درمان انتروپیون یا برگشتگی پلک به داخل

انتروپیون (برگشتگی پلک به داخل) به عارضه‌ای گفته می‌شود که پلک به داخل برمی‌گردد و پوست و مژه‌ها به سطح چشم کشیده می‌شود. نتیجه این سایش تحریک و ناراحتی چشم است. پلک در بعضی موارد تمام مدت به داخل برگشته است و در باقی موارد فقط پس از چشمک زدن یا فشار دادن پلک به داخل برمی‌گردد. برگشتگی پلک به داخل در میان سالمندان شیوع بالاتری دارد و معمولاً فقط پلک پایین را درگیر می‌کند.

اشک مصنوعی و کرم چرب کننده چشم علائم برگشتگی پلک به داخل را کاهش می‌دهند. اما معمولاً جراحی باید برای اصلاح کامل عارضه انجام شود. اگر برگشتگی پلک به داخل درمان نشود، پوشش شفاف بخش جلویی چشم (قرنیه) آسیب می‌بیند، چشم عفونت می‌کند و دید کاهش می‌یابد.

علائم

نشانه‌ها و علائم برگشتگی پلک به داخل در اصل نتیجه سایش مداوم مژه‌ها و پلک به سطح چشم است و موارد زیر را شامل می‌شود:

• احساس وجود چیزی در چشم
• قرمزی چشم
• درد گرفتن یا ملتهب شدن چشم
• حساسیت به نور و باد
• ریزش اشک شدید چشم
• ترشح مخاط و پوسته پوسته شدن
• کم‌بینایی

زمان مراجعه به پزشک

چنانچه برگشتگی پلک به داخل تشخیص داده شده باشد و علائم زیر نیز بروز یابد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد:

• افزایش سریع قرمزی چشم
• درد
• حساسیت به نور
• کاهش دید

موارد فوق نشانه‌ها و علائم آسیب دیدگی قرنیه چشم است و بینایی را به خطر می‌اندازد. اگر دائماً احساس می‌کنید که چیزی در چشم‌تان وجود دارد یا متوجه شدید که بعضی از مژه‌هایتان به سمت داخل چشم برگشته است، حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید. اگر به موقع برای درمان برگشتگی پلک به داخل اقدام نکنید، ممکن است آسیبی دائمی به چشم وارد شود. تا زمان مراجعه به متخصص می‌توانید از قطره اشک مصنوعی و پمادهای چرب کننده برای محافظت از چشم استفاده کنید.

علل

از علل برگشتگی پلک به داخل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضعف عضلانی: عضله‌های زیر چشم به موازات بالا رفتن سن ضعیف و تاندون‌ها کشیده می‌شوند. ضعف عضلانی شایع‌ترین علت برگشتگی پلک به داخل است.
• اسکار یا جراحی‌های قبلی: پوستی که در اثر سوختگی با مواد شیمیایی، آسیب دیدگی یا جراحی زخم می‌شود و جای زخم روی آن باقی می‌ماند، انحنای طبیعی پلک را از بین می‌برد.
• عفونت چشم:عفونت چشم که موسوم به تراخم است باعث اسکار داخل پلک می‌شود و به برگشتگی پلک به داخل و حتی نابینایی می‌انجامد.
• التهاب: تحریک چشم در اثر خشکی یا التهاب آن باعث می‌شود که بیمار پلک‌ها را برای تسکین علائم بمالد و یا به شدت فشار دهد. این کار به گرفتگی یا اسپاسم عضله‌های پلک و برگشتن لبه پلک به سمت داخل و روی قرنیه منجر می‌شود که به بیماری انتروپیون اسپاستیک موسوم است.
• مشکلات رشدی: اگر بیماری انتروپیون مادرزادی باشد، احتمال دارد چین اضافی پوست روی پلک علت به داخل برگشتن مژگان باشد.

عوامل خطر

عامل‌هایی که احتمال برگشتن پلک به داخل را افزایش می‌دهند عبارت است از:

• سن: هر چه سن بالاتر می‌رود، احتمال بروز این عارضه نیز افزایش می‌یابد.
• سابقه سوختگی یا آسیب دیدگی: اگر صورت سوخته یا آسیب‌دیده باشد، بافت همبند جای زخم احتمال برگشتگی پلک به داخل را افزایش می‌دهد.
• عفونت تراخم: چون تراخم پلک داخلی را زخم می‌کند، بیمارانی که دچار این عفونت شده‌اند، بیشتر مستعد برگشتگی پلک به داخل هستند.

عوارض

آسیب دیدگی و تحریک قرنیه جدی‌ترین عوارض برگشتگی پلک به داخل هستند که به نابینایی دائمی می‌انجامند.

تشخیص

برگشتگی پلک به داخل معمولاً هنگام معاینه معمول چشم تشخیص داده می‌شود. چشم پزشک پلک را حین معاینه می‌کشد یا از بیمار می‌خواهد که چشم را محکم ببندد. به این ترتیب متخصص موقعیت پلک نسبت به چشم، تون عضلانی و سفتی عضلات را ارزیابی می‌کند. اگر بافت همبند، جراحی‌های پیشین یا عوارض دیگر علت برگشتگی پلک به داخل باشد، متخصص بافت‌های پیرامونی را نیز معاینه می‌کند.

درمان

رویکرد درمانی برگشتگی پلک به داخل به علت آن بستگی دارد. درمان‌های غیرجراحی مختلفی به منظور برطرف کردن علائم و محافظت از چشم در برابر آسیب دیدگی انجام می‌شود. اگر عفونت یا التهاب فعال علت برگشتگی پلک به داخل باشد، پلک پس از درمان چشم عفونی یا ملتهب به حالت عادی برمی‌گردد. اما برگشتگی پلک به داخل در سایر موارد حتی پس از درمان عارضه نیز اصلاح نمی‌شود.   اصلاح کامل برگشتگی پلک به داخل معمولاً به جراحی نیاز دارد.

درمان‌های موقت

اگر بیمار نتواند جراحی را تحمل کند یا جراحی به تاخیر انداخته شود، درمان‌های کوتاه مدت موقتی از قبیل موارد زیر مفید خواهد بود:

• لنز نرم: چشم پزشک نوعی لنز نرم را برای پانسمان قرنیه و تسکین علائم توصیه می‌کند. لنزهای نرم را می‌توان با نسخه یا بدون نسخه تهیه کرد.
• بخیه زدن برای رو به بیرون برگردادن پلک: این عمل را می‌توان در مطب تحت بی‌حسی موضعی انجام داد. متخصص پس از بی‌حس کردن چشم چند بخیه را در محل‌های خاصی در امتداد پلک برگشته می‌زند. بخیه‌ها پلک را رو به بیرون برمی‌گرداند و بافت همبند حاصل آن را حتی پس از کشیدن بخیه‌ها ثابت نگه می‌دارد. چون پلک پس از چند ماه مجدد رو به داخل برمی‌گردد، این روش یک درمان بلندمدت محسوب نمی‌شود.
• بوتاکس: مقدار کمی بوتاکس در پلک پایین تزریق می‌شود تا پلک به بیرون برگردد. تزریق بوتاکس را می‌توان تکرار کرد، اثر هر تزریق تا 6 ماه باقی می‌ماند.
• چسب پوست: می‌توان پلک را با چسب مخصوص شفاف پوست نگه داشت تا به داخل برنگردد. یک سر چسب را نزدیک مژه‌های پایین بگذارید، سپس چسب را به آرامی پایین بکشید و سمت دیگر چسب را به بالای گونه متصل کنید. چشم پزشک چسب مناسب را توصیه می‌کند و روش صحیح چسباندن چسب را آموزش می‌دهد.

جراحی برای درمان برگشتگی پلک به داخل

نوع جراحی به وضعیت بافت اطراف پلک و علت برگشتگی پلک به داخل بستگی دارد. اگر برگشتگی پلک به داخل ناشی از افزایش سن باشد، جراح بخش کوچکی از پلک پایین را برمی‌دارد تا عضلات و تاندون‌های درگیر سفت و کشیده شود و چند بخیه نیز در گوشه خارجی چشم یا دقیقاً زیر پلک پایین می‌زند.

اگر بافت همبند داخل پلک باشد یا سابقه جراحی یا آسیب دیدگی وجود داشته باشد، جراح پیوند غشاء مخاطی را با استفاده از بافت سقف دهان یا مجرای بینی به دست می‌آورد. پلک و ناحیه اطراف آن قبل از جراحی بی‌حس می‌شود و بیمار گاهی با توجه به نوع عمل و انجام آن در کلینیک جراحی سرپایی داروی آرام‌بخش ملایمی دریافت می‌کند تا راحت‌تر باشد.

پس از جراحی

بیمار پس از جراحی باید:

• به مدت یک هفته پماد آنتی بیوتک روی چشم بزند.
• برای کاهش ورم و کبودی به طور متناوب از کمپرس سرد استفاده کند.

عوارض زیر پس از جراحی طبیعی است:

• ورم موقتی
• کبودی روی چشم و اطراف آن

پلک پس از جراحی سفت است، اما به تدریج و به موازات التیام یافتن زخم وضعیت بهتری پیدا می‌کند. بخیه‌ها معمولاً یک هفته پس از جراحی کشیده می‌شود. انتظار می‌رود ورم و کبودی ظرف دو هفته از بین برود.

پیشگیری

 برگشتگی پلک به داخل در کل قابل پیشگیری نیست. البته پیشگیری از برگشتگی پلک ناشی از عفونت تراخم ممکن است. اگر چشم‌هایتان پس از بازدید از محلی که تراخم در آنجا شیوع دارد، قرمز و ملتهب شد، به سرعت برای معاینه و درمان به متخصص مراجعه کنید.