حتی به‌صورت مادرزادی ایجاد شود. این عارضه اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به کاهش میدان دید، دوبینی، فشار روی عضلات پیشانی و سردردهای مکرر شود. در مراحل پیشرفته، پتوز نه تنها عملکرد بینایی را مختل می‌کند، بلکه بر زیبایی و اعتماد به‌نفس فرد نیز تاثیر می‌گذارد. اما با بررسی‌های منظم، اصلاح سبک زندگی، تمرین‌های تقویتی مناسب و در صورت لزوم، درمان‌های جراحی پیشرفته، می‌توان از بسیاری از این عوارض جلوگیری کرد. در این مسیر، دکتر سعید یادگاری، فوق‌تخصص جراحی چشم و یکی از برجسته‌ترین جراحان بلفاروپلاستی در کشور، با سال‌ها تجربه، دانش به‌روز و رویکردی دقیق و علمی، همراه شما هستند. ایشان با انجام صدها عمل موفق در زمینه اصلاح افتادگی پلک، از جمله جراحی‌های ترمیمی و زیبایی، توانسته‌اند رضایت و اعتماد بیماران بسیاری را جلب کنند. اگر به دنبال درمانی مطمئن و کم‌خطر برای پتوز هستید، دکتر یادگاری یکی از بهترین انتخاب‌ها برای بازگشت به بینایی بهتر و چهره‌ای شاداب‌تر هستند.
سوالات متداول
خیر، درمان پتوز بستگی به شدت و علت آن دارد. پتوز خفیف ممکن است نیاز به درمان خاصی نداشته باشد یا با قطره چشمی کنترل شود، اما در موارد شدید، جراحی بلفاروپلاستی بهترین راهکار است.
بله، پتوز ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های عصبی مانند میاستنی گراویس یا سندرم هورنر باشد که نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارند.
تمرینات خاصی مثل پلک زدن‌های سریع و منظم می‌تواند به تقویت عضلات پلک کمک کند، اما باید زیر نظر پزشک یا متخصص آموزش داده شود تا موثر و بدون آسیب باشد.