جراحی کاشت لنز داخل چشمی: نحوه انجام و مراقبت‌ها

جراحی کاشت لنز داخل چشمی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های اصلاح عیوب انکساری است و برای افرادی که شرایط انجام لیزیک یا سایر روش‌های لیزری را ندارند، انتخابی ایده‌آل به شمار می‌رود. در این روش، یک لنز ظریف درون چشم قرار می‌گیرد، بدون آن‌ که آسیبی به عدسی طبیعی وارد شود. البته در نظر داشته باشید این نوع جراحی باید توسط یک متخصص ماهر و با تجربه انجام گیرد تا کمترین عوارض را داشته باشد. دکتر سعید یادگاری جراح و متخصص چشم و فوق تخصص جراحی پلک اربیت و مجاری اشکی با سال‌ها تجربه موفق در حوزه کاشت لنز داخل چشمی، آماده ارائه دقیق‌ترین مشاوره و ایمن‌ترین جراحی برای بازیابی بینایی شما هستند. همچنین لازم است افرادی که قصد انجام این جراحی را دارند، از نحوه انجام و مراحل عمل آگاهی کامل کسب کنند. در ادامه به بررسی مراحل و همچنین مراقبت‌‌هایی که بیمار لازم است انجام دهد می‌پردازیم.

جراحی کاشت لنز داخل چشمی چیست؟ 

جراحی کاشت لنز داخل چشمی (EVO Implantable Collamer یا Intraocular Contact Lens) (IOL) یک روش موثر برای اصلاح دائمی عیوب انکساری چشم مانند: نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی است و برخلاف لنزهای تماسی که روی سطح چشم قرار می‌گیرند، این لنزها درون چشم کاشته می‌شوند. در این روش، یک لنز ظریف از جنس کلاژن و پلیمر سیلیکونی که مورد تایید FDA آمریکا است، از طریق یک برش کوچک وارد چشم شده و بدون آسیب به عدسی طبیعی، بین عنبیه و عدسی قرار می‌گیرد. این نوع لنز که با نام ICL (Implantable Collamer Lens)  نیز شناخته می‌شود، دیدی شفاف و طبیعی را برای فرد فراهم می‌کند. البته در بیماران مبتلا به آب مروارید، عدسی کدر چشم خارج شده و به ‌جای آن یک لنز مصنوعی کاشته می‌شود. این عمل به‌ صورت سرپایی انجام می‌شود و کمتر از یک ساعت زمان می‌برد. قبل از اقدام به این جراحی لازم است بیمار تمام نکات و اقدامات مراقبتی را انجام داده تا عوارض به حداقل برسند.  

عمل کاشت لنز یا Evo ICL درچه مواردی انجام می‌شود؟

عمل کاشت لنز داخل چشمی یا Evo ICL، در افرادی کاربرد دارد که به ‌دلیل شرایط خاص قرنیه، نمی‌توانند از عمل‌های لیزری مثل لیزیک یا فمتولیزیک استفاده کنند. در این روش، بدون آسیب به ساختار طبیعی چشم، لنزی انعطاف ‌پذیر درون چشم قرار می‌گیرد و دیدی شفاف و پایدار فراهم می‌کند. کاربرد این جراحی تنها به یک گروه خاص محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند در موارد زیر نیز به‌ عنوان گزینه‌ای مناسب و مطمئن مطرح باشد: 

• افرادی با نزدیک‌بینی متوسط تا شدید (حتی شماره‌های بسیار بالا)
• اشخاصی که به‌ دلیل نازکی قرنیه یا شکل نامناسب آن، واجد شرایط عمل لیزری نیستند.
• بیمارانی که مشکوک به کراتوکونوس (قوز قرنیه) هستند.
• کسانی که تمایل به اصلاح دائمی دید دارند ولی نمی‌خواهند ساختار قرنیه‌ چشمانشان دست‌کاری شود.
• اشخاصی که دنبال روشی با نتایج طولانی‌مدت، بدون بخیه و با کمترین دوران نقاهت هستند.
• افرادی که دچار آستیگماتیسم هستند.

چه کسانی کاندید جراحی کاشت لنز ICL هستند؟

انجام عمل جراحی لنز داخل چشمی شرایط و معیارهای مشخصی دارد و همه افراد کاندید مناسب این جراحی نیستند. از این رو لازم است تمام شرایط بیمار و وضعیت چشمان به صورت کامل بررسی شود و پس از آن، اقدام به عمل صورت گیرد. ویژگی‌ها و شرایطی که افراد باید داشته باشند تا بتوانند عمل لنز داخل چشمی را انجام دهند، عبارت‌‌اند از:

• سن فرد بین ۲۰ تا ۴۵ سال باشد.
• شماره عینک حداقل یک سال ثابت مانده باشد.
• بیمار نباید باردار باشد یا در دوران شیردهی قرار داشته باشد.
• شخص دچار بیماری‌هایی مانند: آب‌سیاه (گلوکوم)، آب مروارید، یووئیت یا دیابت کنترل‌نشده نباشد.
• در معاینات تخصصی، ساختار چشم از نظر عمق اتاق قدامی، تعداد سلول‌های قرنیه و زوایای داخلی چشم در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد.
• به‌دلیل مشکلاتی مانند قرنیه نازک یا انحنای غیرطبیعی، امکان انجام جراحی‌های لیزری وجود نداشته باشد.
• فرد به‌طور کلی از سلامت عمومی مناسبی برخوردار باشد.

در مورد عمل آب سیاه چشم (گلوکوم) بیشتر بخوانید.

مزایای جراحی کاشت لنز داخل چشمی

جراحی کاشت لنز داخل چشمی به دلیل اینکه هیچ‌گونه تغییری در ساختار قرنیه ایجاد نمی‌کند، مزیت‌های بسیاری دارد. در این روش از طریق قراردادن یک لنز طبیعی و ظریف درون چشم، بینایی چشم به صورت قابل توجهی بهبود می‌یابد. کاشت لنز به‌خصوص برای کسانی مناسب است که از عینک یا لنزهای تماسی خسته شده‌اند یا به دلایل پزشکی مثل نازکی قرنیه، گزینه مناسبی برای جراحی‌های لیزری نیستند. از دیگر مزایای کاربردی این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اصلاح موثر بینایی در  افراد مبتلا به نزدیک‌بینی، آستیگماتیسم و شماره‌های بالا
• عدم وابستگی به ضخامت قرنیه و مناسب برای افرادی با قرنیه نازک
• حفظ ساختار طبیعی چشم بدون تغییر در انحنای قرنیه
• احتمال بسیار پایین ابتلا به خشکی چشم در مقایسه با لیزیک
• دید واضح‌تر در شب و کاهش پدیده‌های نوری مانند هاله و تابش
• ماندگاری بالا و تقریبا دائمی بدون نیاز به تعویض
• جایگزینی عالی برای کسانی که نمی‌توانند لیزر انجام دهند.
• برطرف‌کردن نیاز به عینک یا لنز تماسی در اغلب فعالیت‌های روزمره

در مورد عمل لیزیک بیشتر بخوانید.

مراقبت‌های قبل از جراحی کاشت لنز داخل چشمی

قبل از انجام هر جراحی نیاز است که نکات مراقبتی پیش از عمل را رعایت کنید. این مراقبت‌ها معمولا شامل معاینات پزشکی، توصیه‌های جراح و اقدامات مراقبتی دیگر است. در صورت رعایت تمام نکات و اقدامات قبل از جراحی، عوارض آن به حداقل رسیده و نتیجه بهتری دریافت خواهید کرد. برخی از اصلی‌ترین مراقبت‌های قبل از جراحی کاشت لنز داخل چشمی عبارت‌اند از:

• عدم مصرف لوازم آرایشی معطر در ناحیه چشم‌ها
• پرهیز از خوردن غذاهای سنگین و داشتن رژیم غذایی سبک حداقل یک هفته قبل از عمل 
• یک روز قبل از عمل استحمام کنید.
• داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین، وارفارین یا داروهای ضد پلاکت را تنها با نظر پزشک قطع کنید.

جراحی کاشت لنز داخل چشم ICL چگونه انجام می‌شود؟ 

روش انجام جراحی کاشت لنز در داخل چشم، اینگونه است که ابتدا یک ایمپلنت بسیار نازک بین عنبیه و عدسی چشم فرد قرار می‌گیرد. لنز ICL در محفظه خلفی چشم، مستقیما در کنار عدسی فرد قرار می‌گیرد. این ایمپلنت‌ها به صورت جداگانه برای هر بیمار تولید می‌شوند، ماده ایمپلنت از کلاژن نوترکیب انسانی ساخته شده و حاوی فیلتر UV است که از لنز فرد در برابر آسیب اشعه ماورا بنفش محافظت می‌کند. عمل ICL، به‌طور کامل عیوب انکساری را برطرف می‌کند. فرایند جراحی کوتاه است و معمولا به سرعت باعث بهبود کیفیت بینایی می‌شود. مراحل انجام جراحی کاشت لنز داخل چشمی شامل موارد زیر هستند:

• ضدعفونی کردن و بی‌حسی چشم: قبل از شروع جراحی، چشم با محلول‌های مخصوص، ضدعفونی می‌شود و قطره‌های بی‌حسی موضعی برای جلوگیری از احساس درد استفاده می‌گردند. در برخی موارد نادر و بسته به شرایط بیمار، ممکن است از آرام‌بخش یا بی‌هوشی عمومی نیز استفاده شود.
• ایجاد برش کوچک در قرنیه: پزشک یک برش بسیار ظریف (حدود ۲.۵ تا ۳ میلی‌متر) در حاشیه قرنیه ایجاد می‌کند تا از طریق آن لنز وارد چشم شود. این برش بسیار دقیق بوده و معمولا نیازی به بخیه ندارد، چون به‌ صورت طبیعی ترمیم می‌شود.
• قرار دادن لنز ICL: در این مرحله، با استفاده از ابزار مخصوص، یک ماده محافظ (معمولا اسید هیالورونیک) داخل چشم تزریق می‌شود تا فضای جلوی چشم حفظ شده و جراحی ایمن‌تر انجام شود. سپس لنز ICL با دقت و به‌ آرامی از طریق انژکتور به درون چشم منتقل شده و در موقعیت صحیح پشت عنبیه و جلوی عدسی طبیعی قرار می‌گیرد.
• تنظیم موقعیت و پاکسازی: پس از قرارگیری لنز، جراح با دقت آن را در محل درست تنظیم می‌کند تا عملکرد بینایی بهینه شود. سپس باقی‌مانده مواد تزریقی از چشم خارج شده و در پایان، قطره‌های آنتی‌بیوتیک و ضد التهاب برای جلوگیری از التهاب یا عفونت چشم استفاده می‌گردد.
• پایان جراحی و ریکاوری بیمار: در آخر برش ایجاد شده بدون بخیه بسته می‌شود و اغلب بیماران بلافاصله بعد از عمل، بینایی طبیعی را تجربه می‌کنند. 

مراقبت‌های بعد از جراحی کاشت لنز داخل چشمی ICL

پس از جراحی، چشم با محافظ بسته می‌شود و دو ساعت بعد از جراحی ICL، چشم پزشک فشار داخل چشم را اندازه‌گیری می‌کند. در صورت‌ عدم وجود فشار در چشم، بیمار ترخیص می‌شود. چند روز پس از جراحی، دید کمی تار است، اما به تدریج بهبود می‌یابد. با این حال، در صورت افزایش فشار داخل چشم، داروهای خاصی برای کاهش فشار، تجویز می‌شوند. پس از جراحی ICL، موارد زیر به بیماران توصیه می‌شوند: 

• بهتر است از قطره‌های چشمی استریل استفاده شود و قبل از استفاده از قطره چشم، هر بار شستن دست‌ها لازم است. 
• حداقل به مدت ۲ هفته، از تماس چشم‌ها با آب خودداری کرده و همچنین از حمام رفتن و شنا بپرهیزید.
• برای تمیز کردن چشم ها، باید از پارچه‌های تقریبا مرطوب و تمیز استفاده شود و چشم‌ها باید به آرامی تمیز شوند. 
• برای شستن سر و موها، برای جلوگیری از ورود آب به چشم، بهتر است دراز بکشید. 
• استفاده از عینک آفتابی برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، باد یا آلودگی توصیه می‌شود. 
• فعالیت‌های روزانه را می‌توان به‌طور منظم ادامه داد، ورزش سبک و معمولی نیز یک ماه پس از جراحی قابل انجام خواهد بود.
• از انجام فعالیت‌های چشمی سنگین مانند: مطالعه کردن یا تماشای تلویزیون و کار با کامپیوتر بپرهیزید. 
• رژیم غذایی بعد از عمل را نیز تا مدت زمان توصیه شده توسط جراح حفظ کنید.

عوارض جراحی کاشت لنز داخل چشمی (ICL) 

یکی از مهم‌ترین عوارض عمل کاشت لنز داخل چشمی، عدم قطعی بودن نتایج جراحی است. یعنی این احتمال وجود دارد که جراحی نتیجه دلخواه شما را در پی نداشته باشد. دکتر سعید یادگاری به عنوان یکی از بهترین جراحان چشم، جراحی‌ها را با دقت بالا و عوارض بسیار کم انجام می‌دهند. به‌طور کلی، عوارضی که ممکن است بعد از جراحی ICL رخ دهند، عبارت‌اند از: 

افزایش فشار داخل چشم (IOP)

یکی از عوارضی که ممکن است پس از کاشت لنز ICL بروز کند، افزایش فشار داخل چشم است. این مشکل قابل کنترل است و با مصرف به‌ موقع دارو یا پیگیری منظم، به خوبی مدیریت می‌شود. اما اگر این فشار کنترل نشود، می‌تواند به عصب بینایی آسیب وارد کرده و در نهایت منجر به افت دائمی بینایی شود. بنابراین، معاینه‌های منظم بعد از عمل بسیار اهمیت دارند.

احتمال عفونت بعد از جراحی

همانطور که در هر عمل جراحی امکان عفونت وجود دارد، جراحی ICL نیز از این قاعده مستثنا نیست. قرمزی، درد غیر عادی، تورم یا کاهش ناگهانی بینایی می‌توانند نشانه‌های عفونت باشند. در صورت مشاهده این علائم، باید در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید چون تشخیص و درمان سریع، از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری می‌کند.

چرخش لنزهای آستیگماتیسم

در موارد خاص، لنزهای مخصوص اصلاح آستیگماتیسم ممکن است پس از جراحی اندکی در داخل چشم بچرخند. این موضوع می‌تواند باعث تاری دید یا کاهش وضوح در بینایی شود. خوشبختانه این مسئله قابل اصلاح است و جراح می‌تواند لنز را به‌ درستی در محور صحیح خود قرار دهد تا بینایی مجددا به حالت ایده‌آل برسد.

درد پس از جراحی

اغلب بیماران پس از عمل درد خفیف و موقتی را تجربه می‌کنند که با داروهای مسکن قابل کنترل است. این درد اغلب در چند ساعت یا نهایتا یکی دو روز نخست بعد از جراحی برطرف می‌شود. با این حال، در صورت بروز درد شدید یا طولانی‌مدت، مراجعه به چشم‌ پزشک ضروری است.

دوره نقاهت و بهبودی پس از عمل کاشت لنز دائمی ICL

پس از جراحی ICL یا کاشت لنز دائمی، ممکن است در ۴۸ ساعت اولیه احساس درد خفیف، خونریزی خفیف و تاری دید داشته باشید. دوره بهبودی معمولا چهار هفته طول می‌کشد و در این مدت، استفاده از محافظ چشم و قطره‌های مخصوص ضروری است. یک روز بعد از عمل باید برای معاینه مراجعه کنید تا وضعیت چشم‌ها و فشار داخل آن‌ها بررسی شوند. برای جلوگیری از التهاب و عفونت، قطره‌های چشمی تجویز می‌شوند و در صورت لزوم، ممکن است به آنتی‌بیوتیک یا داروهای استروئیدی نیاز داشته باشید. بهبود بینایی به‌طور تدریجی صورت می‌گیرد و نوسانات بینایی در این مدت طبیعی هستند. اغلب بیماران پس از ۲۴ ساعت قادر به رانندگی هستند. بهبودی کامل بینایی ممکن است تا شش ماه طول بکشد و انجام معاینات دوره‌ای برای نظارت بر روند بهبودی ضروری هستند. رعایت دقیق دستورالعمل‌های مراقبتی پس از جراحی، تأثیر زیادی در کاهش عوارض و تسریع روند بهبودی دارد.

کلام پایانی 

جراحی کاشت لنز داخل چشمی (ICL) یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های اصلاح عیوب انکساری در افرادی است که به دلایل مختلف، گزینه مناسبی برای لیزیک یا PRK نیستند. این روش، بدون تغییر در ساختار قرنیه، می‌تواند بینایی شفاف و پایداری را برای سال‌ها تضمین کند. از کاهش خطر خشکی چشم گرفته تا بهبود قابل توجه دید در شب، ICL مزایای متعددی دارد که آن را به انتخابی هوشمندانه برای بسیاری از بیماران تبدیل کرده است. در عین حال شناخت دقیق مراحل عمل، مراقبت‌های قبل و بعد از جراحی و آگاهی از عوارض احتمالی، نقش مهمی در افزایش ایمنی و رضایت بیمار دارند. با بهره‌گیری از تکنولوژی روز و تخصص پزشک، این جراحی می‌تواند تحول چشمگیری در کیفیت زندگی شما ایجاد کند. دکتر سعید یادگاری، جراح و متخصص چشم و فوق تخصص جراحی پلک، اربیت و مجاری اشکی، با تکیه بر تجربه و دانش به‌‌روز خود، همواره در تلاش هستند تا بهترین گزینه‌های درمانی را برای بیماران فراهم کنند. دکتر یادگاری این نوع عمل را با کمترین عوارض برای شما انجام داده و در مسیر درمان همراه شما هستند. 

سوالات متداول